Kafli 2-frumur, Lífræn Egni Og Efnaskipti

Question 0

Frumukenningin núna???

Answer 0

Allar lífverur gerðar úr frumu eða frumum, fruma er minnsta lifandi eining lífveru, fruman fjölgar við skitpingu, allar frumur eru komnar úr öðrum frumum

Question 1

Schleiden og schwann??? Hver var kenningin þeirra?

Answer 1

Frumukenningin, allar lífverur eru gerðar úr mismunandi gerðum fruma, allar frumur eru samsettar úr frumum

Question 2

Hver var Robert Hooke? Fyrir hvað er hann þekktur?

Answer 2

Hann lýsti frumum fyrstur manna

Question 3

Hvað takmarkar stærð fruma?

Answer 3

Því Meira sem rúmmál frumu er, því minna er yfirborð hennar hlutfallslega miðað við rúmmálið. Stór fruma á erfitt með upptöku súrefnis, næringaröflun, úrgangslosun og innri starfsemi

Question 4

Hvaða efni er að finna í lífverum?

Answer 4

Kolefni, vetni, súrefni, fosfór, kalíum, joð, nitur, brennisteinn, kalsíum, járn, magnesíum, natríum, klór

Question 5

Hversvegna er vatn mikilvægt fyrir lífverur?

Answer 5

Mörg efni leysast upp í vatni, það hitnar hægt og kólnar hægt, fljótandi við algengasta umhverfishita jarðar

Question 6

Hvað eru lífræn efni? Hvað eru lífræn gerviefni?

Answer 6

Lífræn: efni sem myndast aðeins í lifandi frumum, uppistaðan er kolefni
Gervi: efnis sem finnast ekki í náttúrunni, td. Plast (úr olíu)2

Question 7

Dæmi um ólífræn efni

Answer 7

Vatn, steinefni og lofttegundir

Question 8

Hlutverk lípíða

Answer 8

Forðafita- næringar og orkuforði

Líffærafita er oftast fosfólipíð og finnst í öllum frumum, er uppistaðan í frumuhimnum

Question 9

Hvað er ómettuð fita?

Answer 9

Mynduð úr fitusýrum, er fljótandi við stofuhita, jurtafeoto og fisk fita er að mestu leiti út ómettaðri fitu

Question 10

Hvað er mettuð fita?

Answer 10

Mynduð úr fitusýrum sem hafa EKKI tvítengi á milli kolefnisatóma, er í föstu formi við stofuhita, spendýrsfita (td. Mannafita) er mettuð

Question 11

Í hvaða 3 hópa er sykrum skipt?

Answer 11

Einsykra- eru úr þremur til sex kolefnisatómum
Tvísykra- mynduð úr tveimur einsykrum
Fjölsykra- sumar úr þúsundum einsykra

Question 12

Hver eru hlutverk sykra?

Answer 12

Nýtast sem hráefni og orkugjafar í önnur efni

Question 13

Hvað eru prótein?

Answer 13

Burðarefni, hormón, mótefni, hreyfifæri, ensím. Mynduð úr amínósýrum, byggingarefni frumunnar. Flytja efni gegnum himnur.

Question 14

Hvað er kollagen?

Answer 14

Bandvefsprótein, mikilvægt í stoðvef, uppfylliefni í húð og veggjum, myndar net í beinum. Þarf C vítamínin til að mynda kollagen

Question 15

Hvað eru kjarnsýrur?

Answer 15

Djölliður úr kirnum, tvær gerðir: DNA & RNA

Question 16

Hver eru hlutverk kjarnsýra?

Answer 16

DNA geymir upplýsingar um röð amínósýra í prótínum, RNA er ómissandi fyrir starfsemi gena