LESSON 7_ TIMELINE NG PAG UNLAD NG WIKANG PAMBANSAmula sa panahon ng Biakna-Bato hanggang 2024 Flashcards
- Itinatag ng Republika ng Biak-na Bato ang Tagalog bilang opisyal na wika ng pamahalaan.
- Hindi pa ito ang pormal na pambansang wika
- Nagsilbi itong unang hakbang tungo sa pagkakaroon ng sariling wika ng mga Pilipino bilang pagkakakilanlan sa gitna ng pakikibaka laban sa kolonyalismo.
Konstitusyon ng Biak-na-Bato (1897)
- Sa panahong ito, ginamit ng mga Amerikano ang Ingles bilang wikang panturo sa mga paaralan. Bagaman Ingles ang pangunahing wika, nagpatuloy ang paggamit ng mga wikang katutubo, lalo na ang Tagalog, sa iba’t ibang aspeto ng pamumuhay.
- Ipinakilala rin ang paggamit ng mga lokal na wika sa pagtuturo sa primaryang antas, na nagbigay-daan sa mas sistematikong pagtuturo at pag-aaral ng mga wikang katutubo
Panahon ng mga Amerikano (1901-1935)
- Itinatag ng pamahalaang Komonwelt ang Surian ng Wikang Pambansa (SWP) upang pag-aralan ang mga umiiral na wika sa bansa at tukuyin kung aling wika ang magiging batayan ng pambansang wika.
- Sa pag-aaral ng SWP, napili ang Tagalog bilang batayan ng wikang pambansa dahil sa lawak ng gamit at sa masaganang panitikang nasusulat dito.
Batas Komonwelt (1963)
- Sa panahon ni Pangulong Manuel L. Quezon
- Ipinahayag na ang wikang pambansa ay ibabatay sa Tagalog.
- Ito ang unang pormal na hakbang upang kilalanin ang isang pambansang wika na nagbigay-daan sa mas sistematikong pagtuturo, pagsulat, at pagsasalita ng wikang Filipino.
Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134 (1937)
- Sinimulan ang pagtuturo ng Wikang Pambansa sa mga paaralan noong 1940 sa bisa ng Kautusang Tagapagpaganap Blg. 263.
- Nagsilbing paraan ito upang maipakilala ang pambansang wika sa kabataan
Pagpapalaganap ng Wikang Pambansa (1940)
- Pinalitan ng mga Hapones ang Ingles ng mga wikang katutubo, partikular na ang Tagalog, sa mga paaralan at opisina bilang bahagi ng propaganda para sa Greater East Asia Co-Prosperity Sphere.
- Dahil dito, mas lumawak ang paggamit at pagtuturo ng Tagalog, na lalong nagpatibay sa papel nito bilang pambansang wika.
Panahon ng mga Hapon (1942-1945)
- Sa ilalim ng pamumuno ni Pangulong Ramon Magsaysay,
- Iprinoklama ang pagdiriwang ng Linggo ng Wika tuwing Marso 29 hanggang Abril 4. Noong 1955, inilipat ito sa Agosto 13-19 bilang paggunita sa kaarawan ni Pangulong Quezon, ang “Ama ng Wikang Pambansa.”
Proklamasyon Blg. 12 at 186 (1954-1955)
Kelan Iprinoklama ang pagdiriwang ng Linggo ng Wika
Marso 29 hanggang Abril 4
Kelan pinalitan ang pagdiriwang ng Linggo ng Wika bilang paggunita sa kaarawan ni Pangulong Quezon, ang “Ama ng Wikang Pambansa.”
Agosto 13-19
Ama ng wikang pambansa
Pangulong Manuel L. Quezon
- Sa ilalim ni Kalihim Jose Romero,
- Ipinahayag na ang “Pilipino” ang magiging opisyal na katawagan sa wikang pambansa upang higit na maging inklusibo ang konsepto ng pambansang wika na binubuo ng iba’t ibang katutubong wika.
KAutusang Pangkagawaran Blg. 7 (1959)
Inatasan ang Batasang Pambansa na magsagawa ng mga hakbang para sa pagpapaunlad at pormal na pagaampon ng isang “wikang pambansang tatawaging Filipino.
Ang hakbang na ito ay nagbigay-daan sa mas aktibong pagkilala sa iba pang mga wikang katutubo bilang bahagi ng paghubog ng wikang pambansa.
Konstitusyon 1973
Ipinatupad ang Patakarang Bilingguwalismo sa edukasyon, kung saan gagamitin ang parehong Ingles at Filipino bilang mga wikang panturo sa mga paaralan. Nagdulot ito ng mas malawak na pagtuturo at paggamit ng Filipino sa sistema ng edukasyon.
Kautusang Pangkagawaran Blg. 25 (1974)
- Nagbigay ng pormal na pagkilala sa Filipino bilang pambansang wika at isa sa mga opisyal na wika ng Pilipinas. Nakasaad din dito ang tungkulin ng pamahalaan na itaguyod at payabungin ang paggamit ng Filipino bilang isang dinamikong wika na bukas sa pag-aambag ng iba’t ibang wika ng Pilipinas.
Konstitusyon 1987
- Ipinag-utos ni** Pangulong Corazon Aquino** ang paggamit ng Filipino sa lahat ng opisyal na komunikasyon, transaksiyon, at korespondensiya sa pamahalaan. Ito ay nagpalakas ng paggamit ng Filipino sa pamahalaan at iba’t ibang sektor ng lipunan.
Kautusang Tagapagpaganap Blg. 335 (1988)
Patuloy na Pagpapaunlad (2000- 2024)
Lumawak ang paggamit ng Filipino sa midya, agham, batas, edukasyon, at kultura. Mas dumami rin ang mga pananaliksik at babasahin tungkol sa wikang Filipino.
2000’s
Patuloy na Pagpapaunlad (2000- 2024)
Inilabas ng Komisyon sa Wikang Filipino (KWF) ang “Ortograpiyang Pambansa” na nagsilbing pamantayan sa mas maayos at sistematikong pagsulat sa Filipino.
2006
- Pormal na ipinatupad ang K12 Basic Education Curriculum na naglalayong isama ang Filipino bilang isa sa mga pangunahing asignatura sa lahat ng antas ng edukasyon.
- Ang kurikulum ay nagbigay-diin sa paglinang ng kakayahang komunikatibo ng mga mag-aaral gamit ang Filipino. ino sa pagbabago.
2013
Ipinasa ang Kautusang Pangkagawaran Blg. 16 na nag-aamyenda sa paggamit ng Filipino at Ingles bilang mga wikang panturo sa antas tersyarya.
2014
Patuloy ang mga programa at
hakbang ng KWF at iba pang ahensya sa pagaaral, pagpapalaganap, at pagpapaunlad ng
wikang Filipino. Lumalaganap ang paggamit
ng Filipino sa social media, midya, at iba’t
ibang larangan ng agham at teknolohiya. Ang
mga makabagong porma ng komunikasyon,
tulad ng paggamit ng “conyo” at “jejemon,” ay
nagpapakita ng dinamismo at pagiging bukas
ng Filipino sa pagbabago.
2024
Karagdagan
Kelan at anong Artikulo
- Ang bagong wika ay ibabase sa mga kasalukuyang katutubong wikang mayroon sa ating bansa
- Nagkaroon ng unang hakbangin ang Pilipinas na magkaroon ng wikang pambansa
Pebrero 8, 1935
Artikulo XIV, sec. 3 Konstitusyong 1935
Karagdagan
- Nilikha ang surian ng Wikang pambansa na gagawa ng pag- aaral sa wikang katutubo
October 27, 1935
Karagdagan
- Pinagtibay ang Batas komonwelt blg. 184 na lumikha ng surian Wikang pambansa at itinakda ang kapangyarihan na ito
November 13, 1936
Karagdagan
Kalihim ng tagapagpaganap na si Rafael Salas na ang lahat ng pamuhatan ng liham ng mga kagawaran at sangay nito ay maisulat sa Pilipino
Marso 1968
