Les 12: Stralingsveiligheid Flashcards
Wat is het grootste risico bij grote dosis straling?
- dit is kanker
Kunnen Rx’en kanker veroorzaken?
- De hoeveelheden straling, gebruikt voor röntgenonderzoek zijn te klein om aan te tonen dat hierdoor kanker ontstaat
- wel is op grond van de gemeten effecten van hoge doses straling een goede schatting te maken van het risico dat men loopt
Bij hogere doses straling worden de effecten erger, juist/fout
Fout. Bij hogere doses neemt niet de ernst van de optredende afwijkingen toe, maar wel de frequentie
Bij kleine doses straling krijg je geen neveneffecten. Juist/fout
Fout. Bij elke hoeveelheid straling bestaat de kans op het optreden van effecten; het ontstaan van kanker
Bestaat er een drempelwaarde voor het ontstaan van schadelijke effecten?
nee
Wat is achtergrondstraling
- dat is straling die we dagelijks ontvangen uit het heelal, aardbodem, bouwmaterialen…
Hoeveel achtergrondstraling ontvangen wij dagelijks?
- in nederland ontvangen wij 2mSv per jaar
Waarin wordt achtergrondstraling uitgedrukt.
in millisievert
THK röntgenopnamen staan gelijk aan hoeveel dagen achtergrondstraling?
dosis door thk röntgenopnamen is laag, en staat gelijk aan een paar dagen achtergrondstraling
Bij welke leeftijd is het risico op schadelijke effecten groter?
- risico is groter bij jongere mensen (onder de dertig), bij wie rx’en het vaakst worden uitgevoerd
onder de 10j, Rx’en nemen moet je het risicofactor X hoeveel doen?
X 3
Tussen 10-20j, Rx’en nemen moet je het risicofactor X hoeveel doen?
X 2
Tussen 20-30j, Rx’en nemen moet je het risicofactor X hoeveel doen?
X 1.5
Tussen 30-50j, Rx’en nemen moet je het risicofactor X hoeveel doen?
X 0.5
Tussen 50-80j, Rx’en nemen moet je het risicofactor X hoeveel doen?
X 0.3
Geef de 3 basisprincipes
- rechtvaardiging
- ALARA
- dosislimieten
Wanneer is het gerechtvaardigd om een rx te maken?
- er moet een medische reden zijn om een opname te maken
- de patiënt moet meer voor- dan nadeel hebben aan de opname
- > kan alleen worden vastgesteld na een klinische inspectie
ALARA staat voor
As low as reasonably achievable
Leg het ALARA principe uit
zo weinig mogelijk straling gebruiken als redelijkerwijze mogelijk is, waarbij rekening wordt gehouden met economische en sociale omstandigheden
Wat betekent ALARA concreet in de praktijk
alleen goed geschoold personeel mag met straling omgaan, zij moeten regelmatig bijgeschoold worden, het apparatuur moet regelmatig gecontroleerd worden
4 groepen radiologisch onderzoek
- in direct verband met ziekte
- systematische checks
- voor beroep, medicolegaal, verzekering
- voor research
in direct verband met ziekte:
dosislimiet?
beslissing gebaseerd op?
- geen dosislimiet Beslissing gebaseerd op: - juiste indicatiestelling - verwachte opbrengst - zal resultaat de diagnose en behandeling beïnvloeden - getrainde clinicus
Systematische checks
- dosislimiet
- gebaseerd op
- geen dosislimiet
- hoge waarschijnlijkheid op nuttige info (bv. screening naar cariës)
- verkregen info moet belangrijk zijn voor de patiënt
Voor beroep, medicolegaal en verzekering
- geen dosislimiet
- voordeel is voor derde
- patiënt moet minstens indirect voordeel hebben
- mag enkel gevraagd worden door (tand) arts en met instemming patiënt
voor medische research
- geen dosislimiet
- project goedgekeurd door ethische commissie
- vrijwilliger moet alle risico’s verstaan en toestemming geven
Wanneer is er sprake van een blootgestelde werknemer
- Er is sprake van een blootgestelde werknemer wanneer deze werknemer gedurende zijn werktijd ten gevolge van handelingen (toepassing van het röntgentoestel in dit geval) een blootstelling ondergaat die kan leiden tot een dosis die hoger is dan 1 mSv/kalenderjaar
Hoe zien we of er sprake is van een blootgestelde werknemer
- dit kan aangewezen worden door een stralingsrisicoanalyse. Hiervoor is een persoonsdosimetrie vereist
Wanneer is er geen persoonsdosimetrie vereist
Als de risicoanalyse
aangeeft dat de kans op een verhoogde dosis (meer dan 1 mSv/jr) niet reëel is
Geef het overzicht van de maximaal toegestaande jaarlijkse dosis naar verschillende groepen personen (dosislimiet)
- blootgestelde werknemers: tandarts/assistent die foto’s maakt -> 20mSv/ jaar
- personen in de praktijk: receptioniste/ P in wachtkamer -> 1mSv/jaar
- personen buiten de praktijk: voorbijgangers/buren -> 0.1 mSv/jaar
Wat voor advies geeft de Nederlandse vereniging voor radiologie over zwangerschap en röntgenopnamen?
- Een röntgenonderzoek bij een zwangere
vrouw waarbij de straling niet in de buurt komt van de baarmoeder, zoals een foto van de longen of van
het hoofd, kan zonder enig gevaar voor de zwangerschap plaatsvinden
hoe ver moet de behandelaar van het röntgenapparaat staan als er geen beschermende wand is
- minstens 1 meter van het hoofd
leg de kwadraat wet uit
Op 2m is de afstand tot de patiënt 4x zo groot
als op 50cm. De stralingsintensiteit is dan
4x4=16 keer zo laag
1mm lood als beschermingswand kan je vervangen door?
- 80mm kiezelbeton. dit heeft hetzelfde absorberende vermogen
bevoegdheid omtrent RX’en maken
- De tandarts/specialist is de enige in het team die
een indicatie tot een röntgenopname kan en
mag stellen en de rechtvaardiging kan geven. - anderen onder toezicht van deskundigen mogen opnames maken indien ze adequaat geschoold zijn hierin + als er schriftelijke instructies aanwezig zijn
