Kafli 4. Flashcards
Hvað eru einfrumungar?
Einfrumungar eru aðeins ein fruma, langflestar lífverur jarðarinnar eru einfrumungar.
Hvað eru fjölfrumungar?
líkami þeirra er úr fleiri en einni frumu, frumurnar eru oft ílíkar og sérhæfðiar. Skiptast í vefi, lífflri og líffærakerfi
Hvað er vefur?
Margar frumur af einni eða nokkrum gerðum sem starfa saman
Hvað er líffæri?
Afmarkaður líkamshluti úr mörgum vefjum, t.d rót plöntun eða hjarta í dýri.
Komdu með dæmi um líffæri í plöntum
Rót, stöngull, blöð.
Hvernig myndast líffærakerfið?
Mynduð af líffærum sem vinna saman að ákveðnu starfi í flóknum lífverum
Hvað myndar t.d. taugakerfið í dýrum?
heili, mæna og taugar.
Hverjir eru þrír meginvefir plantna?
þekjuvefur, grunnvefur, strengvefur
Hvað gerist við ljóstillífun?
Við ljóstillífun breytist geislaorka ljóssins í efnaorku í seameindum í lífrlnna fæðuefni.
Hverjir sjá um ferli ljóstillífunar?
Grænukorn í plöntum sjá um þetta ferli
Hver er formulan fyrir ljóstilífun í hvatberum?
Sykrur+súrefni—>koltvíoxíð+vatn+orka
Hver er formúla ljóstillífunar í grænukorni í plöntu?
Orka+koltvíoxíð+vatn—>sykru+súrefni
Hvaða vefur klæðir líkamann að utan og öll líkamshol að innan?
þekjuvefur
Hver eru helstu einkenni þekjuvefja?
frumurnar liggja þétt saman og lítið er um tengiefni á milli þeirra.
Hvað er einfaldur þekjuvefur þykkur?
Eitt frumlag að þykkt
Hvað er lagskiptur þekjuvefur þykkur?
Mörg frumlög að þykkt
Hverjir eru heldtu gerður þekjuvefjar í hryggdýrum?
Teningslaga frumur, staflaga frumur, flatar frumur, skaraður, bifhæður þekjuvefur, bikarfruma og lagskiptur þekjuvefur
Hvað gerir húðin?
Ver líkamann gegn ofþornun, sýklum, utanaðkomandi efnum, temrar hita, nemur kulda, hita, sársauka og snertingu og losar líkamann við ákveðin úrgangsefnimeð svita.
Húðin skiptist í tvö lög, hvaða lög?
Hörund og yfirhúð
Hverskonar þekjuvefur er hörund/yfirhúð?
lagskiptur þekjuvefur
Vefjagerðir húðanna eru?
Þekjuvefur, stoðvefur, vöðvavefur og taugavefur.
HVersu marga flokkar eru líffærakefrfi í spendyrum flokkað?
Í 12 kerfi.
Í hvaða 12 kerfi eru líffærakerfin flokkuð?
Taugakerfið, innkirtlakerfið, stoðkerfi, vöðvakerfi, Húð, hringrásarkefnið, , öndunarkerfi, meltinfarkerfið, þvagkerfið, æxlunarkerfið, vassakerfið, ónæmiskerfið
Taugakerfið?
Greinir boð frá umhverfi, varðveitir upplýsinga í minni, kallar fram og stjórnar atferli.
Innkirtlakerfið?
Temprar æxlun, vöxt, efnaskipti, orkujafnvægi og samsetningu líkamsvökva. Innkirtlar seyta boðefnum(hormónum) inn í blóðrásarkefnið.
stoðkerfið?
Styður líkamann og skorðar og mynda blóðkorn í beinmerg
Vöðvakerfið?
Hreyfir líkamshluta innbyrðis, viljastýrt kerfi.
Húð?
2 lög, hörund og leður, stundum er undirhúð talin 3. lag húðarinar.
Hringrásarkerfið?
Fæytur blóð um líkamann. Blóð flytur öndunarloft, næringu, úrgangsefni, hormón, o.fl. milli líffæra
öndunarkerfið?
Tekur súrefni úr andrúmsloftinu og skilar þangað koltvíoxíð
MEltingarkerfið?
Meltir fæðu og tekur inn í líkamann ásamt vatni og söltum, drepur sýkla og aðrar örverur
Þvagkerfið?
Losar líkamann viðúrgang sem verður til við efnasipti, tempra magn og samsetningu blóðs o.fl líkamsvökva.
æxlunarkerfið?
æxlun er helsta hlutverk kerfisins.
Vassakerfið?
Stuðlar að vökvajafnvægi, flutur melta fitu frá görnum í blóðrás.
Ónæmiskerfið?
Ver líkamann fyrir sýklum, sníklum og krabbameini
