Lommel Flashcards
De tijd van de Merovingers
(politieke geschiedenis)
voor het eerst zien we het dorp Lumele in de Merovingische tijd (6de-7de eeuw). De oudste kern ligt buiten het huidige centrum, meer bepaald op een plaats die we nu nog kennen als de Driehoek. Hier werd in 1938 een Merovingisch grafveld uit de 7de-8ste eeuw na chr. opgegraven
De volle middeleeuwen
(politieke geschiedenis)
omstreeks het jaar 1000 situeert zich een tweede fase in de politieke geschiedenis van Lommel.
Ansfried is graaf van Hoei.
Na het overlijden van zijn vrouw Hereswind geeft graaf Ansfried in 990 zijn wereldlijke macht op in ruil voor de geestelijke titel van bisschop van Utrecht. Ansfried schenkt zijn landgoed of “villam suam de Loemele” aan de kapittelkerk (=een klosster dat ook wereldlijke macht heeft) van Hilvarenbeek. Uit geïsoleerde gehuchten onstaat een hechte dorpsgemeenschap, waar de inwoners niet enkel rechten, maar ook plichten hebben. Deze recten en plichten worden in de zogenaamde keuren of “costuimen” vastgelegd
costuimen =
gewoonterecht
Lommel onder het hertogdom Brabant
(politieke geschiedenis)
In de loop van de 11de eeuw ontstaat het hertogdom Brabant rond de stad Leuven. In tegenstelling tot de meeste andere Limburgse dorpen, die tot het graafschap Loon en na 1366 tot het prinsbisdom Luik gaan behoren, wordt Lommel een hertogdorp in een grensgebied waar de belangenconflicten in de volgende eeuwen zwaar zullen oplopen. Uiteindelijk kan Lommel rekenen op het begrip van hertog Jan IV. Deze zal Lommel een aantal militaire en economische vrijheden toestaan. Vanaf dan werd een gemeynte een Vreyheit genoemd. Zo mag Lommel zich in 1422 “vrijheid” in plaats van “dorp” noemen. Dat betekende dat een plaats stadsrechten kreeg. Vrijheden die (onder andere) werden verleend
militaire vrijheden
-> de inwoners van Lommel mogen op de gemene gronden verdedigingsgrachten en aarden wallen aanbrengen. Hierdoor kan Lommel later een stad worden.
-> Lommelaren worden vrijgesteld van legerdienst, tenzij in jaren van oorlog
-> honden moesten niet gekort worden
economische vrijheden
-> er mogen drie jaarmarkten en een weekmarkt gehouden worden
-> in 1315 geeft hertog Jan III het recht om op konijnen en fretten te jagen
belangrijkste rivaal Lommel
Pelt
Het belang van de heide
(sociaal-economische geschiedenis)
van levensbelang was de aanwezigheid van talrijke heidegronden. In 1331 schenkt hertog Jan III aan Lommel de zogenaamde woeste gronden of “gemeynte”. De Lommelaren verdelen deze gemeentegronden onder elkaar waarbij elk gehucht een oppervlakte heide ter beschikking krijgt die voldoende groot was om een bestaan als landbouwer, ook op deze onvruchtbare bodem, mogelijk te maken. Wegens de onvruchtbare zandgrond speelde niet zozeer de akkerbouw de grootste rol, maar wel de schapenteelt
de wolhandel
(sociaal-economische geschiedenis)
De schapenteelt zal Lommel vooral in de tweede helft van de 15de eeuw een zekere welstand bezorgen wegens de grote vraag naar wol. De bouw van de imposante Lommelse ‘woltoren’ omstreeks 1500 is hiervan het bewijs.
Ook het schepenzegel met een afbeelding van twee grazende schapen onder een eik herinnert aan de schapenteelt. Volgens anderen stelt dit zegel een schaap en een bok voor en verwijst het naar de rechtspraak (onder een eikenboom worden de schapen (= de goeden) van de bokken (= de kwade) gescheiden.
Naast weidegebieden voor de schapen diende de heide als strooisel in de stal en zo gebruikt als bemesting voor de akkers. Ook de akkers van de Groote Hoef worden zo bemest. De heide was ook het ideale zwermgebied voor bijen
de teuten
rondreizende handelaars en ambachtslui (einde 16de eeuw - einde 19de eeuw)
soorten teuten
er waren 5 categorieën van Teuten:
- koperteut of goorteut verkocht en herstelde allerlei koperwaar
- tafteut of elleteut of pakdrager handelen in mutsen, zakdoeken, kousen, beddengoed, tijk, kant, zijde en ander textiel
- beestensnijder of dierenlubber. Castreerde met dit gereedschap dieren (een os is namelijk gemakkelijker voor een kar te spannen dan een stier)
- haarteut of luizenteut. Kocht en verkocht menselijk haar
- aardewerkteut
