Hoofdstuk 10: psychose en schizofrenie Flashcards
Hoeveel Belgen kampen met ernstige psychische problemen?
- 700 000 Vlamingen
- derde Belgen -> geconfronteerd met psychische stoornissen
- 3% Belgen -> diagnose van een psychotische stoornis
Wat is psychose?
- beschrijving van verschillende ervaringen, symptomen en klachten.
- Een psychose is een syndroom
- ernstige stoornis die het gedrag, de gedachten en de gevoelens van een persoon ontregelt
Wat zijn de mogelijke kenmerken van een psychotische stoornis?
- stoornissen in de waarneming (hallucinaties);
- stoornissen in het denken (wanen, incoherentie, concentratiestoornissen);
- stoornissen in het gedrag;
- stoornissen in de gevoelens;
- moeilijkheden met het algemeen functioneren.
Welke moeilijkheden met het dagelijks functioneren kunnen voorkomen bij een psychotische stoornis?
- het aangaan van relaties of in de inspanningen die nodig zijn om een relatie te onderhouden
- volhouden van activiteiten, studies, werk …
Wat verloopt er anders in de hersenen bij mensen met een psychose?
- In bepaalde gebieden in de hersenen is er een overactiviteit aan dopamine -> positieve symptomen
- in andere gebieden een te lage activiteit van dopamine -> negatieve symptomen
Welke risicofactoren vergroten de kans op psychose?
- genetische, erfelijke link;
- druggebruik of plots stoppen met een drug;
- grote hormonale schommelingen;
- traumatische ervaringen;
- langere tijd onder grote stress staan
Welke soorten psychose zijn er?
- organische psychose
- functionele psychose
Welke gebeurtenissen kunnen een organische psychose uitlokken?
- psychose als gevolg van een hersenstoornis of narcose;
- psychose als gevolg van somatische aandoeningen;
- psychose als gevolg van middelenmisbruik
Welke gebeurtenissen kunnen een functionele psychose uitlokken?
- schizofrenie;
- niet-schizofrene psychose zoals waanstoornis, schizoaffectieve stoornis, kortdurende psychotische stoornis …
Welke biologische factoren hebben een invloed op het ontwikkelen van een psychose?
- genetische kwetsbaarheid om psychose te ontwikkelen;
- werking van de hersenen;
- een zwangerschap (postpartum psychose);
- als gevolg van somatische aandoeningen
=> Hoe meer factoren bij iemand aanwezig zijn, hoe hoger het risico
Welke psychologische factoren hebben een invloed op het ontwikkelen van een psychose?
- emotionele ervaringen;
- trauma’s;
- als gevolg van hevige angst;
- beperkte draagkracht;
- …
Welke sociale factoren hebben een invloed op het ontwikkelen van een psychose?
- levensomstandigheden (woonplaats, socio-culturele context);
=> Psychose komt statistisch gezien meer voor in lagere sociale klassen
Wat zijn positieve symptomen?
symptomen die toegevoegd worden aan het leven van de zorgvrager. Deze symptomen waren voordien niet aanwezig
Wat zijn voorbeelden van positieve symptomen?
- wanen;
- hallucinaties;
- verward denken, spreken en schrijven;
- verstoorde emoties;
- angst, paniek;
- katatonie (minder reactief, wel bewust)
- rusteloosheid
Wat zijn negatieve symptomen?
- het ontbreken van gedragingen en belevingen die als normaal gezien worden
- gedragspatronen die bij mensen zonder een psychose wel voorkomen
Wat zijn voorbeelden van negatieve symptomen?
- mutisme (weinig of niet spreken);
- gebrek aan initiatiefname, apathie (gebrek aan interesse, initiatief en motivatie), anhedonie ( niet langer vreugde ervaren bij zaken waarbij dit vroeger wel was);
- verstoord dag-nachtritme voor langere tijd;
- weinig energie hebben;
- geringe motorische expressie;
- vlakke gezichtsuitdrukking;
- zich isoleren
Wat is het verschil tussen psychose en schizofrenie?
Een psychose is de verzamelnaam voor de symptomen (bv. de wanen). Schizofrenie is de diagnose die iemand krijgt als hij minstens 1 maand acuut psychotisch is
Hoeveel komt schizofrenie voor?
- 2 op 1000 personen vastgesteld jaarlijks
- 0,5 tot 1,5% van de bevolking
Hoe begint schizofrenie?
- rond leeftijd 20 jaar
- sluipend begin -> omgeving van zv merkt geleidelijk gedragsveranderingen op
Welke gedragsveranderingen kan de omgeving van de zv opmerken bij het begin van schizofrenie?
- terugtrekgedrag;
- mutisme;
- verlies van belangstelling;
- depressie
Wat is de prognose bij schizofrenie?
- chronische aandoening die levenslang aanwezig
- geen genezing mogelijk
- na enkele jaren: defecttoestand -> zv niet meer functioneren als vroeger
- 10% zv met schizofrenie -> binnen 10 jaar na diagnose -> suïcide
Wat zijn de gevolgen van een psychotische opstoot bij schizofrenie?
- zv zwakt af naar een lagere graad van zelfredzaamheid en lager activiteitenniveau door het ontstaan van hersenbeschadiging = defecten
- Defecten kunnen zowel affectief, motorisch als cognitief zijn
Uit welke circulaire fasen bestaat schizofrenie?
- de prodromale fase;
- de crisisfase / actieve fase
- de chronische fase.
Wat verloopt er anders in de hersenen van zv met (kwetsbaarheid voor) schizofrenie?
- hersenen zijn iets kleiner en de holten met het hersenvocht zijn iets groter
- in bepaalde hersengebieden -> afwijkingen in de hersencellen gevonden
- werking van de hersenen van mensen met een schizofrene psychose
- voorste gedeelte van de hersenen minder actief bij mensen met een schizofrene psychose
- afwijking bij signaaloverdracht neurotransmitters -> onder stress => psychose
Hoe beïnvloed stress de kans op schizofrenie?
Wanneer draagkracht en draaglast niet in evenwicht zijn, zal de kwetsbaarheid voor het ontwikkelen van schizofrenie vergroten en is er dus een groter risico op het ontwikkelen van de ziekte. Wanneer onze draagkracht “breekt” zal schizofrenie ook daadwerkelijk tot uiting komen.
Wat zijn de DSM criteria voor schizofrenie?
A. minstens 2 de symptomen, die een maand (of korter bij succesvolle behandeling) gedurende een groot deel van de tijd moeten optreden
B. sociaal/beroepsmatig disfunctioneren;
C. er zijn minstens 6 maanden continue symptomen van de stoornis aanwezig;
D. uitsluiting van schizoaffectieve stoornis en stemmingsstoornis;
E. uitsluiting van middelenmisbruik en een algemene somatische aandoening
Wat zijn de symptomen voor de DSM criteria A?
- positieve symptomen (wanen, hallucinaties);
- ontregelde spraak;
- chaotisch of katatoon gedrag;
- negatieve symptomen.
Wat is de prodromale fase?
- de periode vóór de psychotische opstoot
- pre-symptomen
Wat zijn de kenmerken van de prodromale fase?
- sluipt langzaam het leven binnen;
- eerste symptomen zijn moeilijk te herkennen
- r aan het einde van de puberteit (wordt vaak verward met een adolescentencrisis);
- ziekte in zien en tijdig te onderscheiden als prodromale fase van schizofrenie:
- ziekte waar de zv aan lijdt, geen karakterverandering;
- de symptomen in deze fase zullen vaak dezelfde zijn als de symptomen voor een
naderend herval;
- pre-symptomen
Wat zijn mogelijke pre-symptomen?
- afzondering van de omgeving;
- ongewone afwezigheden;
- verminderde ADL en persoonlijke hygiëne;
- verwarde gedachten, verward gedrag;
- angst;
- onrustig slapen, minder slapen;
- strikte regels, rituele gedragingen;
- druggebruik;
- suïcidaal gedrag
Wat is de crisisfase?
de eigenlijke psychotische opstoot = de actieve fase