KVS jan 2025 Flashcards
Wanneer spreek je van orthostatische hypotensie?
Orthostatische hypotensie of posturale hypotensie[1] is een plotselinge hypotensie, daling van de bloeddruk, van meer dan 20 mmHg systolisch of meer dan 10 mmHg diastolisch die optreedt bij plotseling opstaan (binnen 3 minuten na het opstaan).
Symptomen zijn duizeligheid, licht-in-het-hoofd worden, hoofdpijn, (sterk) verminderd zicht en flauwvallen.
Diagnose
Het typische verhaal van de patiënt (zwart voor de ogen bij het opstaan) doet de diagnose vermoeden.
Door de bloeddruk in verschillende houdingen te meten (liggend en zittend of zittend en staand) kan de diagnose gesteld worden. Hierbij is het belangrijk de bloeddruk zowel één als vijf minuten na de houdingsverandering te meten, want de bloeddruk zakt meestal pas na een tijdje.
Bron: wiki
Voorbeeld uit toets:
Bloeddruk bij liggen 110/70, na 1 minuut staan 100/65, na 3 min staan 90/60.
Noem een aantal bijwerkingen van protonpompremmers(pantoprazol, omeprazol, …etc.)
- Hoofdpijn
- Maagdarmklachten, zoals buikpijn, misselijkheid, overgeven, diarree, winderigheid en verstopping
- Last van duizeligheid, slapeloosheid of slaperigheid.
- Je kunt een tekort aan vitamine B12 krijgen. Dit merk je aan een doof gevoel in vingers en tenen, tintelingen of evenwichtsstoornissen.
- Tekort aan magnesium. Dit merk je aan spierpijn, spierkramp, duizeligheid, vermoeidheid en hartkloppingen.
- Je hebt last van zweten, haaruitval of gevoelsstoornissen.
- Dubbelzien, wazig zien, oorsuizen of een verminderd gehoor.
- Meer kan op infecties in de maag of darmen, omdat er minder maagzuur is om bacteriën te doden.
- Hartritmestoornissen.
- Ontsteking van de nieren of de lever.
- Meer kans op botbreuken en botontkalking.
a. Tussen welke normaalwaarden ligt de PH van het bloed?
b. Benoem van bicarbonaat en co2 welke zuur en welke basisch is en door welke orgaan elke stof in het bloed geregeld wordt.
Benoem van de volgende toestanden wat het betekent als hier sprake van is, hoe het lichaam dit compenseert en in welke omstandigheden dit vaak wordt gezien.
- Respiratoire acidose.
- Respiratoire alkalose.
- Metabole acidose.
- Metabole alkalose.
a. 7,35-7,45
b. bicarbonaat basisch en geregeld door de nieren, co2 zuur en geregeld door de longen
- Respiratoire acidose: dit betekent dat de longen te veel co2 vasthouden dus trager of niet goed genoeg uitademen waardoor co2 opstapelt en het bloed zuur wordt. Het lichaam compenseert dit door de nieren die bicarbonaat gaan vasthouden en zo het bloed weer in balans te houden(deze compensatie duurt lang tot het tot stand komt. Uren tot dagen).
Oorzaken/omstandigheden:
- Hypoventilatie
- Obstructieve longziekten(COPD)
- Neuromusculaire aandoeningen(zoals mysathenia gravis)
- Ademhalingsdepressie door bijv opioïden.
- Sedatie, anesthesie
- hoofdtrauma
- mechanische ventilatie
- Respiratoire alkalose: hier is sprake van dat de longen te veel co2 uitscheiden vaak door sneller te ademen. Hierdoor komt co2 in een tekort en wordt het bloed basisch. De nieren compenseren dit door meer bicarbonaat te gaan uitscheiden.
- Hyperventilatie–door–> angst, pijn, hypoxie bijv. door hoogteziekte of neurologische aandoeningen
- Metabole acidose: de nieren scheiden te veel bicarbonaat uit(zie hieronder voor andere oorzaken. Er is een tekort aan bicarbonaat in het bloed waardoor het bloed zuur wordt. Het lichaam compenseert dit doordat de longen co2 gaan uitscheiden door sneller te ademen(hyperventileren).
- Toegenomen zuurproductie –door–> diabetische ketoacidose of lactaatacidose
- Verlies van bicarbonaat door bijv diarree
- Onvermoge van de nieren om zuur uit te scheiden bij nierinsufficientie.
- Alcoholintoxicatie
- rhabdomyolyse(te veel spierafbraak)
- Metabole alkalose: de nieren houden te veel bicarbonaat vast en hierdoor wordt het bloed basisch. De longen compenseren door co2 vast te houden en dus meer zuur in het bloed te brengen en het basische bloed weer in evenwicht brengen.
- Overmatig verlies van waterstofionen. Braken.
- Overmatig gebruik van diuretica
- kaliumtekort
- Excessieve bicarbonaattoevoer(bijv. via infusies)
Metabole compensatie is langzaam(dagen) en respiratoire compensatie is snel.
Wat is een normale anion gap?
8-12
Op welke van de vier zuurbasisstoornissen verwijst een verhoogd aniongap?
Een verhoogd aniongap verwijst naar een metabole acidose.
Het aniongap is het verschil tussen de gemeten kationen (meestal natrium) en de gemeten anionen (chloride en bicarbonaat) in het bloed.
Wat zijn typische casussen van een verhoogd aniongap?
Een verhoogd aniongap komt vaak voor bij aandoeningen zoals diabetische ketoacidose, nierfalen, lactaatacidose, of intoxicaties zoals methanol of ethyleenglycol.
Wat is een normale aniongap?
Een normale aniongap is meestal tussen de 8-12 mmol/L. Alles daarboven wijst op een verhoogd aniongap.
Wat is het acroniem GOLDMARK, en waar staat het voor in de context van een hoge aniongap metabole acidose?
GOLDMARK staat voor de oorzaken van een hoge aniongap metabole acidose:
G: Glycolen (Ethyleen- of propyleenglycol)
O: Oxoprolinemie (Pyroglutamaat, paracetamolovermaat)
L: L-lactaat (bij hypoxie, sepsis, shock)
D: D-lactaat (short bowel syndrome)
M: Methanol (omzetting naar mierenzuur)
A: Aspirine (salicylaatintoxicatie)
R: Renaal falen (ophoping van zure metabolieten)
K: Keto-acidose (bij diabetes, alcohol of uithongering)
GOLDMARK is een handig ezelsbruggetje om de oorzaken te onthouden.
Wat zijn de drie oorzaken van tubulo-interstitiële nefritis (TIN)?
De drie oorzaken van TIN zijn:
1. Medicatie.
2. Infecties.
3. Auto-immuunziekten.
Noem drie voorbeelden van medicatie die tubulo-interstitiële nefritis (TIN) kunnen veroorzaken.
Voorbeelden van medicatie die TIN veroorzaken zijn:
1. Antibiotica (Cotrimoxazol of penicilline).
2. Protonpompremmers (bijvoorbeeld omeprazol).
3. NSAID’s (bijvoorbeeld ibuprofen).
Wat zijn typische infecties die tubulo-interstitiële nefritis (TIN) kunnen veroorzaken?
Meestal bacterieel (bijvoorbeeld pyelonefritis) of viraal (zoals EBV).
Wat zijn typische auto-immuunziekten die tubulo-interstitiële nefritis (TIN) kunnen veroorzaken?
Voorbeelden zijn sarcoïdose of lupus.
Wat zijn typische symptomen van tubulo-interstitiële nefritis (TIN)?
Patiënten kunnen klachten hebben van koorts, huiduitslag, eosinofilie, en een verminderde nierfunctie.
Welke symptomen zijn kenmerkend bij een acute tubulo-interstitiële nefritis (TIN)?
Koorts, overgevoeligheidsexantheem van de huid, misselijkheid, braken en algehele malaise.
Welke bloedwaarden zijn passend bij een acute TIN?
Verhoogd creatinine en eosinofilie (verhoogd aantal eosinofielen in het bloed).
Wat voor urine is kenmerkend bij een acute TIN?
Leukocyten, erytrocyten, eosinofielen en leukocytencilinders.
Leukocytencilinders in de urine zijn specifiek voor een ontsteking in de nieren.
Welke factoren kunnen hypervolemie veroorzaken?
Hartfalen, levercirrose, hypoalbuminemie, nierfalen, geneesmiddelen (oestrogenen, mineralocorticoïden, NSAID’s), endocriene afwijkingen (zoals hyperaldosteronisme of het syndroom van Cushing), en zwangerschap.
Wat gebeurt er in het lichaam bij hypovolemie?
Activatie van zoutretinerende hormonen zoals aldosteron, angiotensine II en noradrenaline. Bij ernstige hypovolemie ook ADH (antidiuretisch hormoon) voor verhoogde waterterugresorptie.
Deze hormonale responsen proberen de bloeddruk en het circulerende volume te herstellen.
Wat zijn de symptomen van hypervolemie?
Symptomen van hypervolemie zijn snelle gewichtstoename, tachycardie of bradycardie, zwellingen (oedeem), hoesten en kortademigheid (door vocht in de longen), sputum (soms schuimend), en veranderingen in bloeddruk (vaak verhoogd).
Wat zijn de symptomen van hypovolemie?
Symptomen van hypovolemie zijn lage bloeddruk (hypotensie), duizeligheid (vooral bij opstaan), vermoeidheid, en sufheid of verwardheid.
Wat is hypervolemie?
Hypervolemie is veroorzaakt door overmatig vochtretentie en leidt vaak tot oedeem en ademhalingsproblemen.
Wat is hypovolemie?
Hypovolemie is veroorzaakt door volumeverlies (bloed of vocht) en kan leiden tot verminderde perfusie van organen.
Wat gebeurt er bij diabetes insipidus?
Bij diabetes insipidus scheiden de nieren voortdurend water uit omdat het regelmechanisme niet goed werkt, wat leidt tot overmatig plassen (polyurie).
Wat zijn de oorzaken van diabetes insipidus?
Oorzaken van diabetes insipidus zijn: 1. Tekort aan vasopressine (ADH): Centrale diabetes insipidus. 2. Niet-werkende vasopressinereceptoren: Nefrogene diabetes insipidus. 3. Defecte waterkanalen in de verzamelbuizen (CD): Verminderde waterresorptie.
Wat zijn de symptomen van diabetes insipidus?
Symptomen van diabetes insipidus zijn stijgende natriumspiegels (hypernatriëmie), hoge hartslag (tachycardie), lage bloeddruk (hypotensie), en obstipatie.
Wat is primaire polydipsie?
Primaire polydipsie is een aandoening waarbij overmatige waterinname leidt tot hyponatriëmie en polyurie.
Hoe verschilt primaire polydipsie van diabetes insipidus?
Bij primaire polydipsie werkt ADH normaal, maar door veel drinken wordt het plasma verdund. Bij diabetes insipidus is ADH verminderd of werkt het niet.
Wat gebeurt er bij waterbeperking bij primaire polydipsie?
Bij waterbeperking stijgt de plasma-osmolariteit, ADH wordt normaal afgegeven, wat leidt tot verminderde urineproductie (afname van diurese) en een toename van de urine-osmolariteit (meer geconcentreerde urine).
Wat gebeurt er bij waterbeperking bij diabetes insipidus?
Bij waterbeperking blijft de urine verdund (lage osmolariteit) en de diurese blijft hoog. De plasma-osmolariteit stijgt verder, omdat er geen waterretentie is.
Wat zijn de kenmerken van de ziekte van Addison?
Kenmerken van de ziekte van Addison zijn gepigmenteerde handlijnen (hyperpigmentatie), lage bloeddruk (door hypovolemie), geen natriumretentie door de nier, hoog serumkalium, en hyponatriëmie.