Module 1: Terrein van pedagogische wetenschappen

Question 1

Formele educatie

Answer 1

Doelgericht en doelbewust
Leidt tot getuigschrift met civiel effect
(bv. het krijgen van een diploma)

Question 2

Informele educatie

Answer 2

Vaak niet intentioneel, heeft geen doelgericht traject
(bv. luisteren naar het nieuws)

Question 3

Non-formele educatie

Answer 3

Mogelijk om certificaat van te krijgen, maar heeft niet hetzelfde civiel effect van formele educatie
(bv. jeugdbeweging)

Question 4

Ernst Christian Trapp

Answer 4

Eerste benoemde pedagoog, hoogleraar pedagogie
Grondlegger ‘Academische discipline’ (1779): aandacht voor opvoedings- en onderwijsgebeuren van incidenteel naar continu

Question 5

Plato

Answer 5

Rol van opvoeding in de polis was om samenleving in drie standen te verdelen en zo te houden
Opvoeding en onderwijs onderschikken aan politieke doeleinden

Question 6

Locke

Answer 6

Baby is een tabula rasa: door onderwijs en opvoeding wordt het ‘lege blad’ beschreven

Question 7

Rousseau

Answer 7

Beschrijft utopie van een natuurlijke en individuele opvoeding: natuurlijke ontwikkeling van kind gang laten gaan en dat proces vrijwaren van schadelijke invloeden

Question 8

Academische discipline

Answer 8

Trapp als grondlegger
Veranderde aandacht voor opvoedings- en onderwijsgebeuren van incidenteel naar continu
Bijdrage leveren aan opvoedend en onderwijzend handelen van de pedagogische practici

Question 9

Drie niveaus pedagogiek

Answer 9

1. Metatheoretisch niveau: wetenschapstheorieën
2. Objecttheoretisch niveau: pedagogische theorieën
3. Praktijkniveau: werkelijkheid van opvoeding en onderwijs

Question 10

Drie stromingen

Answer 10

1. Hermeneutische pedagogiek: verhelderen (= geesteswetenschappelijke pedagogiek)
2. Empirisch-analytische pedagogiek: meten
3. Handelingsgerichte pedagogiek: bruikbaarheid (= kritisch-emancipatorische pedagogiek)

Question 11

Twee vormen van meervoudigheid

Answer 11

1. Diachrone pluraliteit: opeenvolging van paradigmata, scholen, stromingen, …
   → nieuwe theorie verdringt bestaande of ontstaat als tegenreactie op huidige theorie
2. Synchrone pluraliteit: het naast elkaar bestaan van deze opeenvolgingen
   → gelijktijdig ontwikkelen van gedachten en ideeën

Question 12

Drie oorzaken voor verscheidenheid van pedagogische theorieën

Answer 12

1. Er liggen belangrijke verschillen in de manier waarop men menselijke verandering beschouwt en verwoordt
2. Er zijn verschillende soorten opvoedingsvragen rond de pedagogische verantwoordelijkheid
3. Er vertonen zich verschillen rond pragmatische vragen die zich stellen in verschillende pedagogische contexten (onderwijs en gezin)

Question 13

Pedagogische verantwoordelijkheid

Answer 13

Het motief om na te denken over opvoeding; niet enkel het beschrijven van wat er in de opvoeding gebeurt, maar ook opvoeding optimaliseren, het verbeteren, ondersteunen en meer verantwoorden

Question 14

Drie opvattingen over wat opvoeding is en zou moeten zijn en de wetenschappelijkheid van de pedagogische theorie

Answer 14

1. Waarheid als dienstbaar inzicht van de empirisch-analytische pedagogiek
2. Bruikbaarheid als dienstbaar inzicht van de handelsgerichte pedagogiek
3. Zinvolheid als dienstbaar inzicht van de hermeneutische pedagogiek

Question 15

Descriptieve opvoedingswetenschap moet: (2)

Answer 15

1. Zo zuiver mogelijk beschrijven wat opvoeding nu echt is en niet verklaren wat opvoeding zou moeten zijn
2. Niet zeggen wat mensen moeten doen, maar hoogstens verklaren wat de omstandigheden zijn waarin mensen op bepaalde manier handelen en wat de gevolgen daarvan zijn

Question 16

Brezinka

Answer 16

Zet zich af tegen zowel de normatieve pedagogische theorievorming als tegen beschrijvende opvoedingswetenschap → vindt dat opvoedingswetenschap op zoek moet gaan naar wetmatigheden van de pedagogische werkelijkheid (verbanden en deze verklaren)

Question 17

Exploratief onderzoek

Answer 17

Men hanteert theoretische kaders om het beeld scherp te stellen, om (minder) relevante (f)actoren te onderscheiden (! niet theorievrij)
→ Praktijk wordt geoptimaliseerd en er wordt een wetenschappelijke theorievorming gedaan

Question 18

Proces-begeleidend onderzoek

Answer 18

Praktische acties worden besproken en gestuurd door een gemeenschap van opvoeders en onderzoekers. De uitvoering van acties wordt in beeld gebracht en gestuurd. De effecten worden geïnventariseerd en vergeleken met vooropgestelde doelen

Question 19

Drie rollen van theorievorming

Answer 19

1. Technische rol: bijdragen tot optimaliseren van praktijk
2. Culturele rol: bewustmaken van de praktijk
3. Discursieve rol: theorie gaat in gesprek met praktijk om deze te helpen bij het verwoorden van wat haar zelf bezig houdt

Question 20

Theorievorming

Answer 20

Het zoeken naar begrippen om dat zelfverstaan te verwoorden, om zo onbewuste voorstellingen op een bewust niveau te brengen, en fragmentaire praktische kennis te systematiseren en te vertalen naar een meer coherente theorie

Question 21

Hermeneutische pedagogiek

Answer 21

Culturele rol
Er wordt uitgegaan van een fundamenteel verschil tussen de menselijke en niet-menselijke realiteit

Question 22

Reformpedagogiek

Answer 22

Bekritiseren het massale en methodische starre volksonderwijs
Proberen verdrukking van kinderen met hun individuele aanleg en specifieke activiteitsdrang te voorkomen

Question 23

Vijf uitgangspunten reformpedagogiek

Answer 23

1. Kindgerichtheid waarbij kind centraal staat in het onderwijs en de opvoeding
2. Opvoeders hebben groot vertrouwen in natuurlijke ontwikkeling van kind
3. Lichamelijke ontwikkeling en kunstzinnige vorming
4. Kinderen beschouwen als van nature actief
5. Rekening houden met individuele aard en belangstelling van het kind: de gemeenschap heeft een grote rol in opvoeding en onderwijs van kind

Question 24

Drie onderzoeksmethoden

Answer 24

1. Hermeneutiek
2. Dialectiek
3. Fenomenologie

Question 25

Hermeneutiek

Answer 25

Het systematisch interpreteren van menselijke handelen

Question 26

Dialectiek

Answer 26

These - antithese - synthese
Grondigen
Tegengestelde standpunten → debat

Question 27

Fenomenologie

Answer 27

Individuele beleving van iemand die opvoeding ondergaat en geeft