les 8: Autonoom, Sympathische & Parasympathische zenuwstelsel

Question 1

Efferente gedeelte van het perifeer zenuwstelsel

-opsplitsen in twee delen: ?

Answer 1

somatisch zenuwstelsel (SZS): 
-motorische impulsen naar de skeletspieren

autonoom zenuwstelsel (AZS): 
-motorische impulsen naar glad spierweefsel, hartspier, klieren en vetweefsel 
→ speelt een rol bij de onbewuste regeling van lichaamsfuncties

Question 2

(Efferente gedeelte van het perifeer zenuwstelsel opsplitsen in 2 delen)
anatomische verschillen tussen SZS en AZS -somatisch zenuwstelsel?

Answer 2

somatisch zenuwstelsel (SZS):

skeletspieren worden direct aangestuurd door de lagere motorische neuronen
→ maar één neuron tussen het CZS en de effector

Question 3

(Efferente gedeelte van het perifeer zenuwstelsel opsplitsen in 2 delen)
anatomische verschillen tussen SZS en AZS
-autonoom zenuwstelsel?

Answer 3

altijd twee motorische neuronen tussen het CZS en de effector

• preganglionaire neuronen: sturen hun axonen (de preganglionaire vezels) naar de autonome ganglia buiten het CZS
• daar maken de axonen via synaps verbinding met de ganglionaire neuronen
• axonen van deze neuronen (postganglionaire vezels) verlaten de ganglia en innerveren de glad spierweefsel, hartspier, klieren en vetweefsel

Question 4

autonoom zenuwstelsel

-bestaat ook uit twee delen?

Answer 4

sympathische zenuwstelsel (‘fight-or-flight’-systeem):

• stimuleert de stofwisseling
• verhoogt de waakzaamheid
• bereidt het lichaam voor op noodsituaties

parasympathische zenuwstelsel (‘rust-en-herstel’ of ‘rust-en-verteer’-systeem):

• spaart energie
• stimuleert activiteiten die in rust worden uitgevoerd, zoals de spijsvertering

Question 5

(Sympathische zenuwstelsel)
preganglionaire neuronen:
-wat?

Answer 5

• afkomstig van thoracale en lumbale ruggenmergsegmenten (T1-L2)
• cellichaam in de laterale grijze hoorns
• treden langs de ventrale wortel naar buiten

Question 6

(Sympathische zenuwstelsel)
preganglionaire neuronen:
-vormen synapsen met ?

Answer 6

vormen synapsen met ganglionaire neuronen in ganglia vlakbij het ruggenmerg →2 typen sympathische ganglia

Question 7

(Sympathische zenuwstelsel)
preganglionaire neuronen:
-2 typen sympathische ganglia?
-( 1, 2 )

Answer 7

-gepaarde ganglia van de grensstrengen
→ bevatten neuronen ( 1 ) die effectoren in de lichaamswand en borstholte aansturen (hart, longen,…)

-3 niet-gepaarde prevertebrale ganglia
→ bevatten neuronen ( 2 ) die naar de organen in de buik- en bekkenholte gaan

Question 8

(Sympathische zenuwstelsel)
bijniermerg
-wat?
-( 3 )

Answer 8

bijniermerg

= gemodificeerd sympathisch ganglion: preganglionaire neuronen lopen tot in de bijnier, en vormen synaps met zeer korte neuronen ( 3 )

Question 9

sympathische zenuwstelsel
functies:
-via ganglia in de grensstreng?

Answer 9

• huid: zweetsecretie, vermindering doorbloeding, rechtop staan haartjes (‘kippenvel’)
• pupillen verwijd
• bloedtoevoer skeletspieren ↑
• hartslag neemt toe, luchtwegen verwijden

Question 10

sympathische zenuwstelsel
functies:
-via prevertebrale ganglia?

Answer 10

• bloedtoevoer en energieverbruik ingewanden ↓

- opgeslagen energiereserves vrijmaken

Question 11

sympathische zenuwstelsel
functies:
-via bijniermerg?

Answer 11

-afscheiden van noradrenaline en adrenaline in de bloedbaan

→ sympathische activering van cellen die niet rechtstreeks bezenuwd worden (langdurig effect)

Question 12

(parasympathische zenuwstelsel)
preganglionaire vezels
-wat?

Answer 12

• ontspringen aan de hersenstam en de sacrale segmenten van het ruggenmerg
• deze preganglionaire vezels vormen synapsen met de ganglionaire neuronen in terminale ganglia vlakbij of in de doelorganen

Question 13

(parasympathische zenuwstelsel)
preganglionaire vezels
-functies

Answer 13

gericht op ontspanning, vertering van voedsel en opslag van energie:

• vernauwen pupillen
• vernauwing luchtwegen en vertragen hartslag
• verhoogde afscheiding spijsverteringsklieren & toename activiteit gladde spieren in spijsverteringskanaal
• stimuleren van stoelgang en plassen

Question 14

(Relatie tussen sympathische en parasympathische ZS)
sympathische zenuwstelsel
-wat?

Answer 14

-vertakkingen naar zowel somatische als viscerale structuren

-vertakkingen in het gehele lichaam
→ veralgemeend effect bij stimulatie

-kan langduriger effect hebben door stimulatie bijnier

Question 15

(Relatie tussen sympathische en parasympathische ZS)
parasympathische zenuwstelsel
-wat?

Answer 15

• innerveert alleen viscerale structuren

- effect bij stimulatie is meestal kort en beperkt tot specifieke plaatsen

Question 16

Relatie tussen sympathische en parasympathische ZS

-?

Answer 16

meeste vitale organen worden door beide gedeeltes geïnnerveerd