Les 1 Eerste kennismaking met biologie

Question 1

Wat zijn de vijf levenskenmerken?

Answer 1

Groei
Voortplanting
Reageren (op omgeving)
Aanpassing (aan omgeving)
Voedselopname (stofwisseling en uitscheiding)

Question 2

In welke vier rijken kunnen we de organismen onderverdelen?

Answer 2

Bacteriën
Schimmels
Planten
Dieren

Question 3

Welke drie verschillen bestaan er tussen bacteriën en schimmels?

Answer 3

Bacteriën hebben geen celkern, schimmels wel
Schimmels zijn meestal meercellig, bacteriën altijd eencellig
Schimmels planten zich voort via sporen, bacteriën door de cel te delen

Question 4

Waarin onderscheiden planten zich van bacteriën, schimmels en dieren?

Answer 4

Planten kunnen organische stoffen maken met behulp van zonlicht en chloroplasten (bladgroenkorrels)

Question 5

Waarin onderscheiden dieren zich van bacteriën, schimmels en planten?

Answer 5

Dieren hebben geen celwand, de andere soorten wel
Meestal meercellig
Zenuwstelsel en zintuiglijke waarneming
Voortplanting via eieren, zoogdieren en deling (protozoa)

Question 6

Wat is het verschil tussen prokarioten en eukarioten?

Answer 6

Bij prokarioten ontbreekt de celkern, DNA is vrij is het cytoplasma. Eukarioten hebben een celkern, DNA in chromosomen in celkern.

Question 7

Waarom vallen virussen buiten de vier rijken?

Answer 7

Geen stofwisseling

Voorplanting alleen in levend weefsel

Question 8

Wat is het verschil tussen dood en levenloos?

Answer 8

Levenloze natuur leeft niet en heeft nooit geleefd.
Dood is natuur die geleefd heeft en gestorven is. Dode resten worden door schimmels en bacteriën omgezet in voedingszouten, die dienen als voedsel voor planten.

Question 9

Noem drie voorbeelden van levenloze natuur

Answer 9

Water, lucht, gesteente

Question 10

Noem drie voorbeelden van dode natuur

Answer 10

Nagels, veren, haren

Question 11

Wat is de functie van de celkern?

Answer 11

Alles regelen wat er binnen de cel gebeurt. Plus aanwezigheid chromosomen, dragers erfelijk materiaal.

Question 12

Wat is de functie van epitheelcellen bij planten?

Answer 12

Onderliggende weefsels van de plant beschermen en vormen van cuticula (vetachtige laag op de bladeren)

Question 13

Wat is de functie van collenchym-weefsel bij planten?

Answer 13

Stevigheid geven aan de plant (i.c.m. vezels van houtstof)

Question 14

Waar bevinden zich in de plant de vezelcellen?

Answer 14

In de stengels aan de buitenzijde, in de wortels in het centrale deel.

Question 15

Waaruit bestaan het collenchym bij planten?

Answer 15

Min of meer ronde cellen, vrij dikke celwand van cellulose.

Question 16

Waaruit bestaan vezels in planten?

Answer 16

Langwerpige vezelcellen, dikke celwand die vooral uit houtstof bestaat. De cellen zijn dood, geen cytoplasma.

Question 17

Waar bestaat het parenchym uit?

Answer 17

Grote cellen met een vrij dunne celwand. Intercellulaire holten tussen de cellen. In de bladeren chloroplasten voor de fotosynthese.

Question 18

Waaruit bestaat transportweefsel?

Answer 18

Cellen zonder of met een beetje tussenschot, buisvormige vaten. Onderverdeeld in houtvaten en bastvaten

Question 19

Wat is de functie van transportweefsel?

Answer 19

Water en voedingsstoffen vervoeren

Question 20

Waaruit bestaan houtvaten?

Answer 20

Afgestorven cellen, doorlopende buizen, verdikte wanden door afzetting houtstof.

Question 21

Wat is de functie van houtvaten?

Answer 21

Grondwater en daarin opgeloste voedingszouten transporteren

Question 22

Waaruit bestaan bastvaten?

Answer 22

Levende cellen, tussenwand zijn doorboord met poriën, wanden zonder houtstof alleen cellulose

Question 23

Wat is de functie van bastvaten?

Answer 23

Water en glucose vanuit de bladeren vervoeren naar alle delen van de plant

Question 24

Welke vier weefsels onderscheiden we bij planten?

Answer 24

Dekweefsel/epitheel, Steunweefsel/collenchym, parenchym, transportweefsel (houtvaten en bastvaten)

Question 25

Welke vier weefsels onderscheiden we bij mens en dier?

Answer 25

Dekweefsel/epitheel, steunweefsel (bindweefsel kraakbeen en beenweefsel), spierweefsel, zenuwweefsel

Question 26

Waarom is het epitheel een weefsel dat alleen maar uit aaneengesloten cellen bestaat?

Answer 26

Omdat de functie is om een barrière te vormen tegen invloeden van de buitenwereld, bijvoorbeeld mogelijk binnendringen van bacteriën

Question 27

Noem vier functies van epitheelcellen

Answer 27

Beschermen tegen invloeden van buitenaf (bijv. bacteriën)
Epitheelcellen die zintuigcellen worden
Slijmproductie -> slijmvlies
Zweetproductie -> zweetklier (buisvormig)

Question 28

Noem de functie van talg

Answer 28

Dode huidlaag vet houden, die daardoor onderliggend weefsel kan beschermen tegen uitdroging en beschadiging.

Question 29

Hoe heet de buitenste dode huidlaag?

Answer 29

Epidermuscellen

Question 30

Noem twee voorbeelden van soorten epitheel bij dieren

Answer 30

Plaatepitheel (afgeplatte cellen met platte kernen in binnenzijde hart bloedvaten longen nieren)
Trilhaarepitheel (cellen met trilharen in ademhalingsorganen)

Question 31

Wat is de functie van trilhaarepitheel in de ademhalingsorganen?

Answer 31

Stofdeeltjes verplaatsen naar de neusholte.

Question 32

Wat is het verschil tussen plaatepitheel en trilhaarepitheel vs de huid?

Answer 32

De eerste twee bestaan uit één laag cellen, de laatste uit meerdere lagen.

Question 33

Wat zijn vacuolen?

Answer 33

Grote ruimten in het cytoplasma van planten die vooral gevuld zijn met vocht.

Question 34

Welke drie soorten dierlijk steunweefsel zijn er?

Answer 34

Bindweefsel, kraakbeen, beenweefsel

Question 35

Waaruit bestaat de tussencelstof bij bindweefsel voornamelijk?

Answer 35

Vezels

Question 36

Wat is de functie van bindweefselcellen?

Answer 36

Vorming en instandhouding bindweefsel. Het bindweefsel geeft het lichaam stevigheid

Question 37

Noem een paar kenmerken van kraakbeen

Answer 37

Tussencelstof bestaat o.a. uit kalkzouten en is dus ook harder en vaster dan tussencelstof bij bindweefsel
Cellen kleiner dan bindweefsel, en ingekapseld
Groei vindt plaats door kraakbeenvlies dat nieuwe cellen afzet tegen bestaand kraakbeen
Geen bloedvaten
Kraakbeencellen liggen in groepjes ingekapseld in de tussencelsof, waardoor het lijkt alsof ze door een tweede membraan zijn omgeven

Question 38

Noem drie kenmerken van beenweefsel

Answer 38

Zeer hard en stevig
Cellen nog kleiner dan kraakbeen
Tussencelstof bevat veel kalkzouten en stevige vezels

Question 39

Wat is spierweefsel?

Answer 39

Een groep gelijksoortige cellen die kunnen samentrekken en ontspannen.

Question 40

Welke drie soorten spierweefsel onderscheiden we?

Answer 40

Glad spierweefsel, dwarsgestreept spierweefsel, hartspierweefsel

Question 41

Waar in het lichaam vinden we gladde spieren?

Answer 41

Maag-darmkanaal, urineblaas, bloedvaten, huid, pupil, baarmoederwand

Question 42

Waaruit bestaan dwarsgestreepte spiercellen?

Answer 42

Vezels ontstaan door samengesmolten spiercellen met meerdere kernen

Question 43

Wat is de functie van dwarsgestreepte spiercellen?

Answer 43

Ze verbinden alle delen van het skelet waardoor beweging mogelijk wordt.

Question 44

Waarom heeft hartspierweefsel zo’n bijzondere structuur?

Answer 44

De vezels zijn vertakt en vormen netwerken, omdat de vezels allemaal tegelijk moeten samenwerken om regelmatig pompen van het hart mogelijk te maken

Question 45

Wat zijn dendrieten en wat is hun functie?

Answer 45

Korte uitlopers van zenuwcellen die signalen ontvangen van andere zenuwcellen en deze informatie geleiden naar het cellichaam

Question 46

Wat is een axon en wat is de functie?

Answer 46

Een lange uitloper van een zenuwcel. Meerdere axons samen zijn een zenuwbaan die verbinding tot stand brengt tussen hersenen/ruggenmerg en de rest van het lichaam. (vooral signalen uitzenden)

Question 47

Welke soorten zenuwen onderscheiden we en wat is hun functie?

Answer 47

Sensorische zenuwen (signalen vanaf zintuigen brengen naar centrale zenuwstelsel)
Motorische zenuwen (signalen overbrengen van centrale zenuwstelsel naar spieren en klieren om beweging tot stand te brengen)
Zenuwbanen (prikkels geleiden van en naar de organen)

Question 48

Noem de zeven orgaanstelsels

Answer 48

Spijsverteringsstelsel
Ademhalingsstelsel
Uitscheidingsorganen
Zenuwstelsel
Spierstelsel
Bloedvaatstelsel
Hormoonstelsel

Question 49

Welke cellen/weefsels van een plant zijn dood materiaal?

Answer 49

Vezelcellen (dikke celwand vooral uit houtstof) en houtvaten (wanden verdikt door afzetting houtstof)