Inleiding Flashcards
Onderdelen sociaal recht (2)
Arbeidsrecht & Sociaal Zekerheidsrecht
Sociale grondrechten (5)
- Recht op arbeid
- Billijke arbeidsvoorwaarden en beloning
- Recht op collectief onderhandelen
- Recht o sociale zekerheid
- Recht op sociale bijstand
Sociale zekerheid
↔ sociale bijstand
Sociale zekerheid: vervangingsinkomen + tussenkomst bij zware sociale kosten → gefinancierd door sociale bijdragen
Sociale bijstand: vangnet voor personen zonder inkomen → gefinancierd door belastingen (eg. invaliden, leeflonen…)
Stand-still beginsel
Er mag geen wezenlijke verslechtering zijn in de sociale rechten zonder gegronde redenen
Voor wie is sociale bijstand voorbehouden?
Belgen, staatlozen en EU-onderdanen
Arbeidsrecht: Ratione Personae
Van toepassing op WN uit particuliere sector (+ contractanten)
Kenmerken WN-schap:
- Er moet gewerkt worden (prestatie leveren)
- Tegen een loon
- Onder gezag
Arbeidsrecht: Ratione Materiae
Tot het arbeidsrecht behoort:
- Arbeidsovereenkomstenwet
- Collectief arbeidsrecht
- Arbeidsreglementering
- Sociaal handhavingsrecht
Arbeidsrecht: Ratione Loci
Iedereen die in BE werkt (MAAR buitenlanders kunnen in een ander zijn contract afsluiten)
Oplossingen voor overkill aan sociaal strafrecht (2)
- Strafrechtelijke misdrijven die OM niet vervolgt → administratieve geldboete
- Sociale inspectiedienst mag adviezen en vermaningen geven
Soorten rechtsbronnen bij sociaal recht (3)
Internationale en nationale rechtsbronnen + eigen wetgeving
Internationale rechtsbronnen
Europese verdragen, richtlijnen (moeten eerst worden opgenomen in nationale wetgeving) of verordeningen (worden meteen van kracht), EVRM, Europees Sociaal Handvest
Nationale rechtsbronnen
Grondwet, Federale wetgeving, Rechtspraak, andere (gedragscodes, toezeggingen WG…) + Eigen rechtsvorming
Bevoegdheidsverdeling
Voornamelijk federaal, uitzonderingen:
- Kinderbijslag
- Taalgebruik
- Onderwijs
- Tewerkstellingsprogramma’s
AO altijd onwettig bij eenzijdige wijziging?
HvC: NEE, enkel i.g.v. wijziging essentiële elementen
NIetigheid opzegging AO
HvC: Nietigheid zal leiden tot onmiddelijk, onrechtmatig ontslag dat leidt tot schadevergoeding
Niveau’s waarop CAO afgesloten kan worden
- Nationale arbeidsraad
- Paritaire comités
- Paritaire subcomités
- Buiten paritaire organen
Juridische aard van de CAO
Juridische aard van een contract (geen bevoegdheid van Raad van State, is namelijk geen administratieve rechtshandeling)
TENZIJ: koning verklaart normatieve bepalingen als algemeen bindend → reglement
Soorten bepalingen in de CAO
- Obligatoire bepalingen (tussen partijen, kunnen niet als algemeen bindend verklaard worden).
a. Impliciete: geacht stilzwijgend aanwezig te zijn, regels van goede trouw (vredesplicht & beïnvloedingsplicht)
b. Expliciete: contractuele verbintenissen - Normatieve bepalingen (binden partijen die niet rechtstreeks deel uitmaken van de onderhandelingen → kunnen als algemeen bindend verklaard worden)
a. Individuele: Arbiedsrelatie WN-WG → individualiseerbare rechten
b. Collectieve: creëren geen individualiseerbare rechten (eg. vakbondsafvaardiging…)
Partijen bij de CAO
WG:
- Individuele WG’s
- Representatieve WG-organisaties (nationaal en sectoraal)
WN:
- Nationale, representatieve en intersectorale vakbond (eg. ACV, ACLVB, ABVV) → groeperen andere vakbonden
- Representatieve vakbonden die bij 1 van de bovenstaande aangesloten zijn
Voorwaarden voor koepelorganisaties:
- Nationaal
- Intersectoraal
- Zetelen in Nationale Arbeidsraad (minstens 125.000 leden)
Rechtspersoonlijkheid vakbonden
Enkel functioneel: hebben op zich geen rechtspersoonlijkheid (→ FV). Ze hebben wel enkele machtigingen gekregen (oa. CAO afsluiten…)
Binding bepalingen v/d CAO
- Obligatoire bepalingen: enkel voor diegenen die de CAO gesloten hebben (WN kan niet individueel CAO ondertekenen → niet gebonden door obligatoire bepalingen)
- Normatieve bepalingen:
a. Indien algemeen bindend verklaard in KB: bindend voor alle WG/WN die vallen onder PC (wordt een soort van reglement)
b. Indien niet algemeen bindend verklaard: bindend voor leden WG-organisatie en voor WN die werken voor een WN die hierdoor gebonden is
(b. bis. indien WG niet aangesloten is = free rider: er mag van niet algemeen bindende bepalingen worden afgeweken d.m.v. AO)
Totstandkoming CAO
Formeel contract tussen de partijen, dat moet worden neergelegd op het Ministerie van Arbeid
Ondernemingsraad en aantal WN’s
+ 100 WN’s: OR heeft inspraak (geen akkoord: arbeidsinspectie en later PC)
-100 WN’s: geen OR (WN’s mogen mening geven & krijgen ontslagbescherming indien ze dit doen)
Hiërarchie v/d rechtsbronnen
- Dwingende bepalingen van de wet
- Algemeen bindend verklaarde CAO’s
- Niet algemeen bindend verklaarde CAO’s
- Geschreven individuele arbeidsovereenkomst
- Niet algemeen bindend verklaarde CAO’s, waar de WG geen lid is van de WG-organisatie
- Arbeidsreglement
- Aanvullende bepalingen van de wet
- Mondeling individuele handelsovereenkomst
