les 3 - tucht en deontologie, hand in hand?

Question 1

beroepsethiek en professionaliteit (Kole, tekst)

Answer 1

• beroepsethiek vloeit voort uit definitie van professionaliteit
• professionaliteit impliceert streven naar beter/meer
  –> echte professional zal altijd de ambitie hebben hebben goed te blijven in zijn vak en beter te worden
• beroepsethiek en -moraal maken deel uit van professionaliteit
  > ideaal van echte professionaliteit impliceert het nastreven van morele idealen
  > beroepsethiek: je moet werken overeenkomstig morele standaarden
• professionaliteit = collectieve beroepspraktijk
  > professionals kenmerken zich door een grote individuele beslissingsbevoegdheid
  > maar bij hun oordeelsvorming en optreden als professional dienen ze zich te verhouden tot de collectieve standaarden van hun beroepsgroep

Question 2

intrinsieke en impliciete morele dimensie (Kole, tekst)

Answer 2

• normatieve onderstroom
  > goed werk heeft altijd een intrinsiek morele/ethische dimensie
  > werk waar anderen beter van (zouden moeten) worden
• vaak onbewust, impliciet en latent

Question 3

collectieve codering (Kole, tekst)

Answer 3

• beroepscode expliciteert normatieve onderstroom van beroepspraktijk gedeeltelijk
  > meestal in termen van regels en principes: verwijzingen naar kernwaarden, deugden en doelidealen
• beroepsethiek en -moraal niet reduceren tot beroepscode: niet alles dat beroepsethisch relevant is, is te expliciteren en coderen
  > code is momentopname met tijdelijke geldigheid
  > belang van deontologische en aspirationele dimensies

Question 4

verhouding van tucht en beroepsethiek (Kole, tekst)

Answer 4

• tuchtrecht volgt vanzelf uit collectieve beroepsethiek die vanzelf volgt uit ideaal van volwaardige professionaliteit
• standaarden van kwaliteit = collectief
  > het collectief dient naleving ervan te stimuleren, evalueren en controleren
  > door beroepsethisch klimaat binnen eigen beroepspraktijk positief pedagogisch te stimuleren
  > soms is tuchtrecht toch ook nodig = ingrijpend middel om ondermaats beroepsmatig optreden te corrigeren
• tuchtrecht kan ingrijpen waar beroepsmoraal niet effectief was
• tuchtrecht is relevant waar het ideaal van volwaardige professionaliteit ernstig in het gedrang komt

Question 5

collectieve zelfregulering, professionele autonomie (Kole, tekst)

Answer 5

• individuele vrijheid en verantwoordelijkheid van professionals wordt ondersteund en begrensd door collectieve beroepsstandaarden
  > naleving en handhaving via tucht
  > tucht is geen zelfstandig fenomeen: regiometafoor
  > tuchtrecht gedijt slechts in de context van een breed beschouwd beroepsethisch landschap
• externe werking tuchtrecht: laat leden van de samenleving, samenleving als geheel en overheid zien dat een beroepsgroep zelf verantwoordelijkheid neemt voor bewaking en bevordering van kwaliteit van werk in eigen beroepspraktijk
• groep die zelf regels bepaalt + de naleving ervan gaat vaak strenger dit reguleren (link met eer, reputatie van de groep)
  > Geens: is het noodzakelijk beter dat de groep zelf oordeelt over beroepsregels?

Question 6

advocatuur: bijkomende opleiding?

Answer 6

• rechten diploma, eedaflegging, inschrijving in tableau, stage, examens
  = er zijn TOEGANGSVOORWAARDEN
• Orde van Vlaamse Balie (OVB)
  >< OBFG (Frans en Duits)
  >< Balie van HVC met aparte balies voor NDL en FR + stafhouder

Question 7

advocatuur: wie is bevoegd voor opstellen van deontologische regels?

Answer 7

• OVB en OBFG zijn bevoegd voor codexen
  = SELF-REGULATION (voor advocaten door advocaten)
• regels respecteren die van hogeraf komen
  > bevoegdheden van wetgevende, uitvoerende en rechtsprekende machten

Question 8

advocatuur: wie staat in voor afdwingen van deontologische regels?

Answer 8

• tuchtraden (3 in BE)
• horizontaliteit: er wordt baas gekozen (stafhouder) maar tijdelijke taak

Question 9

bedrijfsjuristen: bijkomende opleiding?

Answer 9

• geen toetredingsvoorwaarden (stage, examens)
• wel permanente opleiding
• Instituut voor Bedrijfsjuristen (IBJ)
  >< IJE in FR

Question 10

bedrijfsjuristen: wie is bevoegd voor het opstellen van deontologische regels?

Answer 10

• SELF-REGULATION (van bedrijfsjuristen voor bedrijfsjuristen)
  > voor tuchtprocedures wel grotere rol voor magistraten
• bevoegdheden van wetgevende, uitvoerende en rechtsprekende machten

Question 11

bedrijfsjuristen: wie staat in voor afdwingen van deontologische regels?

Answer 11

• tuchtcommissie (met bedrijfsjuristen) + magistraat
• horizontaliteit: het zijn organen die worden gekozen uit de AV

Question 12

magistratuur: bijkomende opleiding?

Answer 12

• diploma rechten, selectieproeven, gerechtelijke stage/ervaring, examens, benoeming
  = toelatingsvoorwaarden
• HVJ, HRJ, IGO, CCM

Question 13

magistratuur: wie is bevoegd voor opstellen van deontologische regels?

Answer 13

• GEEN VOLLEDIGE SELF-REGULATION
  > soms zowel magistraten als niet-magistraten

-bevoegdheden van wetgevende, uitvoerende en rechtsprekende machten zijn gespreid

• waarom anders? Dutroux. Maatschappelijke veranderingen, crisis in BE justitie
  > moesten vertrouwen burgers terugwinnen
  > moesten onafhankelijkheid bevestigen

Question 14

magistratuur: wie staat in voor afdwingen van deontologische regels?

Answer 14

• tuchtrechtbanken
  = magistraten die magistraten gaan beoordelen op niveau van tucht