Hoofdstuk 12: angststoornissen, dwangstoonissen, stoornissen betreffende stress

Question 1

Welke reacties kunnen gepaard gaan met angst?

Answer 1

• fysiologische reacties: tachycardie, hypertensie, verhoogde spiertonus …
• cognitieve reacties: interpretatie van de situatie, nadenken over mogelijkheden om zich te beschermen …
• gedragsmatige reacties: vluchtdrang, strijden tegen het gevaar, bevriezen

Question 2

Wanneer wordt angst als pathologie beschouwd?

Answer 2

Wanneer de aanleiding voor angst ontbreekt en iemand veelvuldig of uitzonderlijk angstig reageert

Question 3

Waarvan kan angst een symptoom zijn?

Answer 3

• delier;
• psychose;
• middelengebruik;
• stoppen van een middel (alcohol, drug, medicatie);
• depressieve stoornis;
• somatische aandoening (bv. ontregelde schildklier)

Question 4

Wanneer spreken we van een angststoornis?

Answer 4

• als angst het hoofdkenmerk is
• Wanneer die angst dan ook nog minstens 6 maanden aanwezig is
• verstoort het dagelijks leven en functioneren van de betrokkene

Question 5

Wat is een separatieangststoornis?

Answer 5

= angst om verlaten te worden
- speelt bij iemand als er helemaal nog geen tekenen zijn van een vertrek

Question 6

Wat zijn de kenmerken van separatieangststoornissen?

Answer 6

• angst om alleen te zijn
• extreme jaloezie
• paniekaanval als je gescheiden wordt van bepaalde mensen
• somatische klachten als je alleen bent
• nachtmerries hebben over verlaten worden
• …

Question 7

Wat zijn de oorzaken van separatieangststoornissen?

Answer 7

• te maken met onveilige hechting in kindertijd -> risico wordt groter
• Een traumatische ervaring
• vaak bij borderline persoonlijkheidsstoornis

Question 8

Wat is de behandeling voor separatieangststoornissen?

Answer 8

• noodzakelijk dat de oorzaak gekend is
• door trauma: trauma eerst behandelen
• Cognitieve gedragstherapie

Question 9

Wat is selectief mutisme?

Answer 9

het consistent niet spreken in situaties waar dit verwacht wordt (bv. op school), ondanks het feit dat de betrokkene in andere situaties wel spreekt
-> uitsluitend bij kinderen

Question 10

Wat zijn de oorzaken van selectief mutisme?

Answer 10

• irreële gedachten over fouten maken of kritiek krijgen, en de hoge prestatiedruk die ze zichzelf opleggen
• Door deze vermijdingsreactie wordt de angst om te praten nog vergroot

Question 11

Waaruit bestaat de behandeling van selectief mutisme?

Answer 11

• kan jaren bestaan en verdwijnt zelden spontaan
• behandeling voor het 10de levensjaar -> kans op succes groter
• combinatie van cognitieve gedragstherapie en ouderbegeleiding

Question 12

Wat is een fobie?

Answer 12

= chronische angststoornis, gekenmerkt door een irrationele, intense en terugkerende angst voor een bepaald voorwerp, activiteit, dier of situatie
- hevige, onredelijke angst in situaties waar objectief gezien geen gevaar dreigt

Question 13

Welke vormen van een fobie zijn er?

Answer 13

• enkelvoudige of specifieke fobie: één specifieke angst (bv. angst voor spinnen);
• sociale fobie: angst om dingen te doen ten overstaan van anderen; angst om in verlegenheid gebracht te worden is zo groot dat sociale situaties zoveel mogelijk vermeden worden.

Question 14

Waardoor kan een fobie ontstaan?

Answer 14

• Sociale fobie: verstoorde werking binnen het noradrenaline- en serotoninesysteem
• Specifieke fobie:
  
  • een psychotraumatische gebeurtenis
  • getuige te zijn van een psychotraumatische gebeurtenis
  • een onverwachte paniekaanval
  • informatieoverdracht

Question 15

Waaruit kan de behandeling van een fobie bestaan?

Answer 15

• medicamenteuze behandeling (antidepressiva, anxiolytica);
• cognitieve gedragstherapie -> gericht op blootstelling van zv aan onderwerp van fobie ->angstklachten laten afnemen (exposure)

Question 16

Wat is een sociale-angststoornis?

Answer 16

= aanhoudende angst voor reacties en kritiek van anderen.
- zv heeft schrik zich belachelijk te maken tegenover anderen -> gaat sociale contacten liever uit de weg

Question 17

In welke situaties komen sociale- angststoornissen voor?

Answer 17

• specifieke sociale angst: wanneer er angst optreedt bij 1 specifieke situatie;
• gegeneraliseerde sociale fobie: angst in verschillende situaties

Question 18

Wat zijn de oorzaken van sociale-angststoornissen?

Answer 18

• door voorgeschiedenis van sociale geremdheid en verlegenheid vanuit kindertijd
• na aanwijsbare stressvolle of vernederende ervaring (bv. pesten);
• kan ook sluipenderwijs ontstaan en zich langzaam ontwikkelen.
• door een verslavingsproblematiek, depressieve stoornis

Question 19

Waaruit bestaat de behandeling van een sociale-angststoornis?

Answer 19

• medicatie;
• cognitieve gedragstherapie (exposure)

Question 20

Wat is een paniekstoornis?

Answer 20

• angst of vrees treed plotseling op, in combinatie met hevige fysiologische verschijnselen en een sterke verstoring van de cognitieve functies. Het is een zeer intense emotie die een persoon in totale ontreddering brengt

Question 21

Wat zijn de symptomen van een paniekaanval?

Answer 21

• hartkloppingen;
• tremor;
• transpireren;
• benauwdheid;
• angst voor controleverlies;
• angst om te sterven

Question 22

Wat is de oorzaak van een paniekstoornis?

Answer 22

• conditionering van angst;
• een teveel aan noradrenaline;
• overactiviteit van het serotoninesysteem;
• erfelijke factoren

Question 23

Wat is de behandeling van een paniekstoornis?

Answer 23

• medicatie;
• cognitieve gedragstherapie (ademhalingstraining, ontspanningsoefeningen, exposure);
• voorlichting

Question 24

Wat is agorafobie?

Answer 24

= “angst voor het marktplein”
- angst om vertrouwde en veilige omgeving te verlaten -> angst voor en vermijding van reeks situaties waarbij de persoon schrik heeft dat hij in paniek zal geraken

Question 25

Wat zijn de gradaties van agorafobie?

Answer 25

• lichte gevallen: persoon voelt onrust, maar is nog in staat zich in openbare gelegenheden te begeven, sociale contacten zijn verder normaal;
• ernstige gevallen: persoon trekt zich terug op een plaats die voor hem veilig of vertrouwd aanvoelt, sociaal contact wordt zoveel mogelijk vermeden

Question 26

Wat is de oorzaak van agorafobie?

Answer 26

• groot deel erfelijk
• spelen omgevingsfactoren een rol
• Stressvolle gebeurtenissen op latere leeftijd
• Angstgevoelige mensen die veel negatieve emoties hebben, lopen een groter risico

Question 27

Wat is de behandeling van agorafobie?

Answer 27

• cognitieve gedragstherapie en blootstelling aan de angst.
• behandeling door middel van cognitieve gedragstherapie kan indien nodig ondersteund worden met medicatie

Question 28

Wat is een gegeneraliseerde angststoornis?

Answer 28

= “piekerstoornis”
- overmatig piekeren is hoofdkenmerk
- angst richt zich niet op specifieke situaties zoals bij een fobie, maar maakt men zich zonder enige aanleiding zorgen over allerlei zaken

Question 29

Wat zijn de risicofactoren van een gegeneraliseerde angststoornis?

Answer 29

• geslacht;
• leeftijd;
• individuele kwetsbaarheid;
• omgeving;
• levensgebeurtenissen
• deel erfelijk

Question 30

Wat is de behandeling van een gegeneraliseerde angststoornis?

Answer 30

• De medicatie (antidepressiva): ingezet om stemming op te klaren
• gedragstherapie: geprobeerd om angstige gedachten te doorbreken

Question 31

Wat is dwang?

Answer 31

moeten uitvoeren van bepaalde handelingen, ook al weet de persoon dat deze handelingen niet nodig zijn op dat moment. Dwanggedachten dwingen de persoon eraan toe te geven, ook al wil deze dat niet

Question 32

Wat is drang?

Answer 32

berust op een neiging om toe te geven aan een bepaalde handeling die gericht is op een directe lustbevrediging. Er wordt weinig of geen weerstand geboden, ondanks het feit dat er achteraf vaak schuldgevoelens ontstaan

Question 33

Wat zijn de componenten van een obsessief-compulsieve stoornis?

Answer 33

• een cognitieve component: de dwanggedachten of obsessies;
• een gedragsmatige component: de dwanghandelingen of compulsies.

Question 34

Wat zijn obsessies?

Answer 34

steeds terugkerende en aanhoudende ideeën, gedachten, impulsen of beelden die een zorgvrager als zinloos en opdringerig ervaart

Question 35

Wat zijn dwangandelingen?

Answer 35

• herhaalde, doelgerichte en bewuste gedragingen die de persoon volgens bepaalde regels op een stereotype manier stelt als antwoord op zijn obsessie
• functie: spanning neutraliseren of een vervelende situatie voorkomen

Question 36

Wat is egodystoon?

Answer 36

ze worden door de persoon ervaren als niet bij hen passend, ongewenst en onredelijk.

Question 37

Welke groepen van obsessies en compulsies zijn er?

Answer 37

• angst voor besmetting, smetvrees;
• angst voor gevaarlijke gebeurtenissen, controledwang;
• agressieve, seksuele of religieuze dwanggedachten;
• obsessie met symmetrie, tellen en ordenen

Question 38

Wat zijn de oorzaken van OCD volgens de verschillende stromingen?

Answer 38

• de psychoanalyse: een verboden wensgedachte;
• de gedragstherapie: het bekrachtigend effect van angstreductie;
• de cognitieve therapie: het ontwikkelen van een irrationele gedachtegang;
• medische verklaring: een stoornis van het serotonerge systeem