Leki p/drgawkowe Flashcards
Napad drgawkowy
- wyraz przejściowych zaburzeń czynności bioelektrycznej mózgu
- w zależności od dotkniętego obszaru mózgu może się różnie objawiać
- faza prodromalna (zwiastunowa) -> aura -> faza iktalna (napad) -> faza postiktalna (ponapadowa)
Stan padaczkowy
- napad drgawkowy trwający >5min -> stan zagrożenia życia
- jeżeli wystąpi chociaż raz, od razu wprowadzamy leczenie długofalowe
Padaczka
- zespoły chorobowe powodujące pojawianie się nieprowokowanych, nawrotowych napadów drgawkowych
Objawy napadów drgawkowych
- nienormalne skurcze mm.szkieletowych
- nienormalne ruchy ciała
- nienormalne zachowanie
- utrata świadomości
- mimowolne oddawanie moczu, kału
Leki do przerywania napadów drgawkowych
- benzodiazepiny (diazepam, midazolam, klorazepan)
- lewetiracetam
- barbiturany (fenobarbital, prymidon)
Leki do długofalowego kontrolowania drgawek
- gabapentyna, pregabalina
- bromki (bromek potasu, sodu)
- karbamazepina
- imepitoina
- fenytoina
- pochodne kw.walproinowego (kw. walproinowy, walproinian sodu)
- inhibitory anhydrazy węglanowej (zonisamid, topiramid, acetazolamid)
- barbiturany (fenobarbital, prymidon)
- lewetiracetam
Leki zarówno do przerywania napadów drgawkowych jak i długotrwałego ich kontrolowania
- barbiturany (fenobarbital, prymidon)
- lewetiracetam
Podanie i.v. -> przerywanie napadu / p.o. -> długofalowe kontrolowanie
Terapia p/drgawkowa
- wprowadzana kiedy napady występują częściej niż raz na 3mce lub gdy miał miejsce stan padaczkowy
- stosowana u psów, kotów, koni
- u koni tylko fenobarbital, midazolam i diazepam
- terapia nie prowadzi do wyleczenia - jest działaniem objawowym
- leczenie rozpoczyna się dawkami standardowymi, które następnie dostosowuje się do indywidualnego pacjenta
- nie należy leków odstawiać nagle -> grozi to ciężkimi nawrotowymi drgawkami
Leki p/padaczkowe o wysokim stopniu wiązania z białkami
- fenytoina
- walproiniany
- benzodiazepiny
- tiogabalina
- karbamazepina
Leki p/padaczkowe - induktory i inhibitory cyt.P450
Induktory cyt. P450:
- fenobarbital
- fenytoina
- karbamazepina
- topiramid
Inhibitory cyt.P450:
- walproiniany
- FBMT
- SPTL
Leki obniżające próg drgawkowy (wchodzące w interakcje z p/drgawkowymi)
- pochodne fenotiazyny
- wysokie dawki penicyliny
- morfina
- chloramfenikol
Mechanizmy działania leków p/drgawkowych - wymienić
- antagonizm kanałów sodowych
- antagonizm kanałów wapniowych
- agonizm kanałów potasowych
- agonizm układu GABA-ergicznego
- hamowanie aktywności EAA
Antagoniści kanałów sodowych zależnych od potencjału
hamują generowanie potencjału czynnościowego komórek pobudliwych
- bromek potasu
- fenytoina (też blok Ca2+)
- karbamazepina (też hamuje wydzielanie glutaminianu)
- zonisamid, topiramid (też blok Ca2+ i nasilenie GABA)
Antagoniści zależnych od potencjału kanałów wapniowych
- gabapentyna, pregabalina
- imepitoina
- fenytoina
- zonisamid
Aktywatory zależnych od potencjału kanałów potasowych
- retygabina
- karbamazepina
Agoniści układu GABAergicznego
wpływające na syntezę, metabolizm i wychwyt zwrotny GABA:
- walproiniany
- gabapentyna, pregabalina
agoniści rec. GABA-A:
- barbiturany i benzodiazepiny
- lewetiracetam
- imepitoina
- topiramid
Leki p/drgawkowe hamujące aktywność EAA
- gabapentyna
- harkoseryd, felbamat -> rec. NMDA
- topiramid, talampanel -> blokowanie rec. AMPA
W padaczce dochodzi do wzrostu gęstości receptorów dla EAA i wzrostu ich wrażliwości na agonistów
Diazepam jako lek p/drgawkowy
- przerywanie napadów drgawek i stanów padaczkowych (głównie koty, u których nie działa fenobarbital)
- nierozpuszczalny w wodzie -> nie stosujemy i.m. ani s.c.
- stosowany i.v. lub doodbytniczo
Midazolam jako lek p/drgawkowy
- przerywanie napadów drgawek i stanów padaczkowych (głównie ciężkie i zagrażające życiu)
- działa silniej i szybciej niż diazepam, ale krócej
- rozpuszczalny w wodzie
Karbamazepina - MD
- w weterynarii niestosowana ze względu na krótki okres półtrwania
- bardzo często stosowana u ludzi
- blokuje kanały sodowe + stabilizuje błony neuronów + hamuje uwalnianie pobudzającego glutaminianu
Fenobarbital jako lek p/drgawkowy - MD
- wiąże się w miejscu wiązania barbituranów rec GABA-A (agonizm) + antagonizm rec. AMPA (zahamowanie glutaminianu - neuroprzekaźnika pobudzającego)
- działanie p/drgawkowe + nasenne
- skuteczny we wszystkich rodzajach napadów (nie w padaczce wtornej!)
- induktor enzymatyczny (autoindukcja -> nasila własny metabolizm wątrobowy)
Fenobarbital - WSK
- długofalowe kontrolowanie padaczki (lek I rzutu)
Fenobarbital - interakcje
- induktor enzymatyczny -> nasila aktywność enzymów wątrobowych -> przyspiesza metabolizm niektórych leków (glikokortykosteroidy, glikozydy nasercowe, tiopental, fenylobutazon, doksycyklina, trójpierścieniowe leki p/depresyjne, lewetiracetam)
- inhibitory cyt.P450 mogą zwiększać stężenie fenobarbitalu (chloramfenikol, cymetydyna, kwas walproinowy)
Fenobarbital - DN
- ataksja, osowiałość
- polifagia
- poliuria, polidypsja
- zaburzenia funkcji wątroby (podwyższenie st enzymów wątrobowych)
- zaburzenia funkcji szpiku (anemia, trombocytopenia)
- obniżenie stężenia hormonów tarczycy
Fenobarbital - PWSK
- ciąża i laktacja
- ciężkie zaburzenia funkcji wątroby i nerek
- drgawki spowodowane zespoleniem wrotno-obocznym, hipoglikemią, zatruciami
Prymidon - MD
- metabolizowany w ustroju do fenobarbitalu
- może być stosowany przy padaczce opornej na fenobarbital
- bardzo długi czas półtrwania (nie jest zalecany u kotów)
- bardziej hepatotoksyczny od fenobarbitalu
Fenytoina - MD + DN
- niestosowana u zwierząt
- popularna u ludzi
- blokuje kanały sodowe i wapniowe
- właściwości antyarytmiczne
- silny induktor cyt.P450 + autoinduktor
- DN: ataksja, hepatotoksyczność, polidypsja, poliuria, polifagia
Lewetiracetam - MD
- wiązanie z białkiem presynaptycznym (pęcherzyk synaptyczy 2a) i modulowanie zależnego od wapnia uwalniania neuroprzekaźników
- działanie neuroprotekcyjne, brak działania hepatotoksycznego
- odpowiedni w padaczce wtórnej
Lewetiracetam - interakcje + DN
- interakcje: fenobarbital zwiększa szybkość metabolizmu lewetiracetamu
- DN: ataksja, letarg, obniżenie apetytu, ślinienie
Imepitoina - MD
- częściowe powinowactwo do miejsca wiązania dla benzodiazepin na rec. GABA-A -> potencjalizacja
+ hamowanie kanałów wapniowych - brak wpływu na enzymy wątrobowe, ale niższa skuteczność niż fenobarbital
- stosowana w epilepsji idiopatycznej, musi być podawana na czczo
Imepitoina - WSK
- kontrola uogólnionych napadów padaczkowych o nieznanej przyczynie (epilepsia idiopatyczna)
Imepitoina - PWSK + DN
PWSK:
- ciężka niewydolność wątroby lub nerek
- ciąża i laktacja
- samce rozpłodowe
DN:
- sedacja
- polifagia
- polidypsja
Bromek potasu - MD
- stabilizacja błon komórkowych neuronów + blokowanie kanałów sodowych -> wzrost progu drgawkowego
- najczęściej stosowany razem z fenobarbitalem, gdy sam nie wystarcza
- nie łączy się z białkami osocza -> całkowicie wydalany przez nerki
Bromek potasu - DN
- nudności
- apatia
- zwiększa ryzyko zapalenia trzuski
- zaburza mechanizmy oczyszczania dróg oddechowych -> zwiększa ryzyko zapalenia płuc (u kotów lek ostatniego rzutu)
Bromek potasu - PWSK
- ciąża
- niewydolność nerek lub wątroby
- niewydolność prawokomorowa serca
- hipertensja
Gabapentyna i pregabalina - MD
- ośrodkowo działające analogi GABA (hamują przepływ jonów Ca2+ -> zmniejszają uwalnianie neuroprzekaźników pobudzających (glutaminian, kwas asparaginowy, NA, substancja P))
- brak hepatotoksyczności
Gabapentyna - WSK
- p/drgawkowo
+ leczenie bólu neuropatycznego
+ doraźny lek uspokajający, przed stresującym wydarzeniem
Inhibitory anhydrazy węglanowej
- zonisamid
- topiramid
- acetazolamid
Zonisamid - MD
- należy do sulfonamidów
- słaby inhibitor anhydrazy węglanowej
- blokuje kanały sodowe i wapniowe, może nasilać przekaźnictwo GABA-ergiczne
- stosowany w terapii złożonej
Topiramid (topiramat) - MD
- prawdopodobnie blokuje kanały sodowe + nasila przekaźnictwo GABA-ergiczne
- inhibitor anhydrazy węglanowej
- stosowany w terapii złożonej
Acetazolamid - MD
- sulfonamid
- inhibitor anhydrazy węglanowej działający ogólnie
Acetazolamid - PWSK
- zaburzenia apetytu
- nadwrażliwość na sulfonamidy
- niewydolność nerek lub wątroby
- koty
Acetazolamid - DN
- osłabienie
- brak apetytu
- wymioty, biegunka!
- dyszenie
- kwasica metaboliczna, zaburzenia elektrolitowe (zwłaszcza utrata potasu)
Pochodne kwasu walproinowego - MD
- hamowanie enzymów rozkładających GABA (transaminazy GABA i dehydrogenazy semialdehydu bursztynianowego) + możliwy wpływ na kanały sodowe i wapniowe
- lek ostatniego rzutu w lekoopornej padaczce psów
- bardzo krótki czas działania
- inhibitor enzymów wątrobowych
