Hoorcollege 9: Neuronale ontwikkeling Flashcards
Hoe lang duurt de neurale ontwikkeling? (voor de mens)
25 jaar
Hoe heet het proces waarbij we als eerst signalen zien van een zenuwstelsel (in embryo)?
Neurale inductie
Hoe heet het proces waarbij de verschillende delen van de hersenen worden gevormd?
(vroege) Patroonvorming
Wat is cel determinatie?
Dat er wordt bepaald welke functie (en eigenschappen) een zenuwcel zal hebben
Wat is cel migratie?
Dat een zenuwcel zich verplaatst naar de plek waar het uiteindelijk zal blijven en zijn functie zal vervullen
Wat gebeurd er bij gastrulatie?
De 3 typen weefsel worden gevormd (endoderm, mesoderm en ectoderm)
Wat gebeurd er bij neurulatie?
Er vindt een instulping van het ectoderm plaats waarbij het epidermis en de neurale buis wordt gevormd (en notochord en neurale lijst cellen)
Welke structuren ontstaan uit de neurale buis?
De hersenen en het ruggenmerg
Wat houdt de notochord in?
Dit is een vertebrale kolom die alle neurologische processen induceert
Wat ontstaat uit de neurale lijst cellen?
Perifere zenuwstelsel (en sensorische zenuwcellen)
Wat wordt de notochord uiteindelijk?
De wervelkolom
Wat is er mis gegaan bij een spina bifida (meningomyelocele/open ruggetje)?
De sluiting van de neurale buis aan de staart kant is niet goed gesloten
Wat gaat er mis bij een anencephaly (kattenkop)?
Er worden geen hersenen gevormd (baby’s worden wel geboren maar overleven niet)
Wat gaat er mis bij een exencephaly?
De hersenen worden buiten de schedel gevormd (wel geboren, maar overlijden)
Bij vroege patroonvorming moet er een voor- en achterkant gevormd worden, hoe heet dit proces?
Antero-posterieure of rostro-caudale vorming
Welk deel van de hersenen is de dorsale kant?
De bovenkant
Welk deel van de hersenen is de ventrale kant?
De onderkant
De embryonale hersenen worden gesegmenteerd in 6 voorbrein segmenten, 1 tussenbrein segment, en 8 achterbrein segmenten. Wat zijn de 6 voorbrein segmenten?
Cerebrum, diencephalon, mesencephalon, cerebellum, pons en medulla oblongata
De anteroposteriore vorming wordt bepaald door de gradiënt van ….
retinonzuur
Waardoor wordt retinonzuur geïnduceerd?
Hox-genen
Aan de voorkant/begin van het brein, is de concentratie van retinonzuur hoog of laag?
Laag
Waar in het ruggenmerg bevinden zich de sensorische neuronen?
Dorsale zijde
Welke neuronen bevinden zich in het ruggenmerg aan de ventrale zijde?
Motorische neuronen
De ‘vloerplaat’ en de generatie van motor neuronen wordt geïnduceerd door …. ?
Sonic hedgehoc eiwitten (Shh)
Wat induceren Bone morphogenic proteins (BMPs)?
De formatie van de ‘plafondplaat’ en de generatie van interneuronen
Benoem 4 belangrijke extrinsieke signalen die betrokken zijn bij de neurale ontwikkeling en waar ze actief zijn
o Chordin (inductie van de voorhersenen)
o Wnt-1 en FGF-8 (inductie van de middenhersenen)
o Retinoïnezuur (anteroposterior patroonvorming)
o Sonische egel en BMP’s (dorsoventrale patronen)
Hoe worden extrinsieke signalen voor neurale ontwikkeling ook wel genoemd?
Morfogenen
Welke ‘families’ van genen worden geactiveerd door morfogenen?
De hox-familie (anteroposterior patroonvorming) en de Pax en Msx familie (dorsoventrale patroonvorming)
Wat voor type cellen zijn neuronale stamcellen?
Multipotentieel
Wat kunnen neuronale stamcellen worden?
Neuronen of glia cellen
Waar komen micro-glia cellen vandaan?
Het immuun systeem.
In het volwassen brein, waar bevinden zich nog stamcellen?
Bij het reukvermogen en leren en geheugen gebieden, ook wel subventriculaire zone genoemd
Wat is de ventriculaire zone (VZ)?
o Neuroepitheliale stam cellen bevinden zich hier
o Genereert projectie van neuronen
o Alleen actief tijdens de ontwikkeling
Wat is de subventriculaire zone (SVZ)?
o Germinale zone
o Genereert interneuronen dat migreren naar de olfactory bulb en in de hippocampus
o Actief tijdens het leven (geur, leren en geheugen)
Naast antero-posterieure en dorso-ventrale patroomvorming is er nog een (zou je kunnen noemen) 3e vorm van patroonvorming. Hoe heet deze?
Radiale patroon vorming (van binnen naar buiten), wat optreedt bij migratie van neuronen
Waar bevinden zich radiale glia cellen en wat doen ze?
Ze bevinden zich in de ventriculaire zone en reguleren cellen tot aan de cortex (ook wel stamcellen genoemd)
Waarom hebben glia cellen zulke lange uitlopers (tot aan hersenvliezen)?
Omdat daar de zenuwcellen langs lopen om hun pad te vinden
Axonen kunnen de omgeving betasten aan de hand van… ?
‘groei konen’, ofwel actine bundels
Hoe noemen we de uitlopers van de actine bundels?
filipodia
Welke moleculaire codes zijn er om een axon te besturen?
Contact repulsion, contact attraction, chemorepulsion en chemoattraction
Een axon moet contact maken met een dendriet om een verbinding te vormen. Hoe ontwikkeld het synaps zich aan de hand van de sterkte van deze verbinding?
Filopodium -> thin -> shubby -> mushroom shaped -> cup shaped (zie plaatje in pp)
