biologie Flashcards
waarom is er tijdduur prikkel <-> reactie
schakel nodig tussen receptor en effector, nl. het zenuwstelsel (conductor)
zenuwstelsel opgebouwd uit… en verbonden door… en…
zenuwen (neuronen) uitlopers en steuncellen
CZS bevat… als organen
ruggenmerg & hersenen
perifeer ZS bevat… als organen
motorisch/sensorisch neuron, zenuwknopen
functionele indeling v/h zenuwstelsel
-animaal –> willekeurig
-autonoom –> onwillekeurig
anatomisch indeling v/h zenuwstelsel
-centraal zenuwstelsel (CZS)
-perifeer zenuwstelsel
weg af te leggen van prikkel tot reactie
prikkel via sensorisch neuron naar schakelneuron, dan reactie via motorisch neuron
wat is een elektrisch signaal+
vb.
impulsgeleiding
vb.: verderzetting v/h signaal binnen de cel
wat is een chemisch signaal+
vb.
impulsoverdracht
vb.: neurotransmitters in de synapsspleet
af te leggen weg van een impuls
cellichaam –> dendrieten
–> eindknopje
cellen van Schwann,
welk anatomisch indeling+
functie+
synoniem
perifeer zenuwstelsel
zorgen voor vlotter impulsgeleiding en myelline aanmaken
steuncellen
gliacellen,
welk anatomisch indeling+
zeg iets over de functies
CZS
er zijn veel verschillende types en functies
onderdelen v/h cellichaam+
functies
cellichaam: geeft impulsen door v/d dendrieten naar het axon/regelt werking v/d neuronen
celkern: bevat DNA, coördineert werking v/e neuron
functie dendrieten
ontvangen signalen en geven door naar het cellichaam
onderdelen v/h axon+
functies
axon/ voert impulsen weg v/h cellichaam
synaptisch eindknopje: geeft impulsen door
-neurotransmitters: geven info door v/h ene neuron naar de andere
myellineschede functie
isolatie en bescherming v/d axonen, verhoogt de snelheid v/h doorgeven van impulsen
knoop van Ranvier functie
sprongsgewijze impulsgeleiding
opbouw wervelkolom+
aantal
halswervels
borstwervels
eendenwervels
heiligbeenwervels
staart wervels
neuronen v/h perifeer zenuwstelsel
hersenszenuwen, ruggenmergzenuwen, grensstrengen
aantal hersenszenuwen+
in verbinding met…
12 paar
zintuigen & spieren in het hoofd
aantal ruggenmergzenuwen+
functie
31 paar
ventrale en dorsale wortel komen samen
grensstrengen functie
beide zijden v/h wervelkolom met zenuwknopen verbinden
organen v/h animaal+
effectoren
grote hersenen
kleine hersenen
ruggenmerg
sensorische neuronen
motorisch neuronen
effectoren: skeletspieren
organen v/h autonoom+
effectoren
hersenstam
ruggenmerg
effectoren: gladde spieren, hartspieren, klieren
sympathisch handelingen
…de blaas
…darmen
…maagsapproductie
…bloed naar de hersenen
…pupil
…speekselproductie
…bronchiën
…hartfrequentie
…glucoseafgifte
ontspant de blaas
ontspant darmen
remt maagsapproductie
+ bloed naar de hersenen
verwijdt pupil
remt speekselproductie
verwijdt bronchiën
verhoogt hartfrequentie
verhoogt glucoseafgifte
wat zijn reflexen+
geef alle voorbeelden
snelle, ongewilde bewegingen
knipperreflex
zuigreflex
pupilreflex
kniepeesreflex
terugtrekreflex
ongewilde zenuwimpulsen passeren niet langs
de grote hersenen
ongewilde zenuwimpulsen langs het hoofd/anderen passeren…
hersensstam
ruggenmerg
ongewilde beweging: zenuwbaan… & kruist
blijft volledig a/d = kant v/h lichaam
de middellijn niet v/h CZS niet
witte stof,
synoniem+
functie
gemyeliniseerd axon
doorgeven van info
grijze stof,
synoniem+
functie
ongemyeliniseerd cellichaam
verwerken van info
gewilde beweging: zenuwbaan…
kruist de middellijn v/h CZS hoogte van de verlengde merg
exocriene klier
klierproduct naar uitwendig milieu (lichaamsopp./spijsverteringskanaal)
endocriene klier
klierproduct naar inwending milieu (bloed)
alvleesklier,
welke kliertype+
klierproduct+
functie klierproduct
endo-exocriene klier
insuline
bloedsuikerspiegel op peil houden
alvleessap
bevat verteringsenzymen
schildklier
welke kliertype+
klierproduct+
functie klierproduct
endocriene
thyroxine
stofwisseling & groei stimuleren
bijnier
welke kliertype+
klierproduct+
functie klierproduct
endocriene
adrenaline
schrikhormone, hartslag & ademfrequentie stijgt
teelballen
welke kliertype+
klierproduct+
functie klierproduct
endocriene
testosteron
ml. secundaire geslachtskenmerken
eierstokken
welke kliertype+
klierproduct+
functie klierproduct
endocriene
oestrogeen
vr. secundaire geslachtskenmerken
hypofyse
welke kliertype+
klierproduct+
functie klierproduct
endocriene
prolactine
melkproductie
speekselklier
welke kliertype+
klierproduct+
functie klierproduct
exocriene
speeksel
speeksel helpt bij het spijsvertering
talgklieren
welke kliertype+
klierproduct+
functie klierproduct
exocriene
talg
talg helpt het huid tegen uitdroging
traanklieren
welke kliertype+
klierproduct+
functie klierproduct
exocriene
traanvocht
traanvocht helpt de ogen vochtig houden
zweetklieren
welke kliertype+
klierproduct+
functie klierproduct
exocriene
zweet
zweet helpt de lichaam afkoelen
maagwandklieren
welke kliertype+
klierproduct+
functie klierproduct
exocriene
maagsap helpt bij het spijsvertering
wat is excretie
afval
wat is secretie+
vb.
nuttige stof
hormonen
doelwitcellen reageren wanneer+
hangt af van…
ze gevoelig zijn voor een hormoon
hangt membraanreceptor
hormonen die voor de regeling v/h glucosegehalte zorgen
insuline & glucagon
doelwitcellen insuline
spiercellen & levercellen
bij te weinig glucose gebeurt er…
+wat is de excretie/secretie
hormoon glucagon gaat glycogeen afbrokkelen in glucose
vetzuren/energie
glucagon geproduceerd door
alfacellen
insuline geproduceerd door
betacellen
negatieve terugkoppeling
+glucosegehalte –>
-glucosegehalte –>
+insuline
+glucose
900ml suikerspiegel
perfect
> 900ml suikerspiegel
insuline aanmaken
< 900ml suikerspiegel
honger
de 4 plantenorganen
bloem
blad
stengel
wortel
functie bloem
voortplanting
functie stengel
waterhuishouding & dragen v/d vruchten, bloemen en knoppen
functie blad
waterhuishouding & fotosyntese
functie wortel
waterhuishouding & zich vasthechten a/d bodem
functie bloemplanten
dragen een bloem die uitgroeien tot vruchten met zaden
wanneer is een plant een naaktzadige
als je de zaden ziet
wanneer is een plant een bedektzadige
als je de zaden niet ziet
eikel is het vrucht van een…
eik
hoe meer bladeren, hoe meer…
verdamping
stengel vervoert… & … :
water & opgeloste stoffen
wortel neemt … & … :
water & opgeloste stoffen
van groot naar klein
organisme
organen
weefsel
cellen
organellen
opperhuidweefsel synoniem+
uitleg
rhizodermis
buitenste laag cellen van verschillende plantenorganen, beschermende functie
vaatweefsel synoniem+
uitleg
transportweefsel
op elkaar gestapelde cellen die zorgen voor transport van stoffen
vulweefsel synoniem+
uitleg
parenchym
ondersteunende functie, ligt tussen weefsels
houtvaten synoniem+
functie
xyleem
opwaartse transport van water & mineralen v/d wortels naar de bladeren
zeef-/bastvaten+
functie
floeëm
neerwaarste transport van glucose v/d bladeren naar de wortel
houtvaten & zeef-bastvaten is samen een…
vaatbundel
wat produceert fotosynthese
glucose
wat doen planten tijdens de winter+
waarom
ze hebben glucose opgeslaan als reserve
geen zon–> geen fotosynthese
sclerenchym,
wat is het+
stevig door…+
functie
verdikte celwand
lignine
geven van stevigheid
fototropie
licht die richting van plantengroei beïnvloedt
auxine bij even zonlicht overal+
gebogen stengel of niet?
cellen langs alle zijden groeien even sterk –> auxine verspreid
stengel buigt niet
auxine bij oneven zonlicht+
gebogen stengel of niet
1 zijde belicht –> ophoping auxine a/d schaduwzijde v/d plant
stengel buigt wel (naar de zon)
fytochroom,
wat is het+
functie
pigment dat ervoor zorgt dat de plant naar de zon groeit, bij schaduw
nastie
bewegingsrichting gevolg v/d bouw v/d plant, gebeurt snel & is omkeerbaar
gevolg van weinig water
huidmondje toe om te sparen
gevolg van veel water
huidmondje open voor verdamping
helionastie+
vb.
planten draaien mee met de zon
zonnebloem
hormonen bij de plant
signaalstoffen die veel processen regelen
vaatbundels bij een plant
transporteren hormonen
cytokininen,
waar geproduceerd+
functie
produceerd in worteltoppen
bevorderen de groei v/d zijscheuten
ethyleen functie
vruchtgrijping bevorderen, vergeling & vallen van bladeren
