Les 1: Peter Vos Flashcards
Geef de 2 soorten immuunsystemen
- het innate immuunsysteem
- het adaptive immuunsysteem
Geef een ander woord voor immuunsysteem
het afweersysteem
Wat is de algemene taak van het immuunsysteem + Bv
zorgt voor bescherming tegen intra- en extracellulaire pathogenen zoals bv. virussen, bacteriën en parasieten
kan het immuunsysteem ook schade toebrengen?
ja buiten pathogenen kan het afweersysteem ook schade aan het lichaam toebrengen
- er is balans nodig tussen beschermende immuniteit en immunopathologie
immunopathologie is
schade veroorzaakt door afweer
Het immuunsysteem treedt in werking als
- pathogene organismen worden herkend
- Barrière van huid of slijmvliezen worden doorbroken
- cellen transformeren tot tumorcellen
waarvan hangt het type immuunrespons af?
dit hangt af van het soort micro- organisme dat de infectie veroorzaakt
Je hebt twee soorten immuniteit
- aangeboren immuniteit
- verworven immuniteit
Aangeboren specificiteit: aangeboren immuniteit
patroonherkenning
Aangeboren specificiteit: verworven immuniteit
antilichamen, T- cel receptoren
Werking: aangeboren immuniteit
direct
werking: verworven immuniteit
inductie
Cellen: aangeboren immuniteit
monocyten, macrofagen en granulocyten
cellen: verworven immuniteit
T- en B- lymfocyten, NK- cellen, dendritische cellen
Geheugen: aangeboren immuniteit
Nee
geheugen: verworven immuniteit
ja
Initiatie van de respons: aangeboren immuniteit
ter plaatse
Initiatie van de respons: verworven immuniteit
Secundaire lymfoïde organen
Effectormechanismen: aangeboren immuniteit
fagocytosen en intracellulaire doding
effectormechanismen: verworven immuniteit
antilichamen, Tc-en Th-lymfocyten (C- en H zijn kleine letters)
Effectoreiwitten: aangeboren immuniteit
Complement, defensinen, cytokinen
Effectoreiwitten: verworven immuniteit
Antilichamen, cytokinen, perforine, granzymen, andere eiwitten
Aangeboren immuniteit is aspecifiek of specifiek?
is aspecifiek
Aangeboren immuniteit kan onderverdeeld worden in
- huid en slijmvliezen
- Fagocytose
- complementsysteem
- Natural Killer cellen
- Interferonen
- koorts
- ontsteking
Waar zorgen huid en slijmvliezen voor aangeboren immuniteit (7)
- Lysosym in tranen
- Huid: fysieke barrière, vetzuren, commensalen
- Maag: Lage PH
- luchtstroom, trilhaarbeweging
- Bronchi: mucus, trilhaarbeweging
- Darm: commensalen
- Urinewegen: Lage PH, Urinestroom
Huid en slijmvliezen heeft 3 soorten barrières
- Mechanische barrière
- huid
- slijmvliezen
- Biochemische omstandigheden
- PH
- Vetzuren
- Lysosym
- Biologische bacteriën
- Kolonisatieresistentie: commensale flora verhindert dat (pathogene) micro-organismen kunnen binnendringen
Wat is fagocytose
dat zijn cellen die micro- organismen kunnen opnemen (via endocytose), deze intracellulair doden en verteren
Je hebt twee soorten fagocyten
- microfagen
- macrofagen
Microfagen bestaan uit
- Neutrofiele granulocyten
- Eosinofiele granulocyten
Macrofagen komen voor in welke vormen
- vaste
- vrije
Microfagen zitten in het?
in het bloed
Macrofagen zitten in het?
in het weefsel
ander woord voor myeloïd weefsel
rood beenmerg
Granulocyten bevinden zich in het
in het bloed
monocyten noemen we
voorlopercellen van macrofagen
geef de 6 stappen van fagocytose
- Een fagocyt komt in contact met het vreemde voorwerp en stulpt zich eromheen met pseudopodia (uitsteeksels van het cytoplasma)
- De pseudopodia bewegen zich naar elkaar toe en versmelten, zodat het materiaal in het blaasje gevangen geraakt
- het blaasje verplaatst zich in het cytoplasma
- Lysosomen versmelten met het blaasje
- Door deze versmelting worden verteringsenzymen geactiveerd
- De enzymen breken het gefagocyteerde materiaal af
- Daarna wordt het restmateriaal via exocytose de cel uit getransporteerd
Wat is fagocytose
is het belangrijkste effectormechanisme van het aangeboren immuunsysteem
Waar ligt het aangeboren immuunsysteem en wanneer schiet het in actie?
Aangeboren immuunsysteem ligt vrijwel overal i/h lichaam en komt binnen enkele minuten/uren na infectie in actie
Fagocyten herkennen micro-organismen door:
- Moleculaire patronen op/in micro-organismen
• PAMP = pathogen associated molecular patterns - Receptoren op cellen v/h immuunsysteem
• PRR = pattern recognition receptors
PRR
Pattern recognition receptors
PAMP
pathogen associated molecular patterns
Het complementsysteem hoort bij welke afweer?
zowel bij de specifieke als aspecifieke afweer
Hoeveel eiwitten circuleren rond in de bloedbaan
+- 20 eiwiten
Wanneer wordt een complementEW actief?
- directe activatie door micro- organismen
OF - Indirecte activatie na binding van antilichamen (verworven afweer)
Hoe gebeurt indirecte activatie van een complementEW
- is een cascade van biochemische reacties-> lysis van de bacterie (celmembraan valt uiteen)
- Geactiveerd complementsysteem trekt fagocyten aan en versterkt de ontstekingsreactie
opsonisatie betekent
het bevorderen van fagocytose
hoe werkt opsonisatie
- Opsoninereceptoren op oppervlak van fagocyt aanwezig
- Als opsoniserende EW (vb. antilichamen, complementfactoren) hieraan binden verloopt de fagocytose het efficiëntst
- > complementEW versterken de fagocytose & de ontstekingsreactie
Activatie van het complementsysteem zorgt voor
- Lysis van de bacterie (plasmamembraan wordt afgebroken)
- opsonisatie ( splitsingsproducten uit de enzymcascade kunnen werken als opsoninen = moleculen die fagocytose bevorderen)
- chemische aantrekking van fagocyten
- bevorderen ontsteking: vasodilaterend effect op bloedvaten -> leukocyten kunnen sneller aangevoerd worden en afvalstoffen sneller afgevoerd
NK- cellen staat voor
natural killer cellen
Waarvoor zorgen NK- cellen
zorgen voor immunologische surveillance
NK- cellen zijn wat voor cellen? en wat kunnen ze herkennen,
- zijn een soort lymfocyten die cellen geïnfecteerd met virus/bacterie en tumorcellen kunnen herkennen
Wat voor cellen zijn NK- cellen niet?
geen fagocyten!
wat voor stof scheiden NK- cellen af?
scheidden perforine af die het celmembraan van vreemde cellen beschadigt
NK- cellen reageren sneller dan? maar zijn?
reageren sneller dan T- en B cellen maar zijn minder selectief
IFn staat voor
interferonen
IFn is
zijn natuurlijke antivirale eiwitten die het immuunsysteem stimuleren en vermenigvuldiging van virussen remmen
Door wat worden interferonen afgescheiden?
Worden afgescheiden door geactiveerde lymfocyten,
macrofagen & cellen geïnfecteerd met virus
Functie van interferonen
- IFn kunnen naburige cellen beschermen tegen virusinfectie (gezonde cellen maken hierdoor antivirale eiwitten aan)
- IFn stimuleren de werking van macrofagen en NK- cellen
IFn zijn voorbeelden van?
zijn voorbeelden van cytokinen
Cytokinen zijn
chemische signaalstoffen die door weefselcellen worden afgescheiden en plaatselijke activiteiten coördineren
Waarin werken de meeste cytokinen? en als wat kunnen ze daarbuiten werken?
meeste cytokinen werken in 1 weefsel, maar cytokinen die door cellen van het immuunsysteem worden afgegeven werken ook als hormoon: beïnvloeden activiteit van cellen en weefsels in het hele lichaam
Wat gebeurt er in je lichaam als je koorts hebt?
- remt vermenigvuldiging van sommige pathogenen
- versterkt effect van IFn
- stimuleert fagocytose
- stimuleert productie van antilichamen
- versnelt weefselherstel
Wat zorgt ervoor dat je lichaamstemp stijgt?
- de lichaamstemperatuur stijgt door pyrogenen
Ontsteking is
een lokale of systemische reactie van weefsel op beschadiging
Waarvoor zorgt een ontsteking?
▪ Verhindert verspreiding van pathogenen
▪ Bevordert afvoer van celresten & pathogenen
▪ Draagt bij tot reparatie van beschadigd weefsel
3 belangrijke processen bij ontsteking
▪ Vasodilatatie (vaatverwijding van kleine bloedvaatjes uit beschadigde gebied -> bloeddoorstroming ↗)
▪ ↗ vasculaire permeabiliteit (plasma kan weglekken naar beschadigde gebied)
▪ Migratie van fagocyten (vnl. neutrofielen) uit bloed naar het beschadigde gebied
Geef de 5 symptomen van ontsteking
- Rubor (roodheid)
- Calor (warmte)
- Dolor (pijn)
- Tumor (zwelling)
- Functio laesa (gestoorde functie)
Bij een ontsteking reageren welke cellen op chemische verandering?
mestcellen
mestcellen zorgen voor? (ontsteking)
geven stoffen af die het ontstekingsproces op gang brengen
Wat zorgt voor etter en pus?
dode celresten en neutrofielen
Wat trekken ontstekings mediatoren aan? en wat gebeurt er daarna?
- deze trekken fagocyten aan
- waardoor de neutrofielen sterven na fagocytose van bacteriën/ toxines
Geef oorzaken van ontstekingen
- Infectie met ▪ Virus ▪ Bacterie ▪ Schimmel ▪ Parasiet - Trauma - Extreme hitte - Chemische stoffen
