Module 2: Onderwijs als maatschappelijk fenomeen

Question 1

Socialisatie

Answer 1

Het proces van ‘inlijven’ van nieuwkomers in groepsverband: iemand vertrouwd maken met de cultuur van een groep (cultuuroverdracht)

Question 2

Georganiseerde socialisatie

Answer 2

Socialisatie die systematisch gebeurt

Question 3

Geprofessionaliseerde socialisatie

Answer 3

Socialisatie die door professionals wordt uitgevoerd

Question 4

Drie functies van onderwijs

Answer 4

1. Kwalificatie
   → Technisch-instrumentele kwalificaties
   → Sociaal-normatieve kwalificaties
2. Integratie
3. Differentiatie

Question 5

‘Het streven naar meritocratisering’

Answer 5

Er wordt voorkeur gegeven aan een systeem waarbij de best opgeleide personen op de juiste posities komen, ze moeten deze posities ‘verdienen’
→ Gebruikt functionele selectiecriteria: enkel op basis van talent en ervaring (in werkelijkheid niet zo want discriminatie)

Question 6

Reproductietheorie

Answer 6

De samenleving wordt gedomineerd door machtsverhoudingen tussen maatschappelijke groepen die in voortdurende strijd zijn gewikkeld om hun belangen te verdedigen
→ Groepen met meeste macht geven samenleving en onderwijs zodanige inrichting dat hun belangen worden gediend
(Theorie gaat niet volledig op)

Question 7

Differentiatiefunctie van onderwijs

Answer 7

Selectie van leerlingen voor geëigende schoolloopbaan en zorgen dat ze beschikken over kwalificaties die passen bij specifieke posities op arbeidsmarkt

Question 8

Sponsored mobility

Answer 8

Kinderen worden op jonge leeftijd geselecteerd voor onderwijstrajecten die toegang geven tot specifieke posities

Question 9

Contest mobility

Answer 9

Individuen krijgen herhaaldelijk de kans om, in concurrentie met anderen, talent en capaciteit te tonen

Question 10

Drie niveaus van het achterblijven van allochtone leerlingen

Answer 10

1. Individuele niveau: al vanaf basisschool grote verschillen (biologische oorzaken)
2. Gezinsniveau: gezinssocialisatie, verre/nabije beïnvloeding
3. School-/klasniveau: segregatie, self-fulfilling prophecy, verschillen tussen sterke en zwakke leerlingen neemt toe door Mattheus-effect

Question 11

Drie kernpunten ontwikkeling beroepsonderwijs

Answer 11

1. Streven naar een meer inhoudelijke aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt
2. Decentralisatie en autonomie van onderwijsinstellingen
3. Betere afstemming tussen de verschillende leerwegen in het secundair beroepsonderwijs

Question 12

‘Pull’-factoren (aantrekkingsmechanismen)

Answer 12

Factoren buiten onderwijs die zuigende werking hebben op leerling

Question 13

‘Push’-factoren (afstotingsmechanismen)

Answer 13

Gesitueerd in relatie tussen onderwijs en leerling

Question 14

Geschiedenis van het denken over pedagogische functie

Answer 14

12de eeuw: grote belangstelling voor normatieve taak onderwijs; kinderen godsdienst laten leren
‘50: aanpassing heersende normen/waarden, wederopbouw burgerlijke/economische samenleving
‘60: meer aandacht voor zelfontplooiing, maatschappelijke bewustwording en democratisering
‘70: denken in termen van persoonlijke emancipatie
‘80: technisch-instrumenteel denken over functie onderwijs, weinig plaats voor waarden
‘90: eigen normen en waarden kiezen

Question 15

Morele waarden

Answer 15

Rechtvaardigheid, solidariteit, …

Question 16

Regulatieve waarden

Answer 16

Discipline, leren omgaan met kritiek, …

Question 17

Meta-morele kenmerken

Answer 17

De eigenschappen ondersteunen het moreel functioneren, maar zijn in zichzelf niet moreel

Question 18

Het ‘probleem’ van het pluralisme

Answer 18

In het streven naar maatschappelijke waarden dreigt er een spanning te ontstaan met de individualisering en het daarmee verband houdende waardepluralisme

Question 19

Twee benaderingen van de rol van de schoolcultuur

Answer 19

1. Aanpassing aan de schoolcultuur waardoor leerlingen waarden en normen werven
2. Actief mede vorm geven van de schoolcultuur (actieve participatie)

Question 20

Community of learners

Answer 20

Actieve participatie van leerlingen als kern van leerproces
Belangrijk voor persoonlijke ontwikkeling en het organiseren van betrokkenheid