Fjölburameðganga - Þóra Steingríms

Question 1

Tíðni fjölbura (eiginlega tvíbura því hitt er svo sjaldgæft)

Answer 1

2,2% fæddra barna

1: 44 þungana
- 1:88 sjálfkrafa þungana

Question 2

Hvernig hefur tíðnin breyst og hvers vegna?

Answer 2

Tíðni í dag svipuð og fyrr á öldum
- þá var hátt paritet en með lækkandi tíðni paritet lækkaði tíðni fjölbura
Tíðni hækkaði svo aftur v. hækkandi aldurs og í kjölfarið fjölgunar tæknifrjóvgana
- eru að lækka nú því færri fósturvísar settir upp í dag.

Question 3

Tíðni þríbura

Answer 3

• sjálfkrafa: 1:10.000

- 2x meiri með IVF

Question 4

Tíðni fjórbura

Answer 4

• sjálfkrafa: 1:600.000

Question 5

Zygocitet þýðir?

Answer 5

fjöldi eggja

Question 6

Chorionicitet þýðir?

Answer 6

Fjöldi belgja

Question 7

Hlutfall tvíbura sem eru:

• eineggja
• tvíeggja

Answer 7

monozygotar - 30%

dizygotar - 70%

Question 8

Hvenær greinist tvíburaþungun?

Answer 8

oftast í 12 vikna sónar

- sést fleira en eitt fóstur

Question 9

Æðabelgir

- ef tvíburar deila æðabelg kallast það?

Answer 9

monochorionic

Question 10

ef tvíburar deila ekki æðabelg kallast það?

Answer 10

dichorionic

Question 11

Ef tvíburar deila líknarbelg kallast það?

Answer 11

monoamniotic

Question 12

ef tvíbruar deila ekki líknarbelg kallast það?

Answer 12

diamniotic

Question 13

Hvað er lamdba sign á sónar?

Answer 13

Sést ef tvíburar eru dichorioniskir (deila ekki sama æðabelg)

Question 14

Hvað er T-sign á sónar?

Answer 14

Sést ef tvíburar eru diamniotic (deila ekki líknarbelg)

Question 15

Hvort eru allir tvíeggja tvíburar mono eða dichorinoiskir?

Answer 15

Dichorioniskir (deila ekki sama æðabelg)

- sitthvor þunguninn sem verður samtímis.

Question 16

Hvort eineggja tvíburi sé mono/dichorinoiskur er háð?

Answer 16

Hvenær þetta eina egg skiptir sér

• ef innan 3 daga þá dichorioniskt
• ef 4-7. degi þá monochorioniskt en diamniotic (MCDA)
• ef á 8-14. degi þá monochorioniskt og monoamniotic (MCMA)
• ef seinna þá síamstvíbbar

Question 17

Orsök tvíeggja tvíburaþungana?

Answer 17

Óþekkt. Tíðni hækkar með auknu parieti. Samspil erfða og umhverfis.
- því er breytileg tíðni eftir heimshlutum (mest í Afríku)
7-40/1000 fæðingar

Question 18

Orsök eineggja tvíburaþungana?

Answer 18

Vel þekkt.
Tíðni jöfn alls staðar í heiminum - algjör tilviljun!
nema aðeins hækkuð í tæknifrjóvgunum.
- 3,5/1000 fæðingar

Question 19

Einkenni tvíburameðgöngu

- hvað er ólíkt (5)

Answer 19

1. Ýktari meðgöngueinkenni/kvillar
2. betaHCG hærra
3. Ógleði
4. Anemia
5. Grindargliðnun

Question 20

Áhætta við fjölburameðgöngu? (13)

Answer 20

1. Fósturlát - annað/bæði
2. Fósturdauði
3. Fyrirburar
4. Léttburar - vaxtarseinkun
5. Twin to twin transfusion (Monochorionic)
6. Preeclampsia
7. Háþrýstingur
8. DVT
9. Meðgöngusykursýki
   - meiri hPL frá fylgju - antagonisti við insúlín
10. Fylgjulos
11. Asphyxia við fæðingu
12. Hærri keisaratíðni
13. Atonic blæðing

Question 21

Tíðni fylgikvilla er meiri/minni hjá monochorionitet og monoamniotet?

Answer 21

meiri!

Question 22

Amniotic sac

Answer 22

Amniotic sac = chorion + amnion.

• amnion (líknarbelgur) er innri hlutinn sem inniheldur fóstrið
• chorion (æðabelgur) er ytri hlutinn og er hluti af fylgjunni.

Amniotic sac tengist svo yolk sac og naflastrengi.

Question 23

Hver er hættan við að vera monochorionicitet?

Answer 23

Þá er æðabelgurinn sameiginlegur - sameiginleg blóðrás. Það eru anastomosur á milli fylgjuhluta og þá er hætta á TTTS

Question 24

Hvað er TTTS?

Answer 24

Twin-to-twin transfusion syndrome.
- þegar tvíburar deila æðabelg og blóðrásir þeirra því tengdar. Geta myndast arteriovenous fistlar milli fóstranna sem leiða til þess að blóðflæði úr öðrum tvíbbanum fer til hins.

Question 25

Hver er afleiðing TTTS?

Answer 25

Leiðir til dauða annars fóstursins í næstum 100% tilfella ef ekki er gerð ablation á þessum fistlum.
- gert í Hollandi

Question 26

Hvað getur gerst ef annað fóstrið deyr v. TTTS?

Answer 26

Mikil hætta er á þrýstingsfallinum hjá lifandi tvíbbanum þar sem blóðið getur shuntað yfir til tvíbbans sem er látinn.
- hægt að setja clips á naflastrengs látna tvíbbans en því fylgir hætta á fósturláti

Question 27

Á að taka alla tvíbba með keisara?

Answer 27

Neib.

Enginn ávinningur nema einhverjir kompliserandi þættir eða ef tvíbbi A er í þverlegu.

Question 28

Hvenær eru monochorioniskar tvíburaþunganir settar af stað?

Answer 28

36 viku

Question 29

Hvenær eru dichorioniskar tvíburaþunganir settar af stað?

Answer 29

37. viku

Question 30

Er vaginal tvíbba fæðing eins og einburafæðing x2?

Answer 30

Neib.
Oftast ekki meira en 15-20 mín þar til tvíbbi B kemur.
- ef meira er hætta á asphyxiu hjá tvíbba B.

Question 31

Hvað á að gera ef tvíbbi A er kominn en sóttin dettur niður?

Answer 31

Gefa oxytocin dreypi (Syntodreypi)

- stundum þarf að fara upp og sækja seinni tvíbban.