hoofdstuk 6: basisbeginselen van de politiek Flashcards
unitaire staat (eenheidsstaat)
systeem met één centrale overheid
gecentraliseerde eenheidsstaat
staat waarin de centrale overheid alle macht bij zich houdt
gedecentraliseerde eenheidsstaat
staat waarin de centrale overheid bepaalde beslissingen delegeert aan hiërarchisch lagere bestuursorganen of overheidsdiensten
federale staat (bondstaat) def
staat met een gemeenschappelijke grondwet waarin de deelstaten heel uitgebreide bevoegdheden hebben
kenmerken federale staat
- soevereine beslissingsmacht is verdeeld over het geheel en de deelstaten
- de verdeling is gevat in een gemeenschappelijke grondwet
- shared rule
- self rule
shared rule
deelstaten zijn nodig om federale beslissingen te nemen
self rule
deelstaten kunnen zonder inmenging van de staat hun eigen beleid voeren
confederatie (statenbond) def
verbinding tussen onafhankelijke staten die hun autonomie en soevereiniteit behouden, maar die bij verdrag overeenkomen om bepaalde aangelegenheden gemeenschappelijk te regelen
kenmerken confederatie (statenbond)
- elke staat een eigen grondwet
- gemeenschappelijke beslissingen enkel bij unanimiteit
- elke staat behoudt het recht om uit de confederatie te stappen
- vaak een tussenfase in centraliserings- of ontbindingsproces
staatshervormingen België
- 1960: Taalgrenzen en taalgebieden vastleggen
- 1970: eerste staatshervorming: 3 cultuurgemeenschappen met eigen parlement
- 1980: tweede staatshervorming: 3 gemeenschappen (persoonsgebonden aangelegenheden), 2 gewesten (plaatsgebonden aangelegenheden)
- 1988: derde staatshervorming: uitbreiding van bevoegdheden, oprichting Brussels Hoofdstedelijk Gewest
- 1993: vierde staatshervorming: België als volwaardige federale staat, meer bevoegdheden voor deelstaten+ eigen verkiezingen
- 2001: vijfde staatshervorming: lambermontakkoorden, meer bevoegdheden voor deelstaten
- 2011: zesde staatshervorming: vlinderakkoord, meer bevoegdheden voor deelstaten
confederalisme volgens N-VA
=autonomie voor Vlaanderen en Wallonië en minimale federale bevoegdheden
- noodzakelijk omdat er sprake is van twee democratieën
- noodzakelijk om de versnippering van bevoegdheden tegen te gaan
- andere partijen vinden splitsing van België te hard, dus vormt zo een zachter alternatief
- probleem: wat met Brussel
Confederalisme volgens anderen
- noodzakelijk omwille van dalend vertrouwen in overheid
- noodzakelijk omwille van financieringsprobleem
bezwaren + praktische problemen confederalisme
- Financiële moeilijkheden voor Wallonië en Brussel (economische activiteit)
- onenigheid bij Vlaamse partijen
- tweederde meerderheid parlement + meerderheid in gewesten/ gemeenschappen
- niemand neemt de leiding
waarom neemt N-VA niet de leiding
- toen: stilzwijgende afspraak met regeringspartners (open VLD, MR, CD &V)
- nu: in oppositie (federaal)
- niet elke Vlaamse partij wil defederaliseren
def breuklijn
dieperliggend en structureel conflict in de maatschappij
soorten breuklijnen (Lipset &Rokkan)
- centrum-periferie
- kerk-staat
- arbeid-kapitaal
- stad-platteland