jebac to Flashcards
Badanie kliniczno-kontrolne: Obliczanie szansy osoby chorej na narażenie na czynnik ryzyka
(chorzy, czynnik ryzyka +) / (chorzy, czynnik ryzyka -)
Badanie kliniczno-kontrolne: Obliczanie szansy osoby zdrowej na narażenie na czynnik ryzyka
(zdrowi, czynnik ryzyka +) / (zdrowi, czynnik ryzyka -)
Badanie kliniczno-kontrolne: iloraz szans
((chorzy, czynnik ryzyka +) / (chorzy, czynnik ryzyka -)) / ((zdrowi, czynnik ryzyka +) / (zdrowi, czynnik ryzyka -))
Badanie kliniczno-kontrolne - zalety
- na brak konieczności długiej obserwacji
- badanie chorób rzadkich
Badanie kohortowe: ryzyko wystąpienia punktu końcowego w grupie badawczej
narażony chory / wszyscy narażeni na czynnik ryzyka
Badanie kohortowe: ryzyko względne
Relative risk
RR: ryzyko grupy badawczej / ryzyko grupy kontrolnej
Badanie kohortowe: ryzyko wystąpienia punktu końcowego w grupie kontrolnej
chorzy nienarażeni / wszyscy nienarażeni na czynnik ryzyka
Ryzyko
prawdopodobieństwo wystąpienia niekorzystnego stanu klinicznego; ilość osób z niekorzystnym stanem przez wszystkich
R = n / (n+m)
n- ilość osób z niekorzystnym stanem
m – ilość osób bez tego stanu
różnica ryzyka (RD)
RD = Rk - Re
ARR (absolute risk reduction)
RD, gdy interwencja korzystna
ARI (absolute risk increase)
RD, gdy interwencja szkodliwa
RR (relative risk/risk ratio)
RR = Re/ Rk
RRR (relative risk reduction)
RRR = RD / Rk
-»»» RRR = 1 - RR
RRI (relative risk increase)
RRI = RD / Rk
-»»» RRI = ARI / Rk
NNT - number needed to treat
1 / RD
OR - odds ratio = iloraz szans
OR = szansa w grupie badawczej / szansa w grupie kontrolnej
RR (rate ratio) – iloraz częstości
Częstość w grupie ekperymentalnej / częstość w grupie kontrolnej
ostateczność wyników - co to
b. ostateczność wyników - obliczenie p dla granicy CI leżącej bliżej granicy braku różnicy
ostateczne (p <0,05)
nieostateczne (p >0,05)
Wyniki nieostateczne to takie, gdy
gdy, dla pacjentów z granicy przedziału ufności wyniki przestają być istotne statystycznie.
Czułość (sensitivity)
zdolność do wykrycia choroby
PD / ( PD + FU)
Swoistość (specificity
zdolność do wykrycia osoby zdrowej
PU / (PU + FD)
PPV) (positive predictive value)
prawdopodobieństwo, że dodatni wynik testu faktycznie oznacza chorobę
PPV = PD / (PD+FD)
(NPV) (negative predictive value)
prawdopodobieństwo, że ujemny wynik testu faktycznie oznacza osobę zdrową
NPV = PU / (PU+FU)
Choroba rzadziej występuje - co się stanie z NPV i PPV?
Wyższe NPV
Niższe PPV
LR +
LR+ = czułość / (1−swoistość)
LR -
LR− = (1− czułość) / swoistość
przesunięcie granicy w kierunku wartości patologicznych zwiększa
swoistość
przesunięcie granicy w kierunku wartości fizjologicznych zwiększa
czułość
Krzywa ROC
określa wzajemny stosunek czułości i swoistości
do ustalenia idealnej wartosci progowej testu
-analiza pola pod krzywa ROC (receiver operating characteristic)
podręczniki uaktualniane na bieżąco
(UpToDate, TRIP)
c. przeglądy systematyczne i meta-analizy
Cochrane Collaboration
DARE,
NHS Database,
HTA Database
d. prace pierwotne
PubMed,
Embase,
EvidenceUpdates,
GoogleScholar
punkt końcowy oceniany w meta-analizie musi być
musi być taki sam we wszystkich pracach, ale może w konkretnych pracach składowych być np. punktem drugorzędowym lub częścią punktu złożonego
Meta-analiza: minimalna ilość baz konieczna do przeszukania to
2 rózne bazy
Meta-analiza: przez ilu ludzi mają być przeszukane bazy?
2 niezależnych od siebie
Meta-analiza: Ocena wiarygodności prac składowych badania obserwacyjne
badania obserwacyjne - np. skala NOS
Meta-analiza: Ocena wiarygodności prac składowych c. RCT
- specjalne narzędzie Cochrane
Publication bias
błąd związany z większą szansą opublikowania (a więc i możliwości znalezienia) badania o wyniku istotnym statystycznie, o dużym efekcie
funnel-plot (lejkowy) - asymetria
test ‘‘trim and fill”
asymetria w funnel-plot -> ocena czy wpływa ona na wyniki meta-analizy
selection bias
wynika z preferencyjnego włączania pewnych osób do pojedynczego badania, w efekcie czego populacja nie jest reprezentatywna
Meta-analiza: testy jednorodności = testy niejednorodności
test Cochrane,
test Chi 2
index I 2
badanie homogenne, używamy -
modelu stałego (fixed)
badanie heterogenne, używamy -
modelu losowego (random) - przypisuje większą (w porównaniu do modelu stałego) wagę badaniom małym, wiąże się z uzyskaniem szerszego CI
jeśli we wszystkich badaniach używano tej samej skali
to wynik meta-analizy przedstawia się jako
średnia ważona różnic (WMD)
jeśli składowe badania używały różnych skal pomiarowych
standaryzowana średnia różnic (SMD)
GRADE wyróżnia 4 poziomy jakości danych naukowych
wysoka
umiarkowana
niska
bardzo niska
GRADE dzieli zalecenia na
silne
słabe
Ocena wytycznych
AGREE II
do zgłaszania badań obserwacyjnych
STROBE (Strengthening The Reporting of OBservational studies in Epidemiology)
do zgłaszania badań RCT
CONSORT (CONsolidated Standards Of Reporting Trials)
do zgłaszania meta-analiz
PRISMA (Prefered Reporting Items for Systematic reviews and Meta-Analyses)
do zgłaszania badań dotyczących metod diagnostycznych
STARD (STAndards for the Reporting of Diagnostic accuracy studies)
do tworzenia wytycznych
GRADE (Grading of Recommendations, Assessment, Development and Evaluation)-
do oceny badań dotyczących metod diagnostycznych
QUADAS (QUality Assessment of Diagnostic Accuracy Studies)
do oceny badań obserwacyjnych
NOS (Newcastle-Ottawa Scale)
oceny badań RCT i meta-analiz
Narzędzia COCHRANE
do oceny meta-analiz
AMSTAR (Assessing the Methodological quality of SysTemAtic Reviews)-
do oceny
wytycznych
AGREE II (Appraisal of Guidelines REsearch and Evaluation II)
