KORAPSYON Flashcards
Maling paggamit ng posisyon para sa pansariling kapakinabangan.
Korapsyon
Pangkalahatan uri ng Korapsyon sa Pilipinas
-Petty/ maliitang korapsyon
-Grand/ malakihang korapsyon
-Pulitikal korapsyon
Karaniwang nasasangkot na sa maliitang korapsyon ang mga mababang opisyal ng pamahalaan na hindi nabibigyan ng sapat na sahod upang makapamuhay nang matiwasay.
-Petty/ maliitang korapsyon
Sangkot naman ang mga matataas na opisyal ng pamahalaan na ginagamit ang kanilang posisyon upang kumita sa mga malalaking kontrata at proyekto na pinamuhunan ng pamahalaan o mga pribadong ahensya
-Grand/ malakihang korapsyon
Manipulasyon ng mga polisiya ng institusyon at proseso para sa impluwensiya ng mga tao sa pamahalaan.
-Pulitikal korapsyon
Salitang “lingo” ng mga tiwaling transaksyon
-Areglo/ Ayos
-Backer
-Barya-barya
-Komisyon/ Rebate
-Lagay/ Suhol
-Lakad
-Lutong-makaw
-SOP
-Tongpat o Patong
-Padulas
-Pang-merienda
Pagsasaayos ng isang sitwasyon sa paraang mas madali ngunit hindi katanggap-tanggap.
-Areglo/ Ayos
Maimpluwensyang tao na makasisiguro sa isang ninanais na resulta kapalit ang partikular na presyo
-Backer
Maliit na paglalagay
-Barya-barya
Kabayaran sa transakyong iligal
-Komisyon/ Rebate
Isang materyal o salapi na ibinibigay bilang kapalit sa hinihinging pabor.
-Lagay/ Suhol
Pagsasaayos sa isang usapan o transaksyon, partikular sa pagkuha ng permit o lisensya
-Lakad
Katawagan sa pagdedesisyong mas pinapaboran ang isang panig nang walang batayan
-Lutong-makaw
Ang awtomatikong porsyento o kabayaran na ibinibigay sa opisyal ng pamahalaan upang maisagawa ang transaksyong iligal.
-SOP (Standard Operating Procedure)
Halagang idinadagdag sa tunay na halaga ng isang produkto o serbisyo na magsisilbing kabayaran sa pagsasagawa ng transaksyon
-Tongpat o Patong
Perang pambayad upang mas bumilis ang transaksyon
-Padulas
Maliit na lagay
-Pang-merienda
Porma ng Korapsyon
- Panunuhol/Pagtanggap ng suhol
- Pangingikil
- Kickbacks
- State Capture
- Pag-aabuso sa Kapangyarihan
- Pakikipagsabwatan
- Pandaraya sa halalan
- Padrino/Palakasan
- Blackmail
Ang pagbibigay ng benepisyo upang maimpluwensyahan ang kilos o desisyon ng isang tao. Maaari din itong maging pampadulas o maliit na halagang hinihingi ng mga opisyal ng pamahalaan upang mapabilis ang pagbibigay ng serbisyo na karapatan mo namang tamasahin.
Panunuhol/Pagtanggap ng suhol
Paggamit ng pananakot, paninira, o iba pang pagbabanta upang mapuwersang makipagtulungan ang isang tao.
Pangingikil
Iligal na kabayaran sa isang taong may awtoridad na magpasya o mang-impluwensya sa mapipiling bigyan ng isang kontrata o transaksyon.
Kickbacks
Isang sitwasyon na magbabayad ang makapangyarihang indibidwal o grupo sa mga opisyal ng pamahalaan upang maipasa ang mga batas o regulasyon na makapagbibigay nang hindi patas na kalamangan sa nasabing indibidwal o grupo.
State Capture
Isang gawain na kapag nasa panunungkulan ay lahat para sa sarili na lamang ang iniisip.
Pag-aabuso sa Kapangyarihan
Nangyayari ito mula sa mataas na posisyon sa pamahalaan, nagkakaunawaan ang mga ito sa lahat ng transaksyon kung saan kumita ito ng malalaki. Bawat tranksyon ay may nakasaad na presyuhan at magkakaroon ng share ang mga kasabwat sa gawain.
Pakikipagsabwatan
Lantarang ginagawa ng karamihan sa mga kandidato sa eleksyon. Maaring bago ang eleksyon ay namimili na ang mga ito ng boto sa mga tao o paraan magbibigay ng mga grocery.
Pandaraya sa halalan
Isang paraang ng gamitin ng pangalan ng tao na nasa mataas na posisyon sa pamahalaan. Minsan tinatawag itong resita na ang ibig sabihin “rekomendasyon” na isinulat lang ng opisyal sa isang pirasong papel
Padrino/Palakasan
Dayaang pananakot ng isang tao kapag hindi bumigay sa kasunduan nilang dalawa. Maaring ang pananakot ay magsisilbing paninirang puri kapag nagkaroon ng lokohan ang dalawa.
Blackmail
Pormula ng Korapsyon
C= M + D – A
C ay Corruption o Korapsyon
M ay Monopoly o Monopolyo
D ay Discretion o Kalayaang pumili
A ay Accountability o Pananagutan
Salik na nag-aambag sa Pormula ng Korapsyon
- Hindi malinaw, kumplikado at madalas na nagbabagong batas at regulasyon.
- Kawalan ng transparency at accountability [pananagutan]
- Kawalan ng kumpetisyon.
- Mababang pasahod sa pampublikong sektor.
- Kulang, pabago-bago, at hindi patas na pag-papatupad ng batas at regulasyon.
Ang mga batas o regulasyong hindi malinaw o hindi nagkakaugnayan ay nagbibigay ng pagkakataon sa mga opisyal ng pamahalaan upang malaya nilang bigyan ng sariling interpretasyon.
Hindi malinaw, kumplikado at madalas na nagbabagong batas at regulasyon.
- Kapag walang nagbabantay sa mga transaksyon, ang pamantayang ginagamit sa pagpasok sa mga transaksyong ito ay hindi nasusukat.
Kawalan ng transparency at accountability [pananagutan]
Ang mga kumpanyang may monopolyo sa pagbebenta ng produkto/bilihin o pagbibigay ng serbisyo ay mayroong malakas na impluwensya upang masuhulan ang mga opisyal ng pamahalaan upang ang mga desisyon nito ay mapanigan ang kanilang interes.
Kawalan ng kumpetisyon.
Kapag ang mga opisyal ng pamahalaan ay hindi nababayaran ng sapat upang makapamuhay nang matiwasay, malakas ang tukso ng korapsyon upang madagdagan ang kanilang kita
Mababang pasahod sa pampublikong sektor.
Kapag ang batas ay hindi ipinapatupad nang patas, alam ng mga taong maari silang manuhol upang maiwasan ang mga multa at iba pang parusa
Kulang, pabago-bago, at hindi patas na pag-papatupad ng batas at regulasyon.
Sanhi ng Korapsyon
Pagiging ganid sa pera at kapangyarihan ng mga namumuno sa pamahalaan
Pagiging matakaw sa kapangyarihan ng mga namumuno
Epekto ng mga salitang korapsyon
1.Pagiging mulat
2.Nasa kultura na natin
3.Utang na loob
4.Kahirapan
5.Pamilya muna
6. Kasaysayan
7. Instant Gratifications
Kamalayan ng tao sa porma ng korapsyon.
Pagiging mulat
Makikita mula pinakamaliit na yunit ng lipunan na mula sa sarili, pamilya at yunit ng pamahalaan.
Nasa kultura na natin
Kataga “Ang taong nagigipit sa patalim kumakapit”, (na nagiging sanhi ng pagnanakaw para mabuhay)
Kahirapan
Nagiging prayoridad ang sarili at malapit sa kanya. Ang magiging resulta na kahit na ano gagawin na maprotektihan ang pansarili at pampamilyang interes kahit sumabak sa korapsyon/katiwalian.
Pamilya muna
Ang konsepto sa korapsyon na uso sa mga Pilipino na pagpapadali ng kanilang buhay sa kasiyahang loob o kaluwagan.(hal: Pagsingit sa pila, paraan ng pagpapataas ng grado na sanhi ng pandaraya.]
Instant Gratifications
Nagsimula ang korapsyon sa panahon ng kalakalan sa Asya ng mga Intsik sa pamamagitan ng pagbibigay ng suhol sa mga datu o sultan [regalo/pasalubong] upang makapagkalakalan sa mga lokal na mga mamamayan.
Pinagdaanan ng mga Pilipino ang korapsyon sa mga bansang sumakop at kurakot na mga Pilipino na naganap sa panahon ng Kastila at Hapon na “looting” (porma na korapsyon).
Kasaysayan
Uri ng Korapsyon
- Pagtakas sa pagbayad ng buwis
- Ghost Project/Ghost Employee [pasahod]
- Pagkakaloob ng mga kontrata batay sa subasta publiko
- Nepotismo/Paboritismo
- Pagpasa ng mga kontrata mula sa isang kontraktor sa ibang kontraktor
- Pangingikil
- Suhol/Lagay (Red Tape )
Talamak sa mga pribadong sektor/negosyanteng pribado na pagtanggi ng mga nagnenegosyong pribado na ideklara ang taunang kinita upang hindi magbayad ng angkop at hindi tamang buwis sa pamahalaan.
Pagtakas sa pagbayad ng buwis
Ito’y umiiral na proyekto na pinondohan ng pamahalaan na walang imprastruktura/sobra sa pondo.
Pagbibigay ng pasahod,allowance at benepisyong pensiyon na hindi umiiral na tauhan sa pamahalaaan/walang sa tunay na paglilingkod.
Ghost Project/Ghost Employee [pasahod]
Pagkakaloob ng mga kontrata sa mga pinaborang na negosyante o kontraktor para sa personal na benipisyo.
Hal: Pagbili ng supply:
Ang supplayer ay magbibigay ng porsiyento ng halagang ibibigay na presyo.
Pagkakaloob ng mga kontrata batay sa subasta publiko
Ang mataas na opisyal ay maglalagay o humirang ng kanyang kamag-anak at kaibigan sa posisyon sa pamahalaan na hindi kuwalipikado. Ugat ng walang kaigihan at pagdami ng mga empleyado sa byurokrasya.
Nepotismo/Paboritismo
Sa mga proyektong imprastruktura, ang pagpasa ng isang kontraktor ng trabaho sa ibang kontraktor. Ang proseso ng porsiyento ng halaga na hindi napapanatili sanhi na subkontraktor ay mapipilitan sa paggamit ng mababang uri ng materyal/minsan hindi natatapos ang proyekto.
Pagpasa ng mga kontrata mula sa isang kontraktor sa ibang kontraktor
Ginagawa ng mga opisyal at kawani ng pamahalaan sa kanilang kliyente sa paghingi ng salapi, mahahalagang bagay [materyal] at serbisyo na mula sa ordinaryong mamamayan na may tranksyon sa kanilang opisina.
Ha: Pag-iisyu ng clearance, dokumento, atbp.
Pangingikil
Panunuhol ng isang mamamayan sa isang opisyal/kawani ng pamahalaan upang mapadali ang proseso ng isang dokumento.
Ito ang paraan ng paggamit ng fixer na ang tao ang nagbabayad para sa isang indibidwal na maaring o hindi empleyado ng pamahalaan.
Suhol/Lagay (Red Tape)
Bunga ng Korapsyon:
1.Pinahihina ang kaayusan ng bansa
2.Naapektuhan ang pinakamababa sa lipunan
3.Maraming mahirap na mananatili sa kahirapan.
4.Pagbaba ng kalidad ng edukasyon
5.Substandard ang ilan materyal sa mga proyekto,atbp.
6.Nawawalang tiwala ang mga namumuhunan/negosyante [dayuhan/lokal]
7.Nagiging sagabal sa pagtaguyod ng isang mapayapa at maunlad na bansa.
Ang opisina pampubliko ay isang pagtitiwalang pampubliko. Ang opisyal at kawani pampublikong ay dapat managot sa lahat sa mga tao na magsisilbi sa kanilang na may sukdulang responsibilidad, integridad, katapatan, kaigihan, akto ng patriotismo at hustisya.
Saligang Batas 1987, Artikulo Xl, Seksyon l
Ang Pangulo, Pangalawang Pangulo, Kasapi ng komisyong Konstitusyonal at Ombudsman ay maaring alisin sa pamamagitan ng impeachment na sanhi ng panunuhol, graft at korupsyon.
Saligang Batas 1987, Seksiyon 11
Ang opisyal pampubliko na magdeklara na hindi naayon sa batas at nagbibigay ng kaukulang parusa.
Republic Act. 3019 (Anti-Graft and Corrupt Practices Act of 1960)
Republic Act. 3019 (Anti-Graft and Corrupt Practices Act of 1960)
1.Pagkabilanggo (6-15 na taon)
2.Diskwalipikasyon sa pagtakbo sa opisinang pampubliko.
3.Pagsamsam sa hindi naipaliwanag na yaman na pabor sa pamahalaan.
Kodigo ng Pag-aaral at mga Pamantayan Etikal para sa Opisyal at Empleyadong Pampubliko.
Nag-aatas ng pagsumite ng Statement of Assets Liabilities ang Net Worth (SALN) kada taon. Pagpapanatili ang moralidad, integridad at kaigihan sa serbisyong pampubliko.
Saligang Batas 1987, Artikulo Xl, Seksyon 8 at 17 at Republic Act No. 6713.
Pagbibigay kapangyarihan sa Pangulo na magpasimula ng paglilitis upang mabawi ang mga ari-arian ng mga opisyal at empleyadong pampubliko sa nakamit na hindi naayon sa batas.
Saligang Batas 1987: Artikulo Xl, Seksiyon 1 (Executive Order No. 292, Administrative Code 1987)
Pagtataguyod ng mataas na pamantayan ng etika at pag-aatas sa mga tauhan ng pamahalan na ginawa ng isang tumpak ng pahayag ng ari-arian at liabilidad.
Republic No.6713 (Code of Conduct ang Ethical Standard for Public Officials ang Employees of 1989)
Republic No.6713 (Code of Conduct ang Ethical Standard for Public Officials ang Employees of 1989)
1.Ibunyag ang kanilang Net Worth (salapi)
2.Bagong Opisyal
Umuuri bilang espesyal na hukuman at naglalagay sa katumbas sa Hukumang Apela.
Republic Act No.8249 (Act Further referring the Juridiction of the Sandiganbayan)
Pagbibigay ng organisasyong pagtungkulin at pang-istruktura ng opisina ng Ombudsman.
Republic Act No.6770 (Ombudsman Act 1989)
Paglilitis ng kasapi ng Sandatang Lakas ng Pilipinas:
a. Korteng Military (Revised Penal Code at ibang special na batas)
b. Hukumang Sibil (Ordinansa ng lokal at serbisyong krimen)
Republic Act No.7055 (An Act Strengthening Civilian Supremacy Over the Military)
Pagpaparusa sa mga opisyal ng pampubliko na pakikipagsabawatan sa kanyang kasapi ng pamilya,kamag-anak,kaugnayan kadugo,ka-negosyo sa nalikom o nakamit sa masamang nakuhang kayamanan sa kabuuan na pangyayari ng aktong kriminal (50 milyong pesos)
Republic Act No. 7080 (Act Refining and Penalizing the Crime of Plunder)
Ahensiya ng Pamahalaan para magsugpo ang Korupsyon/Katiwalian:
- Office of the Ombudsman(OMB)
- Civil Service Commission (CSC)
- Commission On Audit (COA)
- Sandiganbayan:
Nag-iimbestiga at kumikilos sa mga reklamong inihain laban sa mga opisyal at empleyadong pampamahalaan at ito ang nagsisilbing bilang mga “people’s Watchdog”
Office of the Ombudsman(OMB)
Namumuno ng OMB (Protektor ng mga tao)
1.Overall Deputy Ombudsman
2.Deputy Ombudsman for the Military
3.Deputy Ombudsman
a.Luzon
b.Visayas
c.Mindanao
Inatasan sa isang serbisyong karera at magtaguyod ng moral, kasiyahan, integridad, pagtugon, pagsulong at kagandahang loob sa serbisyong sibil na nagpapalakas ng sistemang merito at mga gantimpala,pagpapaunlad ng mapagkukunang pantao at pananagot na pampubliko.
Civil Service Commission (CSC)
Hurisdiksiyon ng CSC:
-Kasong Administratibo
-Graft at Korupsiyon
Bantay ng mga operasyong pangsalapi ng pamahalaan.Ang gawain ay siyasatin,tasahin, audit at at tignan ang lahat ng mga account na nauukol sa kinita o nalikom na buwis,resibo, gastos/paggamit ng pondo at ari-arian sa ilalim ng kustodiya ng ahensiya ng pamahalaan.
Commission On Audit (COA)
Nagpapalaganap ng COA :
1.Patakarang Accounting
2.Auditing
3.Mga Regulasyon
a.Pagpigil at hindi pagpayag sa mga irregular na pamamaraan
b.Mga hindi kailangan
c.Malabis at maluho at hindi makatwiran gastusin/pondo
d.Mga ari-arian ng pamahalaan.
Hukumang ng Anti-graft ng Pilipinas
Huridiksyon sa mga kasong sibil/kriminal na may kinasangkutan ng mamamayang graft/corrupt at paglabag na ganap ng opisyal/empleyadong publiko.
Sandiganbayan:
Halimbawa ng malalaking kaso:
- Coco Levy Fund Scam (Ferdinand Marcos)
- Fertilizer Fund Scam (Gloria Macapagal Arroyo)
- 2011 Eskandalo korupsyon sa Sandatahang Lakas ng Pilipinas
- Pork Barrel Scam (Scam na kinasangkutang ng ilang mga senador at kinatawan ng Pilipinas.Nilantad ni whistleblower (Benhur Luy- Hulyo 2013) Janet Napoles na tinawag na Ina ng lahat ng mga scam.
