IV.2

Question 1

jaki także efekt w wyższej dawce wywołuje większość leków o działaniu uspokajającym (anksjolityków)?
jakie ma to konsekwencje?
jakie od tej reguły istnieją wyjątki?

Answer 1

efekt nasenny;

dlatego środki uspokajające i nasenne omawiane są łącznie;

np. buspiron i propranolol (to tzw. anksjolityki bez działania nasennego)

Question 2

jakie istnieją anksjolityki bez działania nasennego?

Answer 2

np. buspiron i propranolol

Question 3

co już w starożytności stosowano do wywołania snu?

Answer 3

alkohol i napoje zawierające laudanum oraz różne środki ziołowe

Question 4

pierwszy swoisty środek uspokajająco-nasenny, do użytku wszedł w połowie XIX wieku

Answer 4

bromek

Question 5

co następnie wprowadzono po pierwszym swoistym środku uspokajająco-nasennym?

Answer 5

wodzian chloralu i paraldehyd,

aż wreszcie w 1903 roku pojawił się barbital, a w 1912 roku fenobarbital

ich sukces skłonił naukowców do prac nad nowymi barbituranami

Question 6

co skłoniło badaczy do poszukiwania substancji o bardziej wybiórczym działaniu na czynność ośrodkowego układu nerwowego?
do czego to doprowadziło?

Answer 6

próba oddzielenia własności uspokajających, nasennych od przeciwdrgawkowych fenobarbitalu;

w wyniku tych badań na przełomie lat 30. i 40. XX wieku opracowano leki przeciwdrgawkowe względnie pozbawione właściwości uspokajających, a mianowicie fenytoinę i trimetadion

Question 7

do czego doprowadziło pojawienie się chlorpromazyny i meprobamatu, ułatwiających tresurę zwierząt na początku lat 50. XX wieku oraz rozwój coraz bardziej wyrafinowanych metod oceny własności behawioralnych leków?

Answer 7

przygotowały grunt do syntezy chlordiazepoksydu przez Leona Sternbacha i odkrycia unikalnego profilu działania tej substancji przez Lowella Randalla

Question 8

co spowodowała wprowadzenie chlordiazepoksydu do medycyny klinicznej w 1961 roku?

Answer 8

rozpoczęło erę benzodiazepin

Question 9

do czego odnosi się termin “benzodiazepina”?

Answer 9

do części struktury złożonej z pierścienia benzenowego połączonego z siedmioczłonowym pierścieniem diazepinowym

Question 10

dlaczego benzodiazepiny zastąpiły całkowicie barbiturany jako środki uspokajająco-nasenne?

Answer 10

głównie ze względu na bardzo małą zdolność wywoływania śmiertelnej depresji ośrodkowego układu nerwowego,

przyczyniło się do tego również bardzo szerokie używanie barbituranów w próbach samobójczych

Question 11

obecne stosowanie barbituranów

Answer 11

obecnie barbiturany są nadal stosowane w medycynie, ale już nie jako leki uspokajająco-nasenne, tylko m.in.

jako środki przeciwdrgawkowe,

w indukcji znieczulenia ogólnego,

w neuroprotekcji po urazach ośrodkowego układu nerwowego oraz

w zagrożeniu żółtaczką jąder podkorowych mózgu u noworodków

Question 12

co zalicza się obecnie do leków o działaniu uspokajającym i nasennym?

Answer 12

barbiturany

benzodiazepiny

antyhistaminiki

wodzian chloranu

substancje działające na pozasynaptyczne receptory GABAA (np. gaboksadol, izoguawacyna)

leki działające wybiórczo na niektóre podjednostki tworzące receptor GABAA (np. zolpidem)

agonistów receptorów melatoninowych (ramelteon)

anksjolityki bez działania nasennego (buspiron i propranolol)

leki do stosowania w narkolepsji i katapleksji (kwas gamma-hydroksymasłowy, czyli oksyban)

Question 13

co jest molekularnym miejscem działania dwóch głównych klas leków uspokajających i nasennych, tj. barbituranów oraz benzodiazepin?

Answer 13

receptor GABAA

Question 14

miejsce wiążące na receptorze dla barbituranów i benzodiazepin

Answer 14

substancje te mają miejsca wiążące na receptorze (odmienne dla benzodiazepin i dla barbituranów), które są różne od miejsca wiązania z receptorem neuroprzekaźnika GABA

Question 15

co powodują barbiturany i benzodiazepiny wiążąc się z receptorem GABAA? co dzięki temu następuje?

Answer 15

środki te allosterycznie zwiększają powinowactwo GABA do niego;

dzięki temu ta sama ilość przekaźnika GABA wywołuje w obecności wspomnianych leków większy przepływ jonów chlorkowych i silniejszą hiperpolaryzację błony komórkowej

Question 16

gdzie mają swoje miejsce wiązania benzodiazepiny i barbiturany?

Answer 16

benzodiazepiny - na styku podjednostki α i γ

barbiturany - na styku podjednostek α i β

Question 17

kiedy benzodiazepiny łączą się ze swoim miejscem wiążącym na receptorze?
jak jest z tzw. nowszymi lekami uspokajającymi i nasennymi (np. zopiklon)?

Answer 17

gdy zawiera on koniecznie podjednostkę γ2 oraz podjednostkę α1, α2, α3 lub α5

są bardziej wybiórcze, gdyż łączą się jedynie z tymi receptorami GABAA, które do swej budowy wykorzystują wyłącznie podjednostkę α2, a nie inne

Question 18

co dzieje się pod wpływem działania barbituranów oraz benzodiazepin? co z tego wynika?

Answer 18

pod wpływem działania barbituranów dochodzi więc do uogólnionej supresji ośrodkowego układu nerwowego, podczas gdy benzodiazepiny hamują jedynie te szlaki mózgowe, które aktualnie podlegają sygnalizacji GABA-ergicznej;

dlatego benzodiazepiny uważane są za leki bezpieczniejsze i w większości przypadków wyparły już barbiturany ze stosowania jako leki uspokajające oraz nasenne, wyjątkiem są sytuacje, gdy benzodiazepiny są np. przeciwwskazane