latijn cultuur Flashcards
met welk dier gingen ze op reis+
waarom dat dier (5)
ezels
beter weerstand tegen ziekten, temperatuur & klimaat
minder veeleisend
goedkoper voer
hardere hoeven (betere aanpassing)
minder rust nodig
waarom minder vaak karren om te reizen (2)+
waarom wel (1)
duurder in gebruik/onderhoud
vereisten wegen/bruggen
meer personen/goederen transporteren
hoe gingen ze overvallen voorkomen (3)
in groep reizen
altijd gewapend
vergezellen door slaven
om de … mijl, afgelegd in … uur, was er een …/… & om de … mijl een …/…
10
1
wisselplaats/ mutatio
30
mansio/statio
waarvoor was een mansio/statio (5)
logeerkamer
stalling voor wisselpaarden
rijtuigen
smids voor herstellingen
soms baden
hoeveel herbergen in Pompei+
de namen
4 herbergen: Porta Stabiana
9 herbergen: Porta Ercolano
naam van herberg in Ostia+
herberg van …+
afbeelding van wie+
welke vermoeden gaf dat afbeelding
Porta Marina
Alexander Helix
Venus
andere activiteiten dan voeden & slapen
herbergen boden ook gelegenheden aan zoals…+
slechte naam door (3)+
beter waar te logeren
gokken
weinig, comfortabel, weinig hygiënisch & niet zo veilig
vriend/familielid
hoe verminderden ze de overlast in herbergen
strenge regels uit te vaardigen
waarom vonden ze zeereizen beter (2)+
nadelen ervan (2)
vele havens (Alexandrië, Marseille, Napels- & Ostia)
ging veel sneller door nacht-& dagreizen (60x goedkoper)
gevaar van stom
gevaar van piraten
wat deden piraten met gevangen van … & …
schepen & kustdorpen
namen de reizigers op als slaven om ze te verkopen op de slavenmarkt
wat was de belangrijkste bron van slaven
slavenmarkt in Delos
in … (jaartal) werd … geplunderd+
wat hebben ze exact gedaan (3)
69 v.C. Ostia
oorlogsvloot verwoest, twee senatoren ontvoerd & in brand gestoken
hoe noemt de wet tegen piraten+
toegekend door wie+
hoop probleem in … opgelost/ realiteit
Lex Gabinia
Gnaeus Pompeius
3 jaar / 3 maanden
Pompeius op jacht naar piraten over land van … & langs de …, …, … & … kust+
genomen actie+
beslissend gevecht waar & wie won+
alle piraten dood? zo nee, hoeveel, en wat gebeurde er met hun
Gibraltar
Franse, Spaanse, Italiaanse & Noord-Afrikaanse
dreef piraten naar het oosten
Zuidkust van Klein-Azië & Pompeius
nee, 20.000, kregen grond
steden waar de ex-piraten leefden noemden men …
Pompeiopolis
geen kompas, dus…+
meeste kapiteins kennis over…
bij voorkeur langs de kust varen
astronomie
vele havens hadden …+
doel+
bekendste voor kust van…
vuurtorens
van ver zichtbaar
bekendste op eiland Pharos voor kust van Alexandrië
wat was Alexandrië bekend voor
knooppunt v/d handel tussen het (Verre) Oosten, Afrika & het RR
zee ook belangrijk voor communicatie:
schepen namen belangrijke berichten
wat gebeurde er met Publius Petronius
hij kreeg in 40 n.C. de opdracht om een beeld van keizer Caligula in de joodse tempel van Jeruzalem te plaatsen, hij schreef Caligula om zeker te zijn en vol woede vermoorde C. P.
motieven om te reizen (7)+
geef de bekendste van 1
veroveringen
handel
geneeskunde
geloof
orakels raadplegen (orakel van Delphi)
studies
reizen
rond 300 n.C. waren … afgezonderd in de … van …(land)+
welke leven leidden ze+
doel van zo’n leven
wat waren heremieten
monniken
woestijn van Egypte
eenzaam leven met veel gebeden, weinig voedsel
zoek om dichter bij Christus te zijn
religieus toerisme
door de … wouden monikken ontsnappen+
door welke wijze
bewondering v/d bevolking
op hoge zuilen jarenlang verblijven
hoe noemde de 13e eeuwse verzameling heiligen levens+
geschreven door wie+
goede kritiek/succes,…?
Legenda Aurea door Jacobis de Voragine
latere eeuwen kritiek op de lichtgelovigheid MAAR succes en in volkstalen vertaald
legende van Maria van Egypte
erg vrome abt Zosimas door de woestijn verdwaalt –> heilige woestijnvader vinden maar…
vertel over poëzie (5)
bepaalde structuur
odner elkaar geschikte lay-out
rijm in het Ned. maar niet in het Lat.
geschreven in een ritme dat je scandeert
stijlfiguren
poeta doctus is een…
de lezer overtuigen over… (2)
geleerde dichter
zijn kennis & zijn talent als taalkundige
wat is een stijlfiguur+
doelen (4)
bijzonder formulering, woordgebruik pf afwijkende zinsbouw
aantonen poeta doctus
de inhoud benadrukken
mooier/estetischer maken
scanderen doen kloppen
Publius Ovidius Naso,
geef de benaming van elk onder van zijn naam
Publius: voornaam/praenomen
Ovidius: stamnaam/nomen gentilicium
Naso: bijnaam/cognomen
geboorteplaats van Ovidius
bergachtig binnenland van Centraal-Italië ca. 120km ten Zuiden van Rome
welk soort opvoeding had Ovidius
verzorgde opvoeding
verwachtte carrière+
wat Ovidius wou+
wie was tegen zijn droom
politiek of militair
dichtkunst
zijn vader
geef uitleg over de literaire kringen die er waren+
de keus van Ovidius
Maecenas:
opgedragen onderwerp
beleid van de keizer promoten
Messala:
zelf onderwerp kiezen
onafhankelijk politiek
keus van Ovidius
verbanning, jaartal+
naar waar+
reden
8 n.C.
Tomi(s)
reden nooit duidelijk opgehelderd
mogelijk reden van verbanning gevonden in … (boek)+
twee termen+
twee termen uitleggen+
grote maar geven van 1/2 termen
Tristia
carmen (gedicht): over flirten en one-night stands –> kwam niet over met de mos maiorum MAAR O. verbannen 10 jaar na tristia werdt uitgebracht
error (fout): Augustus betrapt bij seks, complot van JUlia tegen Augustus of dood van Messala
andere denkpiste voor de verbanning van Ovidius+
naam geven+
reden van deze denkpiste
pure fictie om een nieuwe genre te creëren
de ballingschapsliteratuur
Ovidius maakte fouten die je niet maakt als je 8-9 jaar ergens woont
sterfte van Ovidius
sterft in ballingschap in 17/18 n.C. zonder Rome terug te zien
wat deed Ovidius om Rome proberen terug te zien+
naar wie
schreef verzoekschriften naar Augustus en later naar zijn opvolger, Tiberius
Ovidius’ jeugdwerken, periode+
naam van de genres (2)+
naam v/d boeken (4)+
inhoud
25 v.C. - 2 n.C.
liefdeslyriek:
–Amores: 3 boeken liefdespoëzie voor Corinna (verzamelnaam alle jeugdliefde)
–Heroïdes: 21 fictieve <3brieven van Griekse vrouwen aan hun afwezige mannen
didactische poëzie:
–Ars Amandi; na een teleurstelling zich v/d liefde bevrijden
–De medicamine faciei feminae: Romeinse cosmetica
Ovidius’ hoofdwerken, periode+
naam v/d boeken (2)+
inhoud
2n.C. - 8n.C.
epische poëzie:
–Metamorphoses: 15 boeken over mythologische verhalen, uitlopen op gedaante verwisseling (bijna voltooid)
–Fasti: 6 boeken Rom. kalender die per maand religieuze, plechtigheden en oorsprong (nooit voltooid)
Ovidius’ ballingschapswerken, periode+
naam v/d boeken (2)+
inhoud
8n.C. - 17n.C.
—Tristia: 5 droevige boeken klaagzangen over zijn verbanning (autobiografie)
—Epistulae ex Ponto: 4 boeken brieven aan familieleden en kennissen te Rome
meesterwerk van Ovidius was …
Metamorphoses
wat is een raamvertelling+
in welk boek van Ovidius gebruikt+
doel (2)+
soort… v/d wereld- vanaf de …e eeuw
1 hoofdond. & uitwijken
iets (kennis) verklaren & zich presenteren als poeta doctus
scheppingsverhaal
1e eeuw v.C
chronologische periode v/d Methamorphoses
boek I: oertijd (ontstaan v/d wereld, schepping v/d mens)
boek II-XI: de mythische tijd (Griekse mythologie)
boek XII-XV: de historische tijd (historische figuren)
twee literaire genres vergelijken
epos:
–dactylische hexameter
–1 centraal held
–verheven toon
–langere tekst
epyllion:
–dactylische hexameter
–1 centraal held
–speels toon
–kortere tekst
nawerking v/d Methamorphoses
erotische, ook beloning of straf v/d Goden
wat is een hybris
voelt zich hoger dan Goden
wat is een nemesis
uitdelen v/d verdiende straf
Ovidius zodanig populair …
eigen roemrijke onsterfelijkheid voorspeld–> KLOPT
populaire perioden
ML (niet popu): erotische/speelse verworpen
late ML (popu): vb. van moraliteit
VMT (popu): schilder’s bijbel
wat is CHAOS
een omgevormde massa met daarin zwevend ergens de zaken lucht, aarde & zee
wat is KOSMOS
geschapen door een bepaald god –> hij gaf de lucht aarde & zee een plaats
4 stappen v/d plaatsgeving v/d lucht, aarde & zee
aarde werd gekneed tot een bol
water krijgt een plaats en uitgebreid
4 winden toegevoegd (noord, oost, zuid & west)
lucht & heelal gevormd & geordend
dubbel wereldbeeld v/d antieke mens
aarde zowel plat als bolvormig
schepping v/d mens door …
Prometheus
de gouden eeuw
beste periode, geen oorlog, eerlijk,…
de zilveren eeuw
Jupiter grijpt de macht –> introduceert de 4 seizoenen
bronzen & ijzeren eeuw
oorlog, list, bedrog, Giganten-strijd tegen de goden
hoe pakt Jupiter de zonden van de mensen aan
door een zondvloed
twee overlevenden aan de zondvloed, nl. …+
wat doen ze
Deucalion & Pyrrha
ze creëren een nieuwe mensdom
wat was Daedalus bekend voor (4)+
welke slechte daad heeft hij gedaan+
aan wie+
waarom+
wie redde de slachtoffer & hoe+
rijke athener bekend als beelhouwer, ambachtsman, architect & uitvinder
hij heeft zijn neef Talus van de Acropolis geduwd
uit jaloezie voor zijn uitvinding v/d passer & zaag
Athena redde Talus door hem te veranderen in een Patrijs
naar waar vluchtte Daedalus+
welke gebouw bouwde hij+
waarom
Kreta
labyrint van Knossos
om de Minotaurus erin op te sluiten
wat is de Minotaurus (mix tussen… &…)+
zoon van wie & wie
een stier/man
zoon van Pasiphaë & een stier
wat moesten ze doen voor de Minotaurus,
om de … jaar+
hoeveel mannen & vrouwen+
van waar+
wie stopte dit ritueel (zoon van wie)+
met welke hulpmiddelen+
wat stelt dit allemaal voor (periode)
om de 9 jaar 7 mannen & 7 vrouwen uit rijke Atheense families aan de Minotaurus komen offeren
Theseus (zoon van Aegeus)+
zwaard om te doden & touw om zijn weg te vinden beide gegeven door Ariadne
de minoïsche kreta
3000-1450 v.C.
wie ontworp vleugels
Leonarde Da Vinci
hoe noemt het Kretenzisch geschrift+
ontcijferd door wie+
in welk jaar
Lineair B
Michael Ventris
1952
feiten over de godsdienst (3)
moedergodin vereerd voor vruchtbaarheid
heilige horens overal vereerd als herinnering a/ Minotaurus
de dubbele bijl’s heimwee benadrukte strijdvaardigheid
mythe van Europa uitleggen
Europa werd ontvoerd door Zeus in de vorm van een stier
mythe van Theseus & Ariadne
A. gaf draad en zwaard aan Theseus om de Minotaurus te verslaan in het labyrint van Knossos, in ruil van hulp wou A. trouwen met T., T. heeft geaccepteerd maar achtergelaten voor Medea
mythe van Philemon & Baucis
P. & B. gaven onderdak aan Jupiter & Mercurius terwijl heel het dorpje hun had geweigerd, ze hebben daardoor heel het dorpje laten overstromen behalve het huisje van P. & B., die ze in een tempel veranderde, en ze dan P. & B. in bomen veranderden zodat ze elkaar nooit gingen zien doodgaan
mythe van Niobe
Niobe voelde zicht beter dan de godin Latona, omdat ze 14 kinderen had, niet zoals Latona die er 2 had, daardoor vermoordde Latone de 7 zonen van Niobe, later pleegde de vader zelfmoord door al het verdriet, later werden haar 7 dochters ook vermoord en zij veranderd in een marmer beeld
de drie paleizen opnoemen+
functies (2)
Phaistos, Zakros & Malia
administratieve functie en een opslagplaats voor goederen
nawerking: schilderij,
schilder+
periode+
hoofdfiguren (te zien/niet)+
wat is de fout+
drie personages & bezigheden+
beeldt de … uit+
beste titel
Pieter Breughel de Oude
1525-1569
Daedalus (niet) & Icarus (wel)
zon is bijna onder, moest hoog i/d lucht zijn
boer werkt, herder kijkt boven, visser vist
de val
landschap en de val
antieke Hellas: gezamenlijk/gescheiden levenssferen+
vrouw alleen naar buiten bij…/…+
overtuigd van inferioriteit op deze 2 vlakken+
gescheiden: man & vrouw op verschillende verdieping in huis
begrafenissen/religieuze feesten
lichamelijk/moreel
leg uit: self-fulfilling prophecy
zodanig sterk geloven, dat het waar lijkt, man wist niet beter, dat idee bleef eeuwig bestaan
waren er beroemde vrouwen uit de Griekse oudheid+
nog steeds bekend+
kwamen er sommige aan de macht
ja 3x
antieke Rome’s regel tegen vr. +
uitzondering (vb.)+
wanneer werd 1 bepaald groep vrijer+
in welke tijd verbeterde alles
vr. volledig onder gezag vader/man
vrouw v/d keizer
in 2e eeuw v.C.: de elite
keizertijd
vb. van hedendaagse discriminatie (3)
job: vr. minder betaald
sport: vr. minder betaald & man! vrouw…
leerkracht: +vrouwen, moederfiguren
oplossingen voor discriminatie
protesten, zwaardere straffen, politieke aanpassingen
bekendste schrijfster uit de oudheid naam+
periode+
… noemde haar naar het schijnt zijn muze+
inspiratiebron voor Catullus+
hoe noemde hij haar
Sappho
7e/6e eeuw v.C.
Plato
wat zijn muzen nu+
in de oudheid
inspiratiebron
10 godinnen van literatuur, wetenschappen
herkomstland van Sappho+
welk woord is afgeleid+
waarom dat woord+
is dat zeker?
Lesbos
lesbisch
ze denken dat S. lesbisch of meer bi was
nee
wat is imitatio
het letterlijk overnemen v/e bestaande tekst
wat is aemulatio+
was het positief in de oudheid+
en nu
eigen stempel drukken op bestaande tekst
bij de Rom. een zeer grote eer
plagiaat –> strafbaar
tekst tot Lesbia origineel/aemulatio+
eventueel van wie
aemulatio
gemoddeleerd op het fragment van Sappho
wat weten we over Sulpilcia+
is de info die we weten zeker+
periode
bijzonder weinig
er zijn veel twijfels
1e eeuw v.C.
Sulpilcia leefde onder het bewind van … (keizer)
Augustus
6 gedichten genaamd+
genoemd naar wie+
wie is hij+
gedichten gericht naar wie
Corpus Tibullianum
de Romeinse dichter Tibullus
de maker v/d gedichten
Corinthus=pseudoniem
