Hoofdstuk 5 Flashcards
Sociale groep
- Niet zomaar een club mensen die je zelf kiest of zomaar een groep mensen die iets gemeenschappelijks hebben
- Het is een groep mensen met gedeelde ervaringen en posities in de samenleving
- Mensen worden in zo’n groep geboren of groeien er in op, zonder bewust voor te kiezen > vormen ons als individu (hoe we onszelf en anderen zien)
- Hebben invloed op onze ervaringen en kansen in de samenleving > is een cultureel beeld dat ze beter of slechter zijn dan anderen
VOORBEELDEN:
* Mensen met dezelfde haarkleur of sportteam vormen geen sociale groep, omdat dat geen invloed heeft op hoe ze behandeld worden
* Maar vrouwen wel, omdat ze nog steeds ongelijkheid ervaren, zoals in loonverschillen (of neurodivergente mensen en mensen met beperking)
→ een sociale groep is een groep waarvan het behoren tot die groep invloed heeft op hoe je behandeld wordt en welke kansen je hebt in de samenleving.
Intersectionaliteit
- Minderheidsgroepen zijn niet homogeen (heterogeniteit)
- Intersectionaliteit betekent dat mensen meerdere vormen van onderdrukking kunnen ervaren en hierdoor iedereen unieke ervaringen heeft
- Meerdere aspecten van iemand zijn identiteit kunnen samen beïnvloeden hoe iemand behandeld wordt
Voorbeeld
* Zo kan een zwarte vrouw bijvoorbeeld als vrouw onderdrukt worden, maar ook als persoon van kleur (Angela Davis) > ervaringen van deze vrouw zullen anders zijn dan die van een witte vrouw of een zwarte man
We moeten begrijpen dat niet iedereen dezelfde ervaringen heeft en er dus ook verschillen zijn in ervaringen binnen een minderheidsgroep > kunt er niet vanuit gaan dat iedereen binnen een minderheidsgroep eenzelfde soort onderdrukking ervaart
Mensen worden niet alleen door één factor onderdrukt, maar door meerdere, die elkaar versterken of beïnvloeden.
Implicit bias (impliciet vooroordeel)
- Een onbewust vooroordeel dat we hebben over bepaalde groepen mensen
- Deze vooroordelen beïnvloeden ons gedrag, beslissingen en hoe we anderen behandelen, vaak zonder dat we ons hiervan bewust zijn
- Dit wordt vaak gevormd door stereotypes of culturele beelden over de minderwaardigheid van bepaalde groepen
- Dit kan gebaseerd zijn op kenmerken zoals ras, geslacht, leeftijd, etc.
- Deze vooroordelen kunnen leiden tot ongelijkheid of onderdrukking
- Het is daarom belangrijk om deze te herkennen en actief tegen te gaan
- Voorbeeld: een manager die onbewust mannen boven vrouwen kiest voor een leidinggevende functie
Structurele (of sytemische) onderdrukking
- Een langdurige en diepgewortelde vorm van onderdrukking die ingebed is in de cultuur van een samenleving > oneerlijke behandeling door regels, gewoontes en systemen in een samenleving
- Dit soort onderdrukking treft bepaalde groepen mensen op basis van kenmerken zoals ras, geslacht, klasse, religie, seksuele geaardheid of nationaliteit
- Onderdrukking zit ingebouwd in sructuren of systemen van een samenleving > daarom moeilijk herkennen
- Moeilijk te doorbreken en onzichtbaar voor degene die niet geraakt worden > sociale bewegingen en bewustwording belangrijk
VOORBEELDEN:
* Vrouwen verdienen vaak minder geld dan mannen voor hetzelfde werk.
* Arme mensen hebben minder kansen op goed onderwijs en een goede baan, waardoor ze arm blijven.
→ Systemen in de samenleving benadelen deze groepen onterecht
Cultureel imperialisme
- Een van de 5 gezichten van onderdrukking (Iris Marion Young)
- Dominante cultuur presenteert haar normen, waarden en beelden als norm
- Hierdoor wordt dit als normaal gezien en worden minderheidsgroepen onderdrukt
- Culturele beelden waarmee we worden geconfronteerd worden voor een groot deel bepaald door degene die traditoneel het sterkst staan in de maatschappij
Gevolgen:
* Belangrijke functies worden geassocieerd met de dominante groep > zien bijvoorbeeld vooral beelden van politici, artsen en professoren als blanke, oude mannen (ook Google afbeeldingen) > hierdoor gaan we dit als norm zien
* Minderheden hebben vaak geen rolmodellen > krijgen idee minder kans hebben om zo’n functie te vervullen
Het essentialliseren van verschil
- Toeschrijven specifieke, onveranderlijke eigenschappen aan bepaalde groepen
- Aannemen stereotypes en generalisaties
- Veronderstelling dat alle leden van een groep bepaalde kenmekren delen die hun gedrag en identiteit bepalen
- Er wordt gedacht dat iedereen die tot een bepaalde groep behoort diezelfde kenmerken heeft en individuele verschillen worden genegeerd > makkelijker maken dan realiteit door negeren individuele verschillen
- Ervan uitgaan dat iedereen binnen minderheidsgroep hetzelfde is of hetzelfde ervaart
VOORBEELD:
* Alle vrouwen zijn emotioneel
* Mensen met een donkere huidskleur zijn minder intelligent of capabel
Belangrijk om te herkennen omdat deze generalisaties bijdragen aan gelijkheid
Feminist killjoy
- Iemand die zich uitspreekt tegen seksistische, racistische of andere stereotypen die vaak verborgen zitten in opmerkingen of grappen
- Persoon die weigert mee te lachen met opmerkingen die bepaalde mensen belachelijk maken of kleineren > spreekt mensen erop aan en wordt als pretbederver gezien
- Ze krijgen reacties zoals “mogen we dit ook al niet meer zeggen” of “het was maar een grapje” als ze proberen uit te leggen waarom een opmerking niet grappig is
Belang eerste-persoonservaringen om vooroordelen tegen te gaan
- Meerderheid is zich vaak niet bewust van vooroordelen > delen ervaringen kan zorgen voor meer begrip en kennis > bewustwording vooroordelen > mensen die niet in minderheidsgroep zitten kunnen zo’n ervaring moeilijk begrijpen
- Door delen ervaringen kunnen mensen zich verrenigen > ze kunnen gezamenlijk strijden tegen onderdrukking > collectief en politiek organiseren om tegen vooroordelen in te gaan en te streven naar gelijke kansen > als groep kunnen ze meer invloed uitoefenen op politieke besluitvorming (door dingen duidelijk te maken die meerderheid als vanzelfsprekend ziet en niet opmerkt
VOORBEELDEN:
* Black lives matter
* LGBTQ+
* Feminisme
* Dissability rights movement
→ Verandering komt pas wanneer minderheden zich samen organiseren (groepen vormen), hun ervaringen delen en samen druk uitoefenen op de politiek
Mening analyse Young van culturele beelden
- Relevant doordat het laat zien hoe sociale ongelijkheid in stand gehouden wordt > door culturele beelden en impliciete vooroordelen die diepgeworteld zijn > het gebeurt niet bewust en is dus niet volledig om te lossen met wetten > terug te zien in praktijk
- Levert belangrijke inzicht voor aanpakken onderdrukking > wetten aanpassen is niet voldoende > politieke en economische hervormingen zijn onvoldoende > culturele beelden en vooroordelen moeten doorbroken worden
- Deze inzichten zijn extra relevant in huidige digitale samenleving; vooral bewust worden vooroordelen > beelden en ideeën heel snel en minder gecontroleerd worden verspreid; mensen worden mogelijk blootgesteld aan stereotyperende representaties > essentieel om kritisch te blijven; vooroordelen en stereotypes herkennen en aanvechten
Verschillen kunnen aanleiding zijn onderdrukking
- Verschillen tussen mensen kunnen leiden tot discriminatie en onderdrukking, bijv. geslacht, ras of seksualiteit
- Dit komt door culturele beelden en onbewuste vooroordelen die in de samenleving bestaan over die verschillen
- Deze zorgen er onbewust voor dat bepaalde groepen op basis van dat verschil als minderwaardig worden gezien of anders worden behandelt > dit leidt tot onderdrukking of discriminatie
- Bijvoorbeeld, vrouwen krijgen minder kansen bij leidinggevende functies
Visie Iris Marion Young verhouding onderdrukking en culturele beelden
- Volgens Young is onderdrukking niet altijd het gevolg van bewuste en opzettelijke onderdrukking door een machthebber of groep
- In plaats daarvan spelen culturele beelden belangrijke rol
- Culturele beelden zijn de ideeën, voorstellingen en stereotypen die in een samenleving bestaan over bepaalde groepen mensen > deze beelden worden vaak verspreid dmv bijvoorbeeld media, taal, kunst en gewoonten
- Culturele beelden vormen verwachtingen en leiden tot impliciete vooroordelen > bijvoorbeeld over capaciteiten van bepaalde groep > beinvloeden hierdoor onbewust hoe andere behandelen
- Door culturele beelden kunnen we bepaalde groepen als minderwaardig gaan zien = sprake onderdrukking
- Young stelt dus dat er geen bewuste acties hoeven te zijn die tot onderdrukking leiden > in plaats daarvan komt het vaak voort uit diepgewortelde culturele beelden en vooroordelen die bepalen hoe we over bepaalde groepen denken
VOORBEELDEN
* Vrouwen worden vaak neergezet als emotioneel en minder rationeel > culturele beelden van vrouw in meer verzorgende rol > o.a. in kunst en media > wordt normaal beschouwd > minder snel leidinggevende functie (zelfs bij formele gelijkheid worden vrouwen vaak tegengehouden in carriere doordat ze minder geschikt worden gezien voor leiderschapsrollen)
* Mensen met migratieachtergrond worden sneller geassocieerd met criminaliteit > vaak negatieve beeldvorming in media, films en nieuwsberichten > zwarte mensen in films vaker crimineel dan academici of politici > leidt onterecht tot stereotyperende beelden > kan resulteren in minder kansen arbeidsmarkt
