Moleculaire pathologie Flashcards
HEV=
High endothelial venules, deze zorgen voor de instroom van cellen
TEC =
De bloed-thymus barriere, hier heb je presentatie van MHC-gebonden antigen en lichaampjes van Hassall voor cytokine productie
Wat gebeurt er in de lymfeknoop?
Hier komen antigenen binnen en wordt de lymfe gefiltreerd
Noem de functie van de milt
De rode pulpa ruimt oude bloedcellen op d.m.v. macrofagen en de witte pula en PALS bevatten de follikels
Wat is een overgevoeligheidsreactie?
Een immuunreactie wat leidt tot weefselschade, immuundeficienties, auto-immuniteit en afstoting
Adaptie =
verandering in het lichaam door e.g. stress waardoor cellen zich gaan aanpassen
Atrofie =
Afname van weefselmassa door verlaging in celgrootte en celaantal door e.g. inactieve spieren of veroudering
Hypertrofie =
Toename van weefselmassa door toename in celvolume e.g. door training of bij een hoge bloeddruk
Hyperplasie =
Toename van weefselmassa door toename in celaantal e.g. tumoren
Metaplasie =
Verandering van cel/weefseltype (metamorphose)
Dysplasie =
Verstoorde celgroei en celontwikkeling
Noem 4 oorzaken van celschade
Ischemie, fysieke agentia, chemische agentia en infecties/immunologische reacties
Wat gebeurt er bij celschade?
Je krijgt dan zwelling van de cel bij de ER en mitochrondrien doordat er minder ATP productie is en het plasmamembraan wordt aangetast, hierdoor kan Na+ lekken in de cel waardoor je osmose krijgt –> zwelling
Wat gebeurt er met de eiwitten tijdens celschade?
Deze worden afgebroken door de proteasoom omdat deze gelabeld worden voor ubiquinatie
Wat gebeurt er bij organel schade?
Er vindt autofagie plaats door dysosomen
Wat gebeurt er bij necrose?
De Na/K pomp werkt niet waardoor er zwelling is, daling van de pH en stijging van calcium, door calcium wordt PLA2 geactiveerd waardoor je degradatie krijgt van de membraan fosfolipiden waardoor de celinhoud vrij komt in het extracellulaire milieu
Pyknose =
Het kleiner worden van de celkern
Wat gebeurt er bij aptoptose?
Er treedt dan fragmentatie op van de kern waardoor er blaasjes worden gevormd van de celmembraan wat leidt tot het uiteenvallen van de cel
Hoe wordt apoptose geactiveerd?
Extrensiek (caspases) of intrensiek (p53 activeert transcriptie factoren die van belang zijn voor apoptose)
Noem 4 verschillen tussen necrose en apoptose
Apoptose is door het lichaam geinduceerd en necrose door schade, bij necrose komen celresten vrij in het weefsel en bij apoptose in vacuolues, bij necrose heb je veel weefselschade en vindt plaats bij meerdere cellen terwijl apoptose weinig weefselschade is en maar in een cel plaatsvindt
Wat is inflammatie?
Een ontstekingsreactie op fysische, chemische en/of microbiologische schade, dit kan zowel lokaal, systemisch, acuut of chronisch zijn
Calor =
Warm
Rubor =
Het gebied wordt rood
Tumor =
Zwelling
Dolor =
Pijn
Functio laesa =
Functie verlies
Wat is de functie van mestcellen?
Deze scheiden signaalmoleculen uit e.g. histamine, leuktrienen, cytokines en prostaglandines
Wat is het doel van onstekingsmediatoren?
Deze zorgen voor lokale verwijding van de capillairen en trekken endotheelcellen samen waardoor bloedplasma uittreedt (oedeem)
Transsudatie =
Vloeistof wat uit het bloedvat lekt, deze is eiwitarm en celarm
Exsudatie =
Het vloeistof wat uit het bloedvat lekt, deze is eiwitrijk en celrijk
Uittreden van cellen zorgt voor…
Lokale verdikking (tumor) en doordat er dan meer bloed is wordt het ook lokaal warmer (calor)
Wat is het doel van hemostase?
Stopt het bloed door een stollingscascade wat leidt tot de activatie van thrombine, wat fibrinogeen omzet in fibirne
Wat is het doel van proliferatie?
Dit helpt bloed/vloeistof verlies tegen te gaan door een tijdelijke matrix te vormen
Focal adhesion =
Een bepaalde locatie waar de cel met zijn integrins aanhecht aan actine
Angiogenese =
De vorming van nieuwe bloedvaten onder invloed van VEGF
Fibrinogenese =
De vorming van nieuwe bindweefsel
Remodellering =
Matrix metalloproteinasen (MMP) eiwitten worden afgebroken en wordt uitgescheden door EC,KC,MO en FB
Regeneratie =
Het herstellen van het originele weefselstructuur
Neoplasie =
Nieuwvorming van benigne of maligne celgroei, dit ontstaat door abnormale proliferatie en differentiatie
Wat is het verschil tussen een benigne en een maligne tumor?
Een maligne tumor is invasief, groeit snel, is abnormaal en heeft rare vormen. Een benigne tumor is expansief, groeit langzaam en lijkt op het normale weefsel
Waarom zijn tumoren in de bloedcel altijd maligne?
Omdat deze altijd invasief zal zijn omdat ze in het bloedvat liggen
Wat zijn cyclines?
Intracellulaire eiwitten die een rol spelen in de celcycles
pRb =
Retinoblastoma eiwit, deze remt de celcylus progressie door te binden aan E2F
P53 =
Een tumor suppresor protein, deze wordt geactiveerd door celschade waardoor je celcylclus arrest krijg –> desfosforyleert pRb waardoor er geen celdeling plaatsvindt
PTEN =
Proteine fosfatase en een tumor suppresor, deze inactiveert PIP3 waardoor celdeling daalt
PIP3 =
Een 2nd messenger wat betrokken is bij belangrijk signaalroutes voor celdeling
Tumor supressor genen =
Eiwitten met een remmende werking door mutaties te inactiveren waardoor ze hun functie niet meer kunnen uitvoeren
Proto-oncogenen =
Stimuleren normale celgroei en deling (normale versie van oncogeen)
Ras =
Onderdeel van de intracellulaire signaaltransductie route, door mutatie staat deze altijd aan
HER2 =
Human epidermal growth factor receptor 2, dit is een receptor voor groeifactoren, door mutatie is deze altijd actief
Noem de 4 stappen van metastase
Verlies van tumorsuppresorgenen, activatie van oncogenen, verdere verlies van tumorsuppresorgenen, de tumor begint uit te zaaien
Hypoxie =
Zuurstof te kort e.g. bij de groei van een tumor omdat dit energie kost vanuit zuurrtstof en glucose
Wat gebeurt er bij hypoxia bij een tumorcel
Er is dan geen modificatie van HIF-1a, dus geen ubiquinatie waardoor het de kern kan binnendringen
Waarom zijn bloedvaten altijd ongeorganiseerd bij tumoren?
Omdat deze geen tijd krijgen om volledig te groeien en dus geen basaal membraan bevatten waardoor het gaat lekken –> een route voor metastase!
Uit welke 2 componenten bestaan tumoren?
Klonale neoplastische cellen en geassocieerde niet-maligne cellen
CAFS =
Cancer-associated fibroblasts, deze scheiden groeifactoren uit en kunnen proteases produceren waardoor tumorcellen zich kunnen metastaseren
TAMs =
Tumor-associated macrofages, deze delen in met hypoxie waardoor je necrose krijgt en breken de basaalmembraan en ECM af voor makkelijke metastase
EMT =
Epithelial to mesenchymal transition, hier veranderen de cellen van uiterlijk om zo de basaalmembraan binnen te treden voor invasie
Noem de 6 stappen van invasie en metastase
Aanhechting aan buurcellen wordt verbroken (EMT), invasie door het ECM door MMP, intravasatie, cellen hechten zich aan de wand van de bloedvat, extravasatie, en kolonisatie
Noem 2 opties van het immuunsysteem bij de aanwezigheid van tumorcellen
Deze kunnen de tumor elimineren of kunnen de tumorcellen juist beschermen en laten groeien
Immortaliteit =
In tumorcellen is er reactivatie van telomerase waardoor senescence wordt ontweken
Noem 5 verschillende technieken voor tumor diagnose
Echo, CT, MRI, biopt, of IHC
FISH =
Fluorescent in situ hybridisation, dit toont chromosomale translocatie aan d.m.v. fluoroscentie
Next-generation sequening (NGS) =
Dit bepaalde de nucleotide volgorde waardoor mutaties kunnen worden opgespord die vaak voorkomen bij een bepaald type kanker
Welke classificatie wordt gebruikt voor diagnose?
de TNM classificatie
Noem 5 behandelingen tegen kanker
Chirugie, radiotherapie, chemotherapie, targeted therapie en immuuntherapie
Tumor heterogeniteit =
Wanneer tumorcellen een eigen populatie vormen waardoor je een hoge kans hebt op therapieresistentie
