Hoofdstuk 3: Daar zijn de Grieken

Question 1

Sofisten

Answer 1

vreemdelingen die vanaf de 5e eeuw v.C. als leraars in Athene werkten

Question 2

Polis

Answer 2

een term, door de Grieken gebruikt voor zowel een social-politiek gegeven, als een sociaal-geografisch gegeven

Question 3

Subjectivisme

Answer 3

wereldbeschouwing die in het subject de grondslag zoekt van alle maat en wet

Question 4

Relativisme

Answer 4

het idee dat een bepaald concept (waarheid, schoonheid, het goede, ..) niet op zich staat, maar afhankelijk van iets anders. Meestal wordt bedoeld dat waarheid relatief is. De waarheid van een uitspraak of theorie is dat niet absoluut, maar afhankelijk van de mens (het subject, de waarnemer) met zijn specifieke eigenschappen

Question 5

Immoralisme

Answer 5

afwijzing van de geldende moraal

Question 6

Utilitarisme

Answer 6

een ethische stroming die de morele waarde van een handeling afmeet aan de bijdrage die deze handeling levert aan het algemeen nut, waarbij onder algemeen nut het welzijn en geluk van alle mensen wordt verstaan

Question 7

Eunuch

Answer 7

gecastreerde vrouwenbewaker in een harem

Question 8

Lyceum

Answer 8

school met een afdeling gymnasium en atheneum

Question 9

Peripat

Answer 9

wandelgang

Question 10

Contemplatie

Answer 10

beschouwing, ‘het scheiden van iets uit zijn omgeving’

Question 11

Naturalistische ethiek

Answer 11

de morele voorschriften ontspringen zich niet aan het menselijke subject of aan de eisen van de menselijke rede maar een de objectieve werkelijkheid. Het zegt niet alleen wat de mens is maar tegelijk ook wat de mens moet worden. Goed is wat bijdraagt tot de verwezenlijking van de menselijke essentie. Het laatste en hoogste doel of goed is de volledige voltooing. Wa tegoed is, ligt dus van nature vast en is als het ware voorgetekend in de werkgelijkheid zoals ze gegeven is.

Question 12

Telos

Answer 12

Eindbestemming

Question 13

Agere sequitur esse

Answer 13

het handelen ligt in de lijn van het zijn

Question 14

Eudaimonia

Answer 14

het uiteindelijke levensdoel of hoogste goed, dat om zichzelf begeerd wordt en dus geen middel is voor een ander goed, is het geluk.

Question 15

Dianoëtische deugd

Answer 15

verstandsdeugd, een deugd die de verstandelijke activiteit zelf regelt

Question 16

De deugd

Answer 16

een goede gewoonte van verstandig gedrag, een min of meer ‘natuurlijke’ neiging om het goede te doen

Question 17

De sophia

Answer 17

de theoretische wijsheid, deze richt zich op de onveranderlijke, noodzakelijke realiteiten. Het is een geestesgesteldheid die het verstand geschikt maakt voor het schouwen van niet minder dan de hoogste waarheden, de meest verheven dingen en de zijnswaarde van de werkelijkheid

Question 18

De pronèsis

Answer 18

de praktische wijsheid, het is de geestesgesteldheid die het verstand geschikt maakt om in concrete situaties te kiezen voor wat bevorderlijk is voor een goed en gelukkig leven (= prudentia). Het is de verworden deugd of vaardigheid om in de praktijk, hier en nu af te wegen wat menselijk wenselijk is

Question 19

Prudentia

Answer 19

bezonnenheid, vooruitziend

Question 20

De kardinale deugden

Answer 20

(naar plato) voorzichtigheid, matigheid, rechtvaardigheid en moed

Question 21

Theologale deugden

Answer 21

drie goddelijke deugden: geloof, hoop en liefde

Question 22

Economie (volgens Aristoteles)

Answer 22

huishoudkunde, houdt zich bezig met het goede gebruik en het beheer van goederen

Question 23

Chremastiek

Answer 23

houdt zich bezig met de verwerving van goederen

Question 24

De natuurlijk chremastiek

Answer 24

de natuurlijke verwerving van goederen d.m.v. landbouw, veeteelt, jacht, visvangst, pluk en zelfs door oorlogsvoering. Essentieel is dat de goederenverwerving en de ruilactiviteit die ze met zich meebrengt direct in dienst staan van een normale behoeftebevrediging van de familie. Het is dus een noodzakelijke voorwaarde voor het huishoudelijk leven

Question 25

De artificiële chremastiek

Answer 25

is niet gericht op behoeftebevrediging maar op geldgewin. Het verwerven van goederen is hier een middel om geld te accumuleren.

Question 26

Rechtvaardigheid

Answer 26

respect voor de orde en harmonie van de staat, uitgedrukt in de wet

Question 27

Distributieve rechtvaardigheid

Answer 27

bepaalt de positie van de enkeling in de staat, het regelt de verdeling van bezit en eerbewijzen in overeenstemming tot de bijdrage en de waardigheid van de burgers

Question 28

Vereffende rechtvaardigheid

Answer 28

regelt de verhouding tussen de individuen

Question 29

Commutatieve rechtvaardigheid

Answer 29

vrijwillige vereffenende rechtvaardigheid, vb. ruil

Question 30

Retributieve rechtvaardigheid

Answer 30

onvrijwillige vereffenende rechtvaardigheid, vb. straf voor een diefstal