Moczowy + Sledziona Flashcards
Części nadnercza
- Kora- pochodzi z mezodermy, produkuje hormony steroidowe m. in. kortyzol,
kortykosteron - Rdzeń- pochodzi z ektodermy, produkuje adrenalinę i noradrenalinę
Powierzchnię nadnerczy
- Przednia
- Tylna
- Nerkowa
Gruczoły nadnerczowe kształty
Gruczoł nadnerczowy lewy- kształt półksiężycowaty
Gruczoł nadnerczowy prawy- kształt trójkątny
Unaczynienie nadnerczy
- t. nadnerczowa górna (przeponowej dolnej)
- t. nadnerczowa środkowa (aorty)
- t. nadnerczowa dolna (t. nerkowej)
Krew odpływa jedną żyłą nadnerczową, z tym, że ż. nadnerczowa prawa uchodzi do ż. głównej dolnej, a ż. nadnerczowa lewa do ż. nerkowej lewej
Unerwienie nadnerczy
(rdzeń nadnerczy jest bardzo dobrze unerwiony, ale kora już nie) pochodzi ze splotu nadnerczowego; włókna przywspółczulne pochodzą z nerwu błędnego; włókna współczulne ze zwoju trzewnego, częściowo z n. trzewnego większego i mniejszego.
Podrażnienie n. trzewnych wzmaga wydzielanie adrenaliny, a ich przecięcie prowadzi do przerwania wydzielania.
Śledziona funkcje
Funkcje:
1. Stanowi “magazyn” krwi
2. Miejsce rozpadu niektórych krwinek, zwłaszcza erytrocytów
3. Zawiera skupiska tkanki chłonnej i wytwarza limfocyty
Położenie śledziony
Położona jest skośnie w stosunku do osi długiej ciała, jej długa oś przebiega wzdłuż 10 lewego żebra; w związku z tym położeniem wytwarza się kąt śledzionowo-nerkowy, do którego dochodzi zgięcie lewe okrężnicy. (wymiary: dł. 12cm, szer. 7cm, gr. do 4cm, masa ok. 200g)
Brzegi i powierzchnię śledziony
Brzegi:
- górny (położony między powierzchnią przeponową, a żołądkową; zwykle jest cieńszy
i położony bardziej do przodu; karbowany kształt)
- dolny (położony bardziej ku tyłowi; grubszy i mniej wypukły; przedziela powierzchnię
przeponową i nerkową)
Powierzchnie:
- Przeponowa (największa powierzchnia)
- Trzewna (brzeg pośredni dzieli)
- nerkowa
- żołądkowa (największa powierzchnia trzewnej)
- okrężnicza (najmniejsza powierzchnia)
Wyróżniamy koniec tylny i przedni, oraz w obrębie powierzchni trzewnej wnękę śledziony, przez którą wchodzą i wychodzą poszczególne struktury.
Koniec tylny skierowany jest przyśrodkowo ku kręgosłupowi i ku górze Koniec przedni zwrócony jest bocznie i ku dołowi
Osłonki nerek
• Nerka otoczona jest osłonkami, w skład osłonki wchodzą:
◦ powięź nerkowa- najbardziej zewnętrznie,
▪ obejmuje zarówno nerkę jak i nadnercze,
▪ składa się z blaszki trzewnej i blaszki tylnej, łączą się one ze sobą powyżej górnego
bieguna nerki (nad nadnerczem), a na dole nie łączą tylko przechodzą w tk. łączną
dołu biodrowego
◦ torebka tłuszczowa
▪ tkanka tłuszczowa która otacza nerkę i nadnercze
▪ u noworodka słabo wykształcona, u dorosłego lepiej
▪ funkcja protekcyjna, ochrona przed urazami mechanicznymi
◦ torebka włóknista-najbardziej wewnętrznie
▪ dwie części:
• błona mięśniowa (bardziej wewnętrzna)- ściśle przylega do nerki (trudno odpreparować)
• błona włóknista (zewnętrzna)- daje się swobodnie odpreparować
Powierzchnię i brzegi nerek
◦ posiadają dwie powierzchnie- przednią i tylną
◦ dwa brzegi- boczny (wypukły) i przyśrodkowy (wklęsły)
◦ na brzegu przyśrodkowym wnęka nerkowa z korzeniem nerki (struktury które wchodzą i
wychodzą)
◦ koniec górny i dolny identyfikowane często jako bieguny dolny i górny
◦ powierzchnia tylna w górnej części przylega do przepony
◦ powierzchnia tylna może przylegać do żeber, zwykle 11 i 12
◦ tylna powierzchnia nerek przylega też do m. lędźwiowego większego, czworobocznego
lędźwi i najbardziej bocznie do poprzecznego brzucha
◦ powierzchnia przednia nerki prawej przylega do nadnercza, wątroby, dwunastnicy,
okrężnicy, jelita czczego (te miejsca przylegania do pola, pole nadnerczowe itd…)
◦ powierzchnia przednia nerki lewej graniczy z nadnerczem, żołądkiem, śledzioną,
trzustką, okrężnicą, jelitem cienkim (to też są pola)
Naczynia tętnicze nerki leżą
Za żylnymi
Funkcje nerek
▪ usuwanie zbędnych produktów przemiany materii
▪ regulacja gospodarki wodnej i jonowej
▪ produkcja hormonów (np, erytropoetyna, renina), więc jest również narządem
wydzielania wewnętrznego
Kolejność naczyń we wnęce nerki
najbardziej z przodu żyła nerkowa, potem tętnica nerkowa i moczowód
Położenie topograficzne nerek
◦ położenie: (skeletotopia- położenie narządu względem kośćca)
▪ nerka prawa- Th12-L3
▪ nerka lewa- Th11-L2/3
▪ ruchomość odechowa
▪ w postawie stojącej opadają, w pozycji leżącej są wyżej
▪ prawidłowa przesuwalność- 0,5-1 kręgu (1-3cm) (większa to tzw. nerka ruchoma)
◦ w rozwoju nerki wstępują ku górze, pierwotny zawiązek nerki leży na wysokości
kręgów krzyżowych, a po 1 miesiącu życia odpowiada 3 dolnym kręgom lędźwiowym, później wstępują do loży
Części nerki
◦ Kora nerki
▪ skład- warstwa korowa i słupy nerkowe
▪ niemalże całkiem obejmuje piramidy
◦ Rdzeń nerki
▪ piramidy nerkowe (10-20)- na ich wierzchołku brodawka nerkowa skierowana do kielicha
▪ promienie rdzeniowe (u podstaw piramid)- wnika w warstwę korową
• Układ kielichowo-miedniczkowy
◦ kielichy nerkowe mniejsze (8-10)
◦ kielichy nerkowe większe (2-3)
◦ miedniczka nerkowa (1)- przechodzi w moczowód
◦ mniejsze łączą się w większe, a te w miedniczkę nerkową
Unaczynienie nerki
◦ przez tętnicę nerkową, od której odchodzi też nadnerczowa dolna i gałąź moczowodowa
unaczyniająca początkową część moczowodu
◦ żyły nerkowe
◦ prawa tętnica dłuższa od lewej, lewa żyła dłuższa od prawej (bo ż. główna dolna jest po
prawej względem aorty brzusznej)
◦ zwracam uwagę na symetrię żył nadnerczowych- prawa bezpośrednio do ż. głównej,
lewa do ż. nerkowej (tak samo jest z żyłami gonadalnymi)
◦ tętnica nerkowa:
▪ dzieli się na tt. międzypłatowe przebiegające w słupach nerkowych i biegną łukowato u podstawy piramidy (4-5)
• tt. łukowate- ten krótki łukowaty odcinek
◦ tętnice międzyzrazikowe- promieniście przez korę ku powierzchni nerki
▪ naczynia doprowadzające do kłębuszków, a potem jako odprowadzające
dzielą się na naczynia włosowate odżywcze odżywiające korę i promienie rdzeniowe
• piramidy zaopatrzone są w krew przez tętniczki proste- proste prawdziwe odchodzą od łukowatych i międzyzrazikowych (mniej liczne), a proste rzekome od naczyń odprowadzających
Moczowód części
▪ część brzuszna- można wyróżnić odcinek przynerkowy i podnerkowy
▪ część miedniczna- odcinek ścienny przylegający do ściany miednicy mniejszej,
trzewny przylegający do ściany pęcherza moczowego, odcinek śródścienny
przechodzący przez ścianę pęcherza moczowego
◦ długość ok 30cm, lewy nieco dłuższy, bo lewa nerka leży wyżej
◦ zarówno część brzuszna jak i miedniczna leżą zaotrzewnowo
◦ granica między częściami brzuszną i miedniczną leży na granicy skrzyżowania z linii
stawu krzyżowo-biodrowego z kresą graniczną
◦ część brzuszna leży na m. lędźwiowym większym
Topografia odcinka ściennego moczowodu
• u mężczyzn odcinek ścienny przebiega do przodu od tętnicy biodrowej wewnętrznej i przyśrodkowo od nerwu i naczyń zasłonowych, a trzewny przebiegający przyśrodkowo od dna pęcherza moczowego styka się z górnym końcem pęcherzyka nasiennego przed wejściem w ścianę pęcherza, przed wejściem przecina nasieniowód leżący powyżej i do przodu od niego
• u kobiet odcinek ścienny moczowodu przebiega podobnie, przy czym biegnie przyśrodkowo od tętnicy macicznej i wzdłuż tylnego brzegu jajnika, z kolei odcinek trzewny przechodzi przez przymacicze między blaszkami więzadła szerokiego maciczy a następnie biegnąc w kierunku pęcherza moczowego krzyżuje tętnicę maciczną, w końcowym odcinku styka się z przednią ścianą pochwy poniżej cieśni macicy
Zgięcia moczowodu
◦ trzy zgięcia:
▪ nerkowe (pierwsze)- miejsce przejścia miedniczki nerkowej w moczowód
▪ brzeżne (drugie)- granica części brzusznej i miednicznej moczowodu
▪ trzecie(trzecie)- odpowiada krzywiźnie miednicznej
Naczynia chłonne moczowodu
Naczynia chłonne prowadzą chłonkę do węzłów biodrowych wewnętrznych, zewnętrznych i lędźwiowych
Unaczynienie moczowodu
◦ część brzuszna- gałęzie odchodzące od tętnicy jądrowej, nerkowej, biodrowej wspólnej
lub jajnikowej oraz bezpośrednio z części brzusznej aorty
◦ część miedniczna- gałęzie od t. odbytniczej środkowej i pęcherzowej dolnej, a u kobiet
również od macicznej
◦ moczowód nie posiada tętnicy która go bezpośrednio unaczynia, ale posiada szereg
gałęzi od innych naczyń
Części pęcherza
▪ wierzchołek
▪ dno- skierowane ku dołowi i nieco do tyłu
▪ trzon
▪ trójkąt pęcherza ograniczony przez ujścia moczowodu i ujście wew. cewki
moczowej, w tym obrębie ściana jest gładka (bo brak tkanki podśluzowej
▪ przy wypełnionym powierzchnia przednia i tylna oraz dwie boczne
▪ przy pustym powierzchnia górna i dolna
◦ przy pustym pęcherzu tylko powierzchnia górna powleczona jest otrzewną, a przy wypełnionym powierzchnia przednia oraz dno są powleczone otrzewną (?)
Więzadło pęcherza
◦ w kierunku pępka odchodzi więzadło pępkowe pośrodkowe- pozostałość moczownika
Budowa ściany pęcherza
▪ warstwa zewnętrzna- błona surowicza
▪ warstwa środkowa- warstwa mięśniowa
• warstwa zewnętrzna- pasma podłużne
• warstwa środkowa- pasma okrężne
• warstwa wewnętrzna- pasma podłużne
• tworzy m. wypieracz moczu/pęcherza
• podczas skurczu całkowicie wypiera mocz
▪ błona śluzowa
Unaczynienie pęcherza
◦ głównie od tt. pęcherzowych górnych - szczyt i część górna trzonu pęcherza
◦ unaczynienie pęcherza moczowego pochodzi też od tt. pęcherzowej dolnej która
bezpośredni odchodzi od t. biodrowej wewnętrznej i zaopatruje głównie dno pęcherza
oraz dolną część trzonu
◦ do pęcherza moczowego też mogą dochodzić gałęzie które odchodzą od t. odbytniczej
środkowej (i te gałęzie głównie dochodzą do dna pęcherza)
◦ wszystkie tętnice zespalają się ze sobą i wytwarzają sieć w tkance podśluzowej i błonie
śluzowej
◦ chłonka- głównie węzły chłonne biodrowe wspólne, wewnętrzne, zewnętrzne oraz
lędźwiowe
Unerwienie pęcherza
◦ pochodzi głównie ze splotu pęcherzowego (współczulne i przywspółczulne)
◦ włókna współczulny z górnego odcinka rdzenia kręgowego Th11-L3 i dochodzą do
pęcherza za pośrednictwem splotu podbrzusznego dolnego
◦ włókna przywspółczulne przebiegają do splotu pęcherzowego drogą nerwów trzewnych
miednicznych
◦ współczulny hamuje napięcie wypieracza moczu i pobudza napięcie zwieracza pęcherza
◦ przywspółczulny pobudza napięcie wypieracza moczu i rozluźnia zwieracz pęcherza
Cewka moczowa męska części
▪ sterczowa- odcinek położony w gruczole krokowym
▪ błoniasta-najkrótsza, dwa odcinki: bliższy przebijający przeponę moczowo-płciową
(tzw. przeponowy) i dalższy przed wejściem do ciała gąbczastego (podprzeponowy)
▪ gąbczasta- najdłuższa część, biegnie przez ciało gąbczaste prącia
▪ można wyróżnić część śródścienną przebiegająca przez ścianę pęcherza
Zwężenia cewka moczowa męska
▪ w miejscu ujścia zewnętrznego cewki moczowej
▪ w miejscu ujścia wewnętrznego cewki moczowej
▪ cieśń cewki- miejsce w którym cewka przebija przeponę moczowo-płciową
Poszerzenia cewka moczowa męska
▪ w obrębie żołędzi- cewka moczowa wytwarza dół łódkowaty cewki moczowej
▪ w przednim odcinku opuszki prąca- bańka cewki
▪ w części sterczowej
◦ w części sterczowej występuje wzgórek nasienny, na którym widoczne są ujścia przewodów wytryskowych, a między nimi występuje łagiewka sterczowa
◦ przewody odprowadzające gruczołu krokowego też uchodzą częściowo na wzgórku i częściowo w przedniej części ściany cewki moczowej
Cewka moczowa żeńska części
▪ śródścienna
▪ nadprzeponowa (miedniczna)
▪ przeponowa
▪ podprzeponowa (pod przeponą moczowo-płciową)
Zagłębienia najniższe
• Zagłębienie odbytniczo-pęcherzowe- najniżej położona część u mężczyzn
• Zagłębienie odbytniczo-maciczne (jama douglasa)- najniżej położona część otrzewnej u
kobiet
