Isbrear Flashcards
På kva kontinent fins isbrear?
På alle kontinent bortsett frå Australia.
Kva klimatiske forhold kan ein isbre fortelle oss noko om?
Balansen mellom Nedbør og Temperatur.
Kva er forholdet mellom is på land og havnivå?
På grunn av at is på land binder opp sjøvatn (nedbør) vil altså meir is på land føre til tap av havvolum. Og omvendt.
Kva er det som fører til at vi har havnivåendringar?
Vi har termisk ekspansjon.
Vi har landis-smelting
VI har tektoniske bevegelsar.
Korleis kan ein rekonstruere forma til ein tidlegare bre?
Vi kan sjå på tidlegare moreneryggar.
Vi kan sjå på sedimentprøver frå glasifluviale innsjøar.
Korleis kan ein bre vere ein naturfare ?
Bredemma innsjøar kan briste, og det kan bli kalva ned i bredemma innsjøar som kan føre til bølger som går over demmningane osv.
Korleis går Ahlmans definisjon på ein bre?
Ein bre er ein masse av snø og is, som vesentlig ligger på land, og er eller har vore i bevegelse.
Korleis går snø til å bli ein del av isen i isbreen?
Først har vi kompressjon, som pressar ut luft
Deretter blir snø til firn.
Så blir firn til Is.
Denne prosessen tek 10-15 år.
Kvifor er det slik at bresprekker ikkje kan bli djupare enn 60 meter?
Dette er fordi under 60 meter djupt er trykket frå overliggande snø så høgt at isbreen blir plastisk.
Korleis fungerar Isen som eit klimaarkiv?
Ein kan ta boreprøver av isen, og sjå på luftbobler i isen, som fortel oss om korleis atmorfæren var på den tida då boblene blei danna.
Kva tettheit har ein isbre?
0.916
Kva faktorar må til for at vi skal få danna isbrear?
Vi må ha kaldt klima lokalt, ( pol eller høgfjell)
Det må kome meir snø om vinter enn det smeltar om sommaren.
Snø må ikkje bli fjerna av vind og skred.
Kva forskjellige områder har vi på isen?
Kalvingsområde
Ablasjonsområde
Snøgrense
Akkumulasjonsområde
Kva er snøgrensa til breen?
Skillet mellom snøen som har falle om vinteren, og blåisen. Viser oss kvar grensa mellom akkumilasjon og ablasjon går. ved eit gitt tidspunkt (avmåling); Slutten av snøsessjonen ish. (vinter)
Kva er sublimasjon?
Det er når is går direkte til gassform.
Kva er likevektslinja til ein bre ?
Det er ei teoretisk grenselinje på breen der rekneskapet balanserar, dvs der det kjem like masse snø som det forsvinn. (sjå snøgrense)
Kva er Firn?
Det er is som ikkje er heilt ferdig danna. Type 7-8 år gammal is etc.
Kva er firngrensa?
Grensa mellom is og firn ved sluten av ablasjonssessongen.
Kva typar breer har vi ?
Kontinentale: - Grønnland - Arktis Termale Breear - Tempererte - Is-ørkenbre
Kva to typar klassifkasjon har vi av brear ?
Morfologisk og termal
Korleis bevegar ein temperert bre seg ?
Raskt, basal gliding pga smeltevann på bunn.
Korleis bevegar polare breear seg?
Beveger seg på grunn av intern plastisk deformajson.
Kva typar av mekanisk bevegelse har vi i ein bre?
Vi har sprø hard bevegelse (øverste 60m)
Og plastiske bevegelse under 60m
Kva er duktil deformasjon av bre ?
Skjer på grunn av strømming i breen og forskjellig friksjon og hold på ulike plassar i breen, fører til skjærkrefter. Liknar på det som skjer ved metamorfose av bergrunn.
Kvar i breen er farta størst ?
Den er størst i midten der der er mest masse og minst friksjon.
Kor fort kan breen gå under ein Surge?
Den kan bevege seg frå 20-110 meter pr døgn.
Kor rask er den vanlige årlige bevegelsen til ein bre?
Mellom 10 og 300 meter pr år
Kva faktorar er det som kontrollerar farten til ein isbre?
Det er gradienten til landskapet, Isen sin tjukkelse Landskapet Vanntrykk langs solen. (kvar isbreen befinn seg basicly)
Kva typar bresprekkar har vi ?
Vi har a og v sprekkar.
Kva erosjonsformer blir danna av isbre?
Botnar Overfordjupningar Ryggar Tindar U forma dalar Hengande dalar Fjordar.
Kva er konfluens?
Det er eit begrep på kva som skjer når fleire breear går sammen.
Kva er diffluens ?
Det er eit begrep om kva som skjer når isbreen sprer seg utover.
Kvar i breen blir det transportert materiale ?
Over heile breen:
Overflate
Inni
Under (subglasialt)
Kva typar glasiale avsettingar har vi ?
Morene Flyttblokker Glasimarine Glasifluviale Glasilakustrine Løss(vindavsatt glasiale partiklar)
Kvar blir det danna morene?
Framfor
under
langs kantane
Kva er IRD?
Ice rafted debris.
