lokaprófin

Question 1

í upphafi annar tóku nemednur afsteypur af neðra borði laufblaðs, hvað vildu nemendur skoða með þessu? nefndu tvennt

Answer 1

loftaugu og varafrumur

Question 2

hvaða hlutverk hafa loftaugu og varafrumur

Answer 2

loftaugu eru ötlítilgöt sem hleypa koltvíoxíð inn í laufblaðið og O2 út úr því (tempra vökvamagnið)
varafrumurnar sjá um að opna og loka loftaugunum

Question 3

til hvers stunda plöntur ljóstillífun

Answer 3

planter stunda ljóstillífun til að vinna orku úr sólarljósi til að framleiða næringu

Question 4

lýstu myrkurferli ljóstillífunar

Answer 4

ljósóháðaferlið er ferli sem plöntur nota sem þarfnast ekki sólarljós og getur því farið fram í myrkri ef rétt hráefni eru til staðar.
orkuríkt vetni bindir sig við CO2 og myndar sykur. plantan myndar önnur lífræn efni sem hún þarfnast úr sykrinum

Question 5

merkið inná myndina 9 líffæri og lýsið hlutverkum (bls 175)

Answer 5

1. lifur –> myndar gall og gerir eiturefni óvirk
2. magi –> hnoðar fæðuna og blandar magasafa við fæðuna. melting prótína hefst
3. smáþarmar –> ljúka efnameltingu að mestu með ensímum
4. bris –> myndar brissafa
5. ristill –> uppsog vatns og salts
6. gallblaðra –> safnar saman galli sem illiheldur gallsölt
7. vélinda –> tensor kok við maga
8. skeifugörn –> þar fer melting aðalega fram. tekur upp það sem líkamaninn notar af lífrænni fæði
9. kok –> leiðir fæðuna niður vélinda

Question 6

hversu há prósenta fæðunnar ætti að vera prótín

Answer 6

15%

Question 7

hvar hefst niðurbrot prótína

Answer 7

í maganum

Question 8

nefndu 2 endópeptíðasa og segðu hvar þeir myndast

Answer 8

pepsin myndast í magasafa og Trypsín í brissafa

Question 9

segðu hörgulefni og einkenni eftirfarandi sjúkdóma:
beinkröm
húðkröm
prótínkröm

Answer 9

beinkröm. hörgulefni –> D-vítamín. einkenni –> bein linast og aflagast
húðkröm. hörgulefni –> B3-vítamín. einkenni –> t.d. dökk og aum húð
prótínkröm. hörfulefni –> amýnósýrur. einkenni –> útþamin kviður

Question 10

hvers konar efni er insúlín

Answer 10

insulin er hormón

Question 11

hvar er insúlín framleitt?

Answer 11

það er framleitt í briskirtilinum

Question 12

hvenær er insúlín framleitt?

Answer 12

þegar líkaminn skynjar hækkaðan blóðsykur

Question 13

efni sem vinnur á móti innsúlíni kallast

Answer 13

glucagon

Question 14

framleiði líkaminn ekki insúlín verður fólk?

Answer 14

sykursýkt

Question 15

sjálfvirka taugakerfinu má skipta upp. segðu frá þeirri skiptingu og mismundandi virkni

Answer 15

sjálvikra taugakerfinu er skipt í sefkerfið og drifkerfið.
sefkerfið dregur úr virkni líffæra en drifkerfið örvar hana. við áreynslu eykst virkni drifkerfisins en það drekst úr boðsendingum um sefkerfið. hjartsláttur eykst, adrenalíns seytist um líkaman og ljósop víkka sem dæmi. það gerist alveg öfugt þegar við erum að slaka á

Question 16

myndin á að tákna spennu á taugahimnu, lýstu því sem gerist í frumum samhliða þessu grafi

Answer 16

taugungur er að ferðast frá róspennu í boðspennu. til þess að þetta geist sem hraðast hoppa boðin á milli mýlisfrumna

Question 17

segðu frá myndunarstað og áhrif adrenalíns, barkstýrihormón og prólaktín

Answer 17

Adrenalin myndast í nýrnahettum og áhrif adrenalíns er að undirbúa líkaman fyrir baráttu
barkstýrihormón myndast í heiladingul og áhrif þess er að örva myndun nýrnahettuhormóna
prólakín myndast í heiladingull og örvar prólakín þroskun brjóata og mjólkur

Question 18

í verklegri skynjunaræfingu voru gerðar tilraunir með viðbragð, best var ef tilraunardýrið voru óviðbúið áreiti. dýrin voru ekki óviðbúinn og því urðu viðbrögðin ekki endilega alveg ekta. segðu frá viðfragði sem hindrar líkamlegan skaða í auga

Answer 18

blikkviðbragð hindrar líkamlegan skaða með því að tilraunardýrið kippi hausnum aftur og blikkar augað þegar hættan nálgast

Question 19

hver er helst munurinn á glæru og hvítu

Answer 19

hvíta heldur öllu saman glæra tekur menstan þátt í að brjóta ljósageilsana

Question 20

hvernig breytist augasteininn þegar drifkerfið er virkt

Answer 20

þegar drifkerfið er virkt víkkar ljósopið (horft fær)

Question 21

lýstu ferð hljóðs frá blöðku til heyrntaugar

Answer 21

allt hljóð sem skellir á eyrað og safnast saman í blöðkunni, því er svo beint að hlust. þaðan berst það í hljóðhimnu sen titrar og veldur hreyfingu beinanna. hljóið fer svo í gegnum kringlóttan glugga í kuðunginn þar fer vökvi að hreyfast sem veldur boðspennu sem ferðast með heyrnatauginn að heilanum

Question 22

hvað er beinþynning og hjá hvor kyninu er hún algengari

Answer 22

sjúkdómur sem einkennist af minnkuðum beinmassa og rýrum beina.
beinát verður meira en beinmyndun
konur eru mun líklegri til að fá beinþynningu

Question 23

útskýrðu hvað gerist við vöðva samdrátt í rákóttum vöðvum

Answer 23

A-svæði halda lengd sinni en i-svæði styttast. Mýósínþræðir halda lengd sinni en aktín styttist

Question 24

berðu saman áhrif Ca2+ jóna á rógóttn vöðva og sléttan vöðva

Answer 24

í sléttum vöðvum flæðir Ca+2 úr frymisnetinu við samdrátt, en Ca+2 helst í frymisnetinu við slökun

Question 25

hvort er holtasoley dulfrævingur eða berfrævingur?

Answer 25

dulfrævingur vegna þess að plantsn fjölgar sér ekki með berum og vegna þess eggbúið er hulið fræblaði

Question 26

hvað er frævun?

Answer 26

flutingur fjókorns frá karlblómi til kvennblóms

Question 27

verkun, hörgulsjúkdómur, fæst úr hvaða fæðu?
A-vítamín
B1-vítamín
C-vítamín
K-vítamín

Answer 27

A-vítamín stuðlar að eðlilegri sjó, náttbilnda og fæst úr feitum mat
B1 vítamín stuðlar að hluta ensíms, taugakröm og fæst úr t.d. grænmeti
C vítamín myndar bandvef, skyrbjúgur, fæst úr sítrusávöxtum
K vitamin stuðlar að blóðstorknun, blóð storknar illa, og fæst úr grænmeti

Question 28

myndin sýnir eyrað, fylltu úr töfluna sem er neðan,

telið upp 10 nöfn og hlutverk þeirra

Answer 28

1. blaðka, safnar hljóðinu sem skellir á eyrað
2. hlust, ber hljóðið frá blöðku að hljóðhimnu
3. hjóðhimna, titrar svo heyrnabeinin hreyfast
4. kokhlust, jafnar loftþrýsting
5. kringlóttur gluggi, aiðveldar ferð hljóðsins inn í kuðung
6. kuðungur, greinir hljóð
7. heyrnataug, sendir rafboð til heilans sem túlkar boðin sem hljóð
8. jarnvægistaug, ber upplýsingar um hreyfingar frá skynfrumur til heilans
9. bogapípur, skynja hringhreyfingar
10. steðja

Question 29

hver er munurinn á taugaboðum og hormónum, og áhrif þeirra?

Answer 29

taugaboð eru boð sem flytjast bæði innan og á milli taugafrumna þau eru forsenda þess að skynboð berist til heila og mænu og að hreyfiboð komist til vöðva.
hormón stjórna þroska og vexti líkamanns og sér um að halda alls kyns stafsemi líkams í jafnvægi

Question 30

hver er megin munur á framleiðslu kynfrumna hjá körlum og konum

Answer 30

kynfrumur þroskasr fram að tíðahvörfum hjá konum en nokkur vegin út æfina hjá körlum

Question 31

segðu frá þroskun frumfósturs þar til að tekur sér bólufestu í legi

Answer 31

egg fróvgast og það myndast okfruma. hún skiptir sér á klofningarstig. frumfóstrið berst inn í legið á stígi móbergsfóstur. að lokum tekur frumfóstrið sér bólufestu í slímu legsins en þá kallst það kímblaðra

Question 32

hvað gerir glúkagón?

Answer 32

það hækkar blóðþrýstingin

Question 33

Adrenalín er myndað í

Answer 33

nýrnahettunum