Hoofdstuk 4: hogere corticale functies Flashcards
Welke eigenschappen onderscheid de mens van andere dieren door een sterkere ontwikkeling van de cerebrale cortex?
- fijne gecoördineerde bewegingen van de handen
- ontwikkeling van de spraak en taal
- persoonlijkheid
- geweten
Welke hogere corticale functies zijn er?
- fasie: taalgebruik
- praxie: weten handelen
- gnosie: herkennen van zintuigelijke indrukken
- soma: ruimte kennis
- geheugen
- bewustzijn
Welke verschillende taalniveaus zijn er?
- semantiek: betekenis
- fonologie: klank
- syntaxis: zin
Wat houdt afasie in?
Functiestoornis van de taaldominante hemisfeer
Welke soorten afasie zijn er?
- Broca afasie
- Wernicke afasie
- gemengde/globale afasie
- amnetische/nominatieve afasie
- conductie afasie
- transcorticaal motorische afasie
- transcorticaal sensorische afasie
- gemengde transcorticale afasie
Wat zijn de kenmerken van Broca afasie?
- motore afasie
- letsel ter hoogte van de gyrus frontalis inferior
- taalbegrip intact
- problemen met spreken
- echolalie
- persevereren
- spreken in telegramstijl
- bewust van stoornis
- lezen is intact
Wat zijn de kenmerken van Wernicke afasie?
- letsel ter hoogte van de gyrus temporalis superior
- gestoord taalbegrip
- vloeiende spraak
- logorrhoe
- neologismen
- jargonafasie
- niet bewust van stoornis
Wat zijn de kenmerken van gemengde/globale afasie?
- letsel: uitgebreide laesies ter hoogte van de linker sulcus lateralis
- niet-vloeiende spraak
Wat zijn de kenmerken van amnetische/nominatieve afasie?
- letsel posterieur in de temporale kwab of restletsel van motorische afasie
- vloeiende spontane spraakproductie
- begrip relatief goed bewaard
- woordvindingsmoeilijkheden
Wat zijn de kenmerken van conductie afasie?
- letsel ter hoogte van de fasiculus aruatus
- onvermogen voorgezegde zin te herhalen
- spontane spraak weinig gestoord
- begrip is goed
- hardop lezen en schrijven verstoord
Wat zijn de kenmerken van transcorticaal motorische afasie?
- letsel ter hoogte van de anterieure frontaalkwab
- spontane taal gereduceerd
- automatische taal (naspreken, hardop lezen gaat veel beter
Wat zijn de kenmerken van transcorticaal sensorische afasie?²
- letsel: posterieur pariëtemporaal links
- lege en omschrijvende spontane taal
- semantische parafasieën
Wat zijn de kenmerken van gemengde transcorticale afasie?
- letsel: anterieure en posterieur associatiecortex links
- weinig spontane taal
- echolalie
- ernstige taalbegripstoornis
Waar kan men naar kijken om er achter te komen aan welk soort afasie iemand lijdt?
- spontante spraak
- taalbegrip
- benoemen
- herhalen
- lezen
-schrijven
Waarom is het soms moeilijk om afasie te lokaliseren?
- taalproductie is complex
- grote heterogeniteit binnen de afasietypes
- geeft onvoldoende aanknopingspunten voor therapie
Wat houdt apraxie in?
Stoornis van het aangeleerde doelgerichte handelen niet terug te brengen op de aanwezigheid van parese, sensiebele stoornis…
Welke vormen van apraxie zijn er?
- dyspraxie: mildere vorm van apraxie, die vooral bij kinderen en jongeren voorkomt
- ideatoire aparaxie: stoornis in planning en volgorde van de bewegingen
- ideomotore apraxie: stoornis in het hanteren van voorwerpen
- constructieve apraxie: ruimtelijke aspect van een handeling is verstoord
- kledingapraxie: niet weten hoe men zich moet aankleden
- orofaciale apraxie: niet meer goed weten hoe bepaalde mondbewegingen gemaakt moeten worden
- verbale apraxie: niet weten hoe men woorden moet uitspreken
Wat houdt gnosie in?
Het herkennen en begrijpen van de prikkels om ons heen (visueel, tactiel en auditief)
Wat houdt agnosie in?
De onmogelijkheid om sensoriële prikkels te herkennen ondanks intacte zintuigen
Wat houdt soma in?
Ordening van de ruimte, het lichaam en de lichaamsdelen
Wat zijn de taken van de niet-dominante hemisfeer voor soma?
- ordening van ruimte en lichaam
- eigen lichaamsdelen worden als bestaand en van zichzelf ervaren
Wat zijn de taken van de dominante hemisfeer voor soma?
- toekennen van symbolen aan het lichaam en de ruimte
Wat zijn de gevolgen van schade aan het drielandenpunt in de niet-dominante hemisfeer?
- ontkennen van het bestaan van de linker lichaamshelft en linker helft van de ruimte (neglect)
Wat zijn de gevolgen van schade aan het drielandenpunt in de dominante hemisfeer?
- symbolische betekenis van lichaamsdelen ontbreekt
- vingeragnosie
- Gerstmann syndroom (stoornis links-rechts, vingeragnosie, agrafie en acalculie)
Wat zijn de 3 stappen voor informatie te verwerken in het geheugen?
- encoding: vastleggen en verwerken van binnenkomende informatie
- consolidation: het bewaren
- retrieval: terug oproepen van de informatie
Wat houdt amnesie in?
De onmogelijkheid om ontvangen kennis vast te leggen, te bewaren en terug op te roepen
Wat zijn de kenmerken van het amnetisch syndroom?
- geheugenstoornis
- oriëntatiestoornis
- confabulatie
Wat houdt bewustzijn in?
Kennis van eigen persoon en omgeving
Welke verschillende graden van bewustzijn zijn er?
- helder bewustzijn
- bewustzijnsvernauwing
- bewustzijnsindaling (schermtoestnad, delier)
- stupor
- coma
- hersendood
