Hoofdstuk 2: Algemene anesthesie Flashcards
Basisprincipe
Wat zijn de basiselementen van AA?
- Bewustzijnsverlies
- Sympathische stabiliteit
+
Eventueel spierrelaxatie
Basisprincipe
Waarvoor zorgt bewustzijnsverlies?
Onderdrukken van de werking van CZS
Basisprincipe
Wat is sympathische stabiliteit?
Dempen van reacties op pijnprikkels
Basisprincipe
Welke middelen zijn nodig voor AA?
-
Hypnoticum/dampvormig anestheticum > bewustzijnsverlies
+ - Analgeticum > sympathische stabiliteit
Toevoeging curares hoeft niet!
Basisprincipe
Uit welke 3 onderdelen bestaat het basisprincipe van AA?
- Inductie
- Onderhouden
- Uitleiden
Basisprincipe
Welke verschillende stadia in de diepte van anesthesie kennen we?
Synoniem?
- Stadium I
- Stadium II
- Stadium III
- Stadium IV
Schema van Guedel
Basisprincipe
Wat houdt stadium I van anesthesie in?
- Start bij inleiding met bewustzijnsverlies
- Pijngewaarwording: intact
Basisprincipe
Wat houdt stadium II van anesthesie in?
Synoniem?
- Gekenmerkt door onrust
- Wijde pupillen/onregelmatige AH
- Prikkels leiden tot: hoesten, spasmen strottenhoofd, hypertensie & snelle pols
Excitatiefase
Basisprincipe
Wat houdt stadium III van anesthesie in?
Synoniem?
- Voldoende diepte anesthesie
- Geen reactie op chirurgische prikkels
Chirurgische fase
Basisprincipe
Wat houdt stadium IV van anesthesie in?
Synoniem?
Volledige ademstilstand door verlamming AHspieren > pt beademen
Toxisch stadium
Basisprincipe
Wat wordt er in elk van de stadia van anesthesie geobserveerd?
- AH
- Pupilreacties
- Oogbewegingen
- Reflexen
- Circulatie
Bewustzijnsverlies
Op welke manieren kan bewustzijnsverlies bekomen worden?
- Intraveneuze hypnotica
- Inhalatie anesthetica
Kan ook gecombineerd worden
Bewustzijnsverlies - Intraveneuze hypnotica
Hoe gebruikt men intraveneuze hypnotica?
Wie?
- Bolusinjectie + onderhoud via spuitpomp of TCI-pomp
Target Controlled Infusion
Volwassenen
Bewustzijnsverlies - Intraveneuze hypnotica
Hoe werken intraveneuze hypnotica?
- Binden aan receptor voor GABA in CZS > °inhiberend effect neurotransmitter versterkt
Bewustzijnsverlies - Intraveneuze hypnotica
Geef enkele voorbeelden van intraveneuze hypnotica
- Propofol
- Thiopental
- Etomidaat
- Ketamine
- Midazolam
Bewustzijnsverlies - Intraveneuze hypnotica
Geef meer info over Propofol
- Bekendste IV hypnoticum
- Snelle werking
- Sterke RR daling door vasodilatie & myocarddepressie
- Onderdrukt luchtwegreflexen > gebruik larynxmasker
- Geschikt voor continue infusie > inductie + onderhoud
- Pijnlijke injectie > lidocaïne toegevoegd
Bewustzijnsverlies - Intraveneuze hypnotica
Wat zijn indicaties voor het gebruik van Propofol?
- Inleiding & onderhoud anesthesie
- Achtergrondsedatie bij loco-regionale anesthesie
- Sedatie beademde pt op ICU
Bewustzijnsverlies - Intraveneuze hypnotica
Geef meer info over Thiopental
Gebruikt bij?
- Snelst werkend IV hypnoticum
- Sterke RR daling & ademhalingsdepressie
-
Niet geschikt voor continue infusie
» NIET meer gebruikt op OK
Euthanasie
Bewustzijnsverlies - Intraveneuze hypnotica
Geef meer info over Etomidaat
- Inleiding van cardiaal belaste pt
- Geringe ademhalingsdepressie
- Misselijkheid
Bewustzijnsverlies - Intraveneuze hypnotica
Geef meer info over Ketamine
- Sterk analgetisch
- Kleine, korte ingrepen
- Spontane ademhaling blijft intact
- Stijging HR & RR
- Hallucinogene effecten
Bewustzijnsverlies - Intraveneuze hypnotica
Geef meer info over Midazolam
- Sederend & anticonvulsieve eigenschappen
- Pre-operatief IM > kalmerend effect
- Milde daling RR & AH
Bewustzijnsverlies - Inhalatie anesthetica
Wanneer gebruikt men inhalatie anesthetica?
- Inductie bij kinderen
- Onderhoud bij kinderen/volwassenen
Bewustzijnsverlies - Inhalatie anesthetica
Wat is een nadeel van inhalatie anesthetica?
Misselijker na operatie
Bewustzijnsverlies - Inhalatie anesthetica
Wat zijn voordelen van inhalatie anesthetica?
- Gering analgetisch
- Gering spierverslappend
- Goed stuurbaar
Bewustzijnsverlies - Inhalatie anesthetica
Welke 2 groepen inhalatie anesthetica zijn er?
- Gasvormig
- Dampvormig
Bewustzijnsverlies - Inhalatie anesthetica
Wat zijn dampvormige anesthetica?
Kamertemperatuurvloeistoffen die met verdampers omgezet tot dampvormige anesthetica
Bewustzijnsverlies - Inhalatie anesthetica
Dampvormige anesthetica moet je steeds combineren met..
Voorbeelden
Een geschikt draaggas
O2 of lachgas + perslucht
Bewustzijnsverlies - Inhalatie anesthetica
Hoe worden dampvormige anesthetica ingedeeld?
MAC-waarde volgens sterkte
Bewustzijnsverlies - Inhalatie anesthetica
Waarvoor staat MAC?
& definitie
Minimum alveolaire concentratie
= waarde waarbij 50% pt geen beweging meer vertonen bij standaard stimulatie
Hoe lager, hoe sterker product
Bewustzijnsverlies - Inhalatie anesthetica
Wat is het effect van dampvormige anesthetica?
- Bewustzijnsverlies
- Sedatie
- Enige spierverslapping
Bewustzijnsverlies - Inhalatie anesthetica
Wat zijn nadelen van dampvormige anesthetica?
- PONV
- Maligne hyperthermie
Bewustzijnsverlies - Intraveneuze hypnotica
Wat is maligne hyperthermie?
= erfelijke aandoening thv spieren waarbij ze afwijkend reageren op anesthesiegassen & bepaalde spierverslappers
Bewustzijnsverlies - Intraveneuze hypnotica
Wat zijn gevolgen van maligne hyperthermie?
- Temperatuursstijging van hele lichaam
- Hartritmestoornissen
- Nierinsufficiëntie
- Overlijden
Bewustzijnsverlies - Inhalatie anesthetica
Geef enkele voorbeelden van dampvormige anesthetica
- Sevofluraan
- Desfluraan
- Isofluraan
Bewustzijnsverlies - Inhalatie anesthetica
Geef wat meer uitleg over Sevofluraan
Voorbeeld
- Geen prikkelend effect luchtwegen
- Snel herstel
- Inductie
Sevorane
Bewustzijnsverlies - Inhalatie anesthetica
Geef wat meer uitleg over Desfluraan
- Sterk prikkelend effect luchtwegen > niet bij inductie anesthesie
- Zeer snelle werking > sneller ontwaken
Bewustzijnsverlies - Inhalatie anesthetica
Geef wat meer uitleg over Isofluraan
Prikkelend effect luchtwegen > niet bij inductie anesthesie
Bewustzijnsverlies - Inhalatie anesthetica
Geef wat meer uitleg over gasvormig lachgas
- Analgetisch effect
- Voornamelijk als draaggas gebruikt in OK
- Lage dosis > bevallingen NL & UK
Bewustzijnsverlies - Inhalatie anesthetica
Wat is Kalinox?
Geef wat extra info
- Lachgas in combinatie met zuurstof (50/50)
- Vooral bij kinderen voor korte ingrepen > °roes
- Bevallingen in UK & NL
Pijnbestrijding
Waarom is pijnbestrijding noodzakelijk?
- Laryngeale reflexen onderdrukken
- Sympathische (pijn)reflexen onderdrukken
Pijnbestrijding
Wat is een subdoel van opioïdengebruik?
Zorgen voor sterke werking hypnoticum > minder hypnoticum nodig
Pijnbestrijding
Waarom wordt opioïdvrije anesthesie meer aangewend?
Er zijn hypnotica met een hoger veiligheidsprofiel beschikbaar
Pijnbestrijding
Wat zijn voordelen van opioïdvrije anesthesie?
- Betere wondheling
- Minder chronische pijnsyndromen
Pijnbestrijding
Bij wie vooral opioïdvrije anesthesie?
- Obesitas
- Opiaataddictie
Pijnbestrijding
Bij wie geen opioïdvrije anesthesie gebruiken?
Cardiaal belaste pt
Pijnbestrijding
Geef enkele voorbeelden van opioïden
- Dipidolor
- Fentanyl
Spierrelaxantia
Welke verschillende spierrelaxantia zijn er?
- Niet-depolariserende
- Depolariserende
Spierrelaxantia
Wat zijn synoniemen voor niet-depolariserende spierverslappers?
Voorbeeld
Curare
Spierrelaxantia
Wanneer is het gebruik van curare geïndiceerd?
Bij abdominale & thoraxchirurgie
Spierrelaxantia
Wat zijn voordelen van curaregebruik?
- Betere intubatiecondities
- Betere operatiecondities
Spierrelaxantia
Hoe ontstaat spierrelaxatie?
Medicatie bindt op receptoren > acetylcholine kan niet binden > °spierrelaxatie
Spierrelaxantia
Hoe werken niet-depolariserende spierverslappers?
Treden in competitie met ACH en winnen (bezetten vlugger receptor) > geen depolariserende eigenschappen > geen spiercontractie
Receptorblokkerende werking.
Spierrelaxantia
Geef voorbeeld van niet-depolariserende spierverslappers
Pavulon
Spierrelaxantia
Wat is een antidotum voor niet-depolariserende spierverslappers?
Bridion
Spierrelaxantia
Hoe werken depolariserende spierverslappers?
Medicatie bindt aan receptor > spiervezel depolariseert > geen repolarisatie want bezetting receptoren wordt niet hernieuwd > acetylcholine bij volgende stimulus heeft geen effect > uitputting spier
Spierrelaxantia
Wanneer worden depolariserende spierverslappers gebruikt?
Bij spoedintubaties > snelle & korte werking
Spierrelaxantia
Voor welke soort spierrelaxatie bestaat geen antidotum?
Depolariserende spierverslappers
Spierrelaxantia
Wat is het gevolg van geen antidotum?
Dagen na operatie nog spiersamenstrekkingen > spierpijn & hypoxie
Voorbereiding
Wat zijn de verschillende aspecten bij de voorbereiding van de pt?
- Pre-operatief onderzoek
- Beleid inzake nuchter zijn
- Premedicatie
- Medicamenteuze profylaxe
Pre operatief onderzoek, leg uit:
- klinisch onderzoek en anamnese
-
ASA score wordt toegekend = risicoinschatting
-ASA1
-ASA2
-ASA3
-ASA4
-ASA5
-E toevoeging ( spoed ingreep)
aanvullend onderzoek indien nodig, labo, rx, ECG
beleid in zake nuchter zijn, leg uit?
veiligheidsreden om aspiratiepneumonie te voorkomen
richtlijnen nuchter:
- vast voedsel 6u voor ingreep
- BV 4u voor ingreep
- helder/vloeibaar 2u voor ingreep
Waarom waterijsjes?
- morfine belangrijkste voorspeller misselijkheid na operatie
- na operatie waterijsje beduidend minder misselijkheid
- invoering ijsje na OK
richtlijnen tot premedicatie?
- vooral uit angst, sedatie, amnesie, minder post op pijn, minder kans op aspiratie zure maaginhoud
- voordeel van NIET toedienen, heldere patient, sneller onstlag
Indien er wel premedicatie wordt gegeven welke dan en wanneer?
- niet nodig voor AA, wel voor gevoel patiënt
- vaak avond voor operatie slaapmiddel gegeven, 1,5u voor operatie benzodiazepine
- bij dagopname vaak onmogelijk
- benzodiazepines
- Opioïden
- Anticholinergica (Antropine IV)
Wat is een benzodiazepine?
- angstreducerend
- kan paradoxale effecten hebben bij ouderen en kinderen
(diazepam, lorazepam, midazolam)
Soorten medicamenteuze profylaxe?
- Preventie DVT
- Antibiotica
- diversen zoals bronchodilatoren en ondersteunen hartfunctie
Preventie DVT?
- preventie bij ouderen, grote abdominale of orthopedische operaties
- indien al anti stollingsmiddel –>protocol stoppen
- onmiddelijke tromboseprofylaxe –> clexane, fraxiparine
Waarom preventief antibiotica?
Bij bvb prothese gebruik
Inleiden van de AA, leg uit:
- Materiaal wordt klaargelegd
- Er wordt een ‘SIGN IN’ gedaan
- Patiënt wordt aangesloten aan monitor
- Préoxygenatie met beademingsmasker
- Toediening van analgetica
- De patient wordt in slaap gebracht met IV hypnoticum of Inhalatieanestheticum
- Curare wordt toegediend
-
luchtwegmanagement:
Spontane AH
Via beademingsmasker + ev. mayocanule
Via ET-tube of larynxmasker - Alvorens chirurg insijdt wordt ‘TIME OUT’ gedaan
Bij wie wordt inhalatie anesthesie toegepast?
- voor inleiding bij kinderen
- volwassenen die moeilijk te prikken zijn
bij volwassenen minder graag, duur lang tegen dat narcose bereikt word. –> groter distributievolume
Welke manieren bestaan er in het luchtwegmanagement, en waarvoor worden ze gebruikt?
-
beademingsmasker
O² toedienen
toedienen dampvormige anestheticum
beademing bij korte ingrepen -
larynxmasker
langer durende ingrepen -
endotracheale tube
ingrepen thorax en buikholte
tijdens ingreep luchtweg nt meer toegankelijk
Leg het beademingsmasker specifieker uit
- goed sluitende verbinding tussen gezicht en mond en het beademingssysteem
- luchtweg moet wel goed doorgankelijk zijn
- minste prikkeling voor pt
- meeste lekkage
Leg het larynxmasker verder uit?
- beademingsslang die uitloopt tot elliptisch masker
- tot aan oesofagusingang
- pt kan spontaan ademen of beademd worden
- in verschillende maten beschikbaar
Welke voordelen van het larynxmasker?
- geen curares nodig
- minder trauma
- minder pijnlijke keel
- goede luchtweg zelfs bij moeilijke intubaties
Welke nadelen larynxmasker?
- gn bescherming tegen aspiratie pneumonie
- nt geschikt bij obese pt
- nt elke positie mogelijk
Leg de ETT verder uit?
- enige methode op zeker luchtweg
- meest invasieve methode
+Elke positie mogelijk
-Meer bijkomende letsels
Wat zie je bij een correcte plaatsing ETT?
- beide thorax helften gaan op en neer
- de tube dampt aan
Welke zijn de gevaren bij ETT?
- oesophagale intubatie
- uitlokken braken
- intubatie 1 bronchus
- letsels aan tand, lip…
Wat wordt tenslotte nog gedaan bij inleiding AA?
- ogen worden beschermd met zalf, druppels of pleister
- ev maagsonde
- ev urinekatheter
- ev arterielijn
- ev en centrale lijn
Welke inleidingstechniek voorkeur bij niet nuchtere patienten?
locoregionale techniek
Wat is de belangrijkste reden van afkoeling tijdens anesthesie?
- anesthesie zelf
- zorgt voor minder metabole warmteproductie
- inductie v/d AA algemene vasodilatatie waardoor warmteproductie daalt met 5%, verlies van kerntemperatuur
- blootstellen huid en organen aan koude omgeving
Postoperatieve complicaties door afkoelen?
- hartslag en contractiliteit neemt af
- bloedstolling wordt ernstig verstoord door afname stollingsfactor
acties bij temperatuur regulatie?
- pt toedekken
- warmeluchtdekens
- OK temperatuur zo hoog mogelijk
- infuusvloeistoffen opwarmen
- beademingsgassen vochtig en warm maken
hoe wordt de AA onderhouden na inleiding?
- inhalatie door dampvormige anesthetica via beademingssysteem
- IV door continue infuus
Hoe wordt een anesthesie met zowel inleiding als onderhoud door IV genoemd?
TIVA, totale intraveneuze anesthesie
wat is TCI of TCA
- target controlled infusion
- target controlled anesthesia
- gewenste concentratie kan worden ingesteld en pomp dient berekend propofol toe
Wat gebruiken ze voor onderdrukking prikkels tijdens onderhoud anesthesie?
opioïden
Welke manieren van ventilatie tijdens onderhoudsfase?
- spontaan
- geassisteerd
- gecontroleerd
Hoe wordt de hemodynamiek bewaakt?
- HF
- RR
- saturatie
- CO²
Post operatieve pijn opvangen, hoe?
- Niet- opioïde analgetica => Taradyl ®
- Opioïde
– Zwakke: tramadol ® of Codeïne ®
– Sterke: Dipidolor ® of morfine
Postoperatieve nausea en braken opvangen?
PONV = postoperatieve nausea en vomiting
- Risico inschatten
- Profylactisch gebruik van anti- emetica
Hoe wordt de uitleiding gestart?
- aan eind operatie
- toediening anesthetica wordt gestaakt (tijdig–>communicatie)
- beademingsinstellingen worden aangepast
- CO² stijgt en voldoende ademprikkel onstaat
- curares moeten uitgewerkt zijn
- omgekeerde volgorde als de inleiding
Welke criteria tot extubatie zijn er?
- pt moet zelfstandig kunnen ademen
- pt moet luchtweg kunnen beschermen vb hoesten
- stabiele vitale parameters
Procedure extubatie?
- materiaal re intubatie klaar
- aspiratie keelholte
- fixatie lossen, tube verwijderen
- pt laten hoesten en diepe AH
- extra O² toedienen via masker
- indien parameters goed –> recovery
