Lífeðlisfræði þungunar

Question 1

Virk breyting í móður til að hún haldi fóstri og mæti þörfum þess
- 3 almenn atriði

Answer 1

1. Tímabundin aðlögun
   - meðganga er normal physiologic ástand
2. Breytingarnar undirbúa móður til að mæta öllum þörfum og kröfum fósturs
3. Efnaskipti móður breytast fóstrinu í hag
   - t.d. ónæmisbæling

Question 2

Breytingar í kynfærum móður - hvers vegna? (2)

Answer 2

1. Halda fóstrinu inni

2. Undirbúa líffærin fyrir fæðingu

Question 3

Breytingar á eggjastokkkum?

Answer 3

Corpus luteum er viðhaldið eftir frjóvgun vegna beta hCG myndunar syncytiotrophoblasta.
Gulbúið er nauðsynlegt fyrir 1. trimester (myndar estrogen+progesteron) en svo tekur fylgjan við eftir 8 viku.

Question 4

Breytingar á legi? (3 aðal atriði)

Answer 4

1. Legið stækkar
2. Lögun breytist - rotatio til hægri
3. Samdráttarvirkni minnkar

Question 5

Legið stækkar - hvers vegna? (2)

Answer 5

1. Estrogen veldur hypertrophiu og hyperplasiu á æðum og vöðvafrumum (via VEGF)
2. eftir 3 mánuði er stækkun v. mekanísk þrýstings fósturs

• Non gravid = 50gr
• 12 vikur = hnefi!
• 40 vikur = 1000 gr
  1/6 af blóði móður í legi undir lok meðgöngu.

Question 6

Samdráttur minnkar í legi - hvers vegna?

Answer 6

Samdráttur legs er háð estrogen og progesteron.
Estrogen veldur lækkun á hvíldarspennu
Progesteron veldur hækkun á hvíldarspennu - hamlar samdrætti

Samdráttarvirkni er innbyggð (pacemaker í hæ efra horni legs)

Question 7

Cervix - breytingar?

Answer 7

Verður bláleitari, bjúgmikill og rúmmálsmeiri

• compliance eykst v. prostaglandins
• slímið verður þykkara (progesteron) - sýklavörn.

Question 8

Vagina - breytingar? (3)

Answer 8

1. Teygjanlegri
2. Blóðfylla í pelvisvefjum eykst
3. Physiologisk útferð (meiri vökvi og leghálsslím)

Question 9

Hver er mikilvægasta breyting sem verður í legi?

Answer 9

Trophoblasta opnun á spiralæðum í fylgjubeð!

Question 10

Hvað eru spiral arteriur?

Answer 10

Litlar arteriur í leginu sem næra endometrium

Question 11

Hvað gerist við þessar spiral arteriur við meðgöngu?

Answer 11

Trophoblastar fósturs fara inn í spiral kerfi í fylgjubeði og koma í stað sléttra vöðvafrumna.
Æðarnar víkka þannig og opnast og geta ekki dregist saman - verða víðir stokkar
allt þetta tryggir blóðflæði til fylgju

Question 12

Hvað gerist ef það verður truflun á trophoblasta spiral arteriu ferlinu?

Answer 12

Þá verða spiral arteriur þröngar - þá verður blóðflæði til fylgju skert - getur leitt til preeclampsiu/meðgönguháþrýstings/IUGR

Question 13

Liðamót móður - hvað gerist? (3)

Answer 13

1. Liðamót í lumbosacral hrygg og pelvis slakna (áhrif estrogens og relaxins)
2. Gliðnun á symphysis pubis og óstöðugleiki í sacroiliac mótum.
3. Þan á abdomen velour forward tilt á pelvis - aukin lumbar lordosa

Question 14

Húð - breytingar? (3)

Answer 14

1. Hyperemia
2. Aukin pigmentation (aukið MSH)
   - spider nevi, palmar erythema
   - facial melasma, linea nigra
3. Striae gravidarum
   - abdomen, læri brjóst

Question 15

Brjóst - breytingar (3)

Answer 15

1. Hypertrophia+hyperplasia kirtla, aukin fita
2. Geirvarta dekkist
3. Colostrum myndast við miðja meðgöngu

Question 16

Þyngdaraukning - hversu mikið þyngjast íslenskar konur? hversu mikið léttast þær við fæðingu?

Answer 16

14,8 kg! - 4 kg fyrstu 20 vikur

tap v. fæðingu 10 kg.

Question 17

Hversu mikil þyngd eru fósturvefir vs móðurvefir

Answer 17

Fósturvefir eru 5-6 kg
- fóstur ca 4 kg
- fylgja ca 1 kg
Móðurvefir eru 7-8 kg.

Question 18

Hámark þyngdaraukningar á Íslandi? (kg)

Answer 18

22 kg

Question 19

Lágmark þyngdaraukningar á Íslandi?

Answer 19

5-7 kg

Question 20

Öndun - breytingar? (6)

Answer 20

1. Hreyfiskerðing á þind verður seint á meðgöngu - dyspnea
2. Tidal volume eykst (40%)
   - konan andar dýpra ekki oftar!
3. Alveolar ventialtion eykst um 50%
4. pCO2 lækkar v. progesteron (áhrif á MTK).
5. O2 þörf eykst um 20%
6. Ummál brjóstkassa eykst

Question 21

Áhrif á cardiac output?

Answer 21

Eykst vegna hækkun á SV og HT um 30-50%
Perifer mótstaða fellur
Viðheldur uteroplacental blóðrás og blóðflæði um nýru (útskilnaður fósturs)

Question 22

BÞ - breytingar?

Answer 22

Systola óbreytt
Diastola minnkar á fyrsta trimester - fellur vegna uteroplacental hringrásin verður umfangsmeiri þegar intervillous space. Vasodilation verður einnig vegna progesteron.

Question 23

Blóðrúmmál breytingar?

Answer 23

Rúmmál eykst um 30-40% v. aldosteron

- plasma volume eykst hlutfallslega meira en RBK og HBK svo það verður dilutional anemia.

Question 24

Hvenær er mesta hætta á DVT ? hvoru megin myndast?

Answer 24

nokkrum vikum eftir fæðingu
Myndast vi megin því hæ iliac æðin fer yfir vi iliac venu og blóðflæði í gegnum arteriu eykst eftir fæðingu og þá klemmist venan.

Question 25

GFR breytingar?

Answer 25

GFR eykst um 30-50% - aukið blóðrúmmál - áhrif hormóna (progesteron ofl) - nauðsynlegt til að mæta efnaskiptaþörf móður og fósturs. - Krea minnkar

Question 26

Breytist Na+ í plasma við meðgöngu?

Answer 26

Nehei (ekki veit ég af hverju það er tekið fram)

Question 27

Glucosuria - pathologiskt við meðgöngu?

Answer 27

neib - ástæðan fyrir glucosuriu er óþekkt samt.

Question 28

Maga og þarma breytingar?

Answer 28

1. Minni hreyfingar þarma - v. progesteron (slakar á sléttum vöðvafrumum) - leg ýtir á rectum og veldur hægðatregðu 2. Matarlyst eykst 3. Gallvega stasis - vöðvatonus minnkar í gallblöðru og þenst hún þá út - gall þykknar og tæming hægist - hypercholesterolemia - hætta á gallsteinum

Question 29

Breytist lifrarstarfsemi á meðgöngu

Answer 29

Neib | En ALP eykst á 3. trimesteri og er 2-3x hærra en venjulega (fylgjan framleiðir) en það er norm.

Question 30

Orkuþörf non gravid vs gravid vs lactational konu

Answer 30

non gravid: 2100 kcal gravid: 2500 kcal lactational: 3000 kcal

Question 31

ónæmiskerfi - breytingar?

Answer 31

Meiri sterar Minni MHC tjáning - þannig verður ónæmisbæling.

Question 32

Naflastrengur - hvað voru aftur margar arteriur eða venur?

Answer 32

``` 2 Arteriur ( 2 Augu) 1 Vena ( 1 Vör) ```

Question 33

Hvað er aðal hormónaframleiðandi þungunar?

Answer 33

Fylgjan

Question 34

Hvaða 2 hormón hafa megin hlutverk í að viðhalda þungun, aðlaga móður að þungun og undirbúa vefi fyrir fæðingu?

Answer 34

estrogen og progesteron

Question 35

Hvar myndast relaxin?

Answer 35

eggjastokkum

Question 36

Hvar myndast hCG og hvað gerir það?

Answer 36

Frá syncytiotrophoblasti | viðheldur gulbúi (corpus luteum)

Question 37

Hvað gerir progesteron? (5)

Answer 37

1. Bælir samdrátt í legvöðva 2. VIðheldur heppilegri legslímhúð 3. Slakar á sléttum vöðvafrumum 4. Veldur ónæmisbælingu 5. Veldur vökvasöfnun í vefi

Question 38

Hvað gerir estrogen (4)

Answer 38

1. Örvar legvöxt 2. Breyetir blóðflæði 3. Viðheldur æðavexti og æðagegndræpi 4. Veldur vefjasveigjanleika

Question 39

Trimester skiptingar?

Answer 39

0-12 vikur - embryostig (fósturvísir + þungunarvefur) 13-28 vikur - þroskun líffæra, 29-40 vikur - fósturvaxtarstig

Question 40

meðganga er hversu margir dagar og hvernig reiknað?

Answer 40

280 dagar | frá fyrsta degi síðustu blæðinga og miðað við reglulega 28 daga tíðahring með egglosi við 14 dag

Question 41

Hvenær stækkar legið og barnið mest?

Answer 41

28.-40. viku

Question 42

hvenær nær fylgja hámarksvaxtarhraða?

Answer 42

30 viku - undan barni.

Question 43

Hvenær fer fylgja að eldast? :(

Answer 43

við 41. viku - fyrr ef háþrýstingur