Marcel Duchamp Flashcards
Aan de hand van een afb. van een readymade:
Naam van de kunstenaar: Marcel Duchamp
Stijlstroming: Dadaïsme
Biografie:
Sleutelwerk: Naakt, een trap afdalend. Duchamp stuurt zijn werk naar de Salon des Indépendants, een “vrije” Parijse tentoonstelling voor onafhankelijke kunstenaars. Maar kubistische selectiecommissie (ook zijn eigen broers) - bezwaar tegen ‘niet kubistisch’ genoeg en het ‘naakt’. —> Duchamp maakt alleen nog kunst voor zichzelf.
Vormkenmerken van (readymade) van Duchamp
- Readymade betekent ‘reeds gemaakt’ (kunstenaar is niet betrokken bij het vervaardigen van het werk
- Conceptuele werken (kunst als idee, in dit geval een ‘intentie’)
- Visuele onverschilligheid (esthetische kwaliteiten zijn niet aanwezig, niet mooi of lelijk)
- Bevreemdend en ironisch door vreemde titels en woordspelletjes
- Beperkt in aantal en niet - commercieel (nooit verkocht, gelimiteerd om schokeffect niet tegen te gaan)
- Replica’s in de plaats van originelen (originelen zijn verloren gegaan, dus vervaardigt replica’s)
Thematiek van (readymade) van Duchamp?
- Wat is de waarde van techniek, eigenhandigheid en ambachtelijkheid in kunst?
- Is een kunstwerk dat er technisch uitziet, meer kunst dan een kunstwerk waarbij dit niet is?
- Is een kunstwerk door de kunstenaar dat zelf gemaakt is, meer kunst dan wanneer dit door derden gebeurde?
- Is een met de hand gemaakt kunstwerk, meer kunst dan een machinaal gemaakt kunstwerk?
- Wat is de waarde van een idee (concept) in de kunst?
Is het mogelijk voor een kunstenaar om iets te maken dat geen kunst is? Kunst heeft niets met schoonheid of techniek te maken, wel met de status of intentie van de kunstenaar.
3.Wat is de waarde van schoonheid in de kunst?
Is een mooi kunstwerk meer kunst dan een kunstwerk dat lelijk is? is esthetiek een noodzakelijk onderdeel van kunst?
- Wat is de betekenis van een kunstwerk?
Is een kunstwerk met veel inhoud meer kunst dan een werk zonder? - Wat is de commerciële waarde van een kunstwerk?
Is een duur kunstwerk, beter dan goedkope kunst?
Is een kunstwerk waarvan er maar weinig van zijn, beter dan ongelimiteerde werken? (replica’s)
Belang van Duchamp ?
- Invloed op de jaren ’60: readymade bij Pop Art en bij Nouveau Réalisme
- Invloed op de jaren ’60: studie van waarneming en beweging bij optische en kinetische kunst
- Invloed op de jaren ’70: bevraging “wat is kunst?” bij conceptuele kunst
- Invloed op de jaren ’70: kritiek van Beuys op Duchamps ‘stilzwijgen’ (= ongeloof in kunst)
- Invloed op de jaren ’80: readymade bij koopwarenkunst
- Invloed op de jaren ’90: terugkeer naar lichaam: genitale ‘gender’ kunst terugkeer naar lichaam: kak - beweging
Aan de hand van een afb. Naakt, een trap afdalend.
In welke zin is dit werk hét sleutelwerk in de carrière van Duchamp?
Sleutelwerk: Naakt, een trap afdalend. Duchamp stuurt zijn werk naar de Salon des Indépendants, een “vrije” Parijse tentoonstelling voor onafhankelijke kunstenaars. Maar kubistische selectiecommissie (ook zijn eigen broers) - bezwaar tegen ‘niet kubistisch’ genoeg en het ‘naakt’. —> Duchamp maakt alleen nog kunst voor zichzelf.
Welke genderthema’s vinden we terug in het werk van Duchamp?
- Travestie
- Strijd der Seksen
- De mannelijke blik
Aan de hand van een afb. De bruid door de vrijgezellen uitgekleed, zelfs “Het grote glas”, 1913 - 23 a) Titel De bruid door de vrijgezellen uitgekleed
b) Beschrijving ?
Het grote glas —> ontwerp tekening voor machine, waardeloos, geen logica = niet uitvoerbaar
Als parodie op ‘wetenschappelijke’ machines, Duchamp mikt op het effect van vervreemding.
Werk bestaat uit 2 delen:
- De bruid (bovenaan):
Haar lichaam is als een cilindervormige motor met linksonder een klein reservoir (voor liefdesbenzine). Naast de bruid een wolk met drie vierkante tochtgaten.
- De vrijgezellenmachine (onderaan):
Gebaseerd op Franse woordspeling “le célibataire broie son chocolat luimême” (De vrijgezel maalt zijn chocolade zelf) —> masturbatie
De vrijgezellen zijn popachtige wezens, negen lege jasjes of uniformen. Ze zijn verbonden met een slede waarop een waterrad staat dat met schokken heen en weer beweegt en met een malende cacaomolen.
Aan de hand van een afb. De bruid door de vrijgezellen uitgekleed, zelfs “Het grote glas”, 1913 - 23
Thematiek?
Een overdaad aan interpretaties
- Anti - technologie . Mens wordt herleid tot een mechanisch, machinaal wezen en het werkt drukt een pessimistische visie uit over de relatie tussen mens en techniek. De groei van vrees dat techniek teveel controle had over de maatschappij leidde in het Dadaïsme tot ironische voorstellingen van de mens als gemechaniseerde wezens.
- Seks als beeld van menselijke vervreemding
Wat is de plaats van Duchamp binnen de beweging van het Dadaïsme?
Marcel Duchamp is een geval apart. Hij vervaardigt zijn eerste readymades in Parijs, nog vóór het uitbreken van de oorlog in 1914. Maar pas in New York zal zijn dadaïstische kunst tot ontwikkeling komen. De Amerikaanse fotograaf Man Ray is zijn dadaïstische kompaan in New York tot zijn vertrek naar Parijs in 1921 . Duchamp beëindigt zijn officiële kunstenaarscarrière in 1923 (stoppen met kunst als de ultieme dada-daad).
Wat zijn de doelstellingen van het Dadaïsme?
-
Dadaïsme = een radicale nihilistische provocatieve anti - beweging
- gelovend in niets, alles afbreken, onzin in de plaats (echte dadaïst, ook tegen het dadaïsme)
- provocatief, zoeken naar schandaal, controverse, samenleving op de korrel
- Anti - beweging, verzet zich tegen alles - Dadaïsme = gegroeid uit het trauma van de 1ste wereldoorlog . Felle verzet tegen beschaving (cultuuragressie), tegen controle en beheersing, tegen de rede (rationeel denken) en de technologie
- Dadaïsme = een internationale . Verschrikkingen van 1ste WO werden gedragen door nationalisme en patriottisme. Dadaïst heeft geen vaderland: internationaal georiënteerd. (Geen toeval dat dit ontstaan is in het ‘neutrale’ Zwitserland)
-
Dadaïsme = een levenshouding
- Literair: schrijvers, dichters en cabaretiers
- Beeldend: schilderijen, beeldhouwwerken, collages en assemblages, readymades, enz.
- Politiek: maatschappelijke satire vooral in Duitsland
