Hoofdstuk 1: Dit Is Nederland Flashcards
Wat zijn kenmerken van een staat?
- Grondgebied
- Volk
- eigen overheidsgezag
Wat vormt een staat?
Een volk dat woont op eigen grondgebied, onder het gezag van een eigen overheid.
Wat voor eenheidsstaten zijn er?
Gecentraliseerde en gedecentraliseerde eenheidsstaten
Bij welke eenheidsstaat heeft alleen de centrale overheid, ookwel het rijk, de wetgevende macht?
Bij een gecentraliseerde eenheidsstaat
Bij welk type eenheidsstaat heeft de centrale overheid een deel van haar wetgevende macht afgestaan aan lagere overheidsorganen?
Bij een gedecentraliseerde eenheidsstaat
Wat voor eenheidsstaat is Nederland?
een gedecentraliseerde eenheidsstaat
Wat zijn de drie lagere overheidsorganen in een gedecentraliseerde eenheidsstaat?
provincie, gemeente en de waterschappen
Welke drie onafhankelijke machten kent de Nederlandse rechtsstaat?
- de wetgevende macht
- de uitvoerende macht
- de rechterlijke macht
Door wie wordt de wetgeving vastgesteld?
De gekozen volksvertegenwoordiging
Wat is een andere term voor de scheiding der machten?
Trias Politica
Wie benoemd en controleert het bestuur van de uitvoerende macht?
de gekozen volksvertegenwoordiging
Van wie is de rechtspraak in handen?
rechters die onafhankelijk van het bestuur rechtspreken
Onder welke macht valt de regering?
Uitvoerende macht
Onder welke macht valt de regering samen met de Staten-Generaal?
Wetgevende macht
Onder welke macht valt de gedeputeerde staten?
Uitvoerende macht
Waaruit bestaat het rijk, ook wel de centrale overheid?
- De Staten-Generaal
- de regering en het kabinet
Waaruit bestaat de staten-generaal?
De eerste en tweede kamer - het parlement
Wat zijn de taken van de Staten-Generaal?
- volksvertegenwoordiging
- controle op het regeringsbeleid
- aandeel in de wetgeving
Wat is passief kiesrecht?
vanuit je ‘luie stoel’ gekozen worden / het recht om je verkiesbaar te stellen
Wat is actief kiesrecht?
Het recht om te stemmen tijdens verkiezingen
Door wie wordt de regering gevormd?
De koning en de ministers
Door wie wordt het kabinet gevormd?
De ministers en staatssecretarissen
Welke regeringsvorm heeft Nederland?
Erfelijke constitutionele monarchie met een parlementair stelsel
Wie zitten er in het hoogste bestuursorgaan van Nederland en vormt de uitvoerende macht op rijksniveau?
De regering
Wat zijn de taken van de regering?
- Wetsvoorstellen doen en deze voorbereiden
- Plannen maken op allerlei terreinen
- Nieuw beleid ontwikkelen
- De staatsfinanciën bewaken
- Onderhouden van internationale betrekkingen
- Het land besturen en beheren
Wat is de koning naast dat hij staatshoofd is?
Lid van de regering
Wie is er verantwoordelijk voor al het handelen van de koning?
De minister-president
Wat zijn de taken van de koning?
- Het vertegenwoordigen van de staat in internationale betrekkingen
- afleggen van staatsbezoeken
- ontvangen van buitenlandse staatshoofden
Wie heeft er leiding over een ministerie?
Een minister
Wat is een minister zonder portefeuille?
Een minister die niet onder een departement valt en nadruk legt op een bepaald beleidsterrein
Wat is een staatssecretaris?
Een onderminister van een minister
Door wie wordt het kabinet gevormd?
De ministers en staatssecretarissen
Welke adviesorganen worden ook wel het Hoog College van staat genoemd?
- De rekenkamer
- Nationale ombudsman
- Raad van State
Wat is de raad van State?
onafhankelijke adviseur van de regering over wetgeving en de hoogste algemene bestuursrechter van het land.
Aan wie legt de regering verantwoording af?
Aan de kamers (ook wel de Staten-Generaal)
Welke partijen vormen samen gezamenlijk de wetgevende macht op rijksniveau?
De regering en staten Generaal
Welke twee typen wetten kennen we?
- Wet in formele zin
- Wet in materiële zin
Wat is een wet in formele zin?
Een wet die wordt vastgesteld door de regering en Staten-Generaal samen volgens het wettelijk vastgelegde proces
Hoe noemen we een ministeriële regeling of een lokale verordening?
Een wet in materiële zin.
Wat is een wet in materiële zin?
Een wet in materiële zin is een wet waarin nadere regels worden vastgelegd. Ook wel een ander (lager) algemeen verbindend overheidsvoorschrift.
Wat is attributie?
de bevoegdheid om wetten in formele en materiële zin vast te stellen. Dit noemen we ook wel rechtstreekste toekenning van wetgevende bevoegdheid
Delegatie?
Delegeren van wetgevende bevoegdheid
Subdelegatie?
Het overdragen van een gedelegeerde bevoegdheid
Hoe wordt een wet in formele zin vastgesteld?
- Er volgt een wetsvoorstel vanuit de regering of tweede kamer.
- De raad van state geeft een advies.
- De tweede kamer past de wet op basis van het advies aan indien nodig en stemt erover
- De wet gaat naar de eerste kamer en daar wordt gestemd over de wet.
- De koning en betrokken ministers ondertekenen de wet
Waar staat de afkorting AMvB voor?
Algemene maatregel van Bestuur
Wat is een AMvB?
een besluit van de regering waarin regels uit een wet in detail worden uitgewerkt. Ook wel een gedetailleerde uitwerking van die bovenliggende wet.
Door wie wordt een AMvB vastgesteld?
de minister en de koning (de regering)
Door wie wordt een ministeriële regeling vastgsteld?
Door de minister die er over gaat.
Wat is een lokale verordening?
Een verordening die wordt vastgesteld door Provinciale staten, gemeenteraad of waterschap en geldig is in een bepaald gebied.
Kan een lokale verordening strafbare feiten bevatten?
Ja, mits het alleen overtredingen zijn. Misdrijven mogen niet worden opgenomen in een lokale verordening
Wat houdt bij wettelijk voorschrift in?
Een wet in formele zin en wet in materiële zin
Wat is alleen bij wet?
Alleen in een wet in formele zin
Waarom zijn uitspraken van rechters (jurisprudentie) een belangrijk bron van recht?
Omdat ze als vaste regel worden gebruikt zolang de wet dat niet regelt
Waaruit bestaat het bestuur van de provincies?
- Provinciale staten
- Geduputeerde Staten
- Gedeputeerden
2 Commissaris v/d Koning
- Gedeputeerden
Wat zijn de provinciale staten?
De gekozen volksvertegenwoordiging (en dus de wetgevende macht) van de provincie
Wie is de voorzitter van de provinciale staten?
De Commissaris van de Koning
Wie kiezen de eerste kamer?
De provinciale staten
Gedeputeerde staten
Benoemde dagelijks bestuur (uitvoerende macht) van de provincie
Kan een lid van de gedeputeerde staten ook lid zijn van de Provinciale staten?
Nee
Hoe wordt een provinciale verordening vastgesteld?
- Er komt een voorstel van een lid van de Provinciale staten
- Wanneer deze in behandeling komt wordt het een ontwerpverordening
- Leden van PS kunnen voorstel tot wijziging doen
- De Gedeputeerde staten (GS) worden op de hoogte gebracht en kunnen wensen en bedenkingen uitspreken
- De PS stemt erover
- De PS aanvaard of verwerpt de verordening
Hoe ziet het bestuur van de gemeente er uit?
- De gemeenteraad
- Het college van burgemeesters en wethouders
- de burgemeester
Wie is er aan het hoofd in de gemeente?
De gemeenteraad
Wat is de gemeenteraad?
Het hoofd van de gemeente dat wordt gekozen door verkiezingen. De gemeenteraad vormt de wetgevende macht in de gemeente.
Wie is voorzitter van de gemeenteraad?
De burgemeester
Wat is het college van burgemeester en wethouders?
Het benoemde dagelijks bestuur/uitvoerende macht van de gemeente
Wat is de taak van een burgemeester?
Voorzitter zijn van het college van burgemeester en wethouders en de gemeenteraad
Wat is de procedure voor een gemeentelijke verordening?
- Voorstel van raadslid (lid gemeenteraad)
- Ontwerpverordening
- De raad wijzigt het ontwerp
- College van B&W mag wensen en bedenkingen uitspreken
- Gemeenteraad stemt en aanvaard of verwerpt verordening
Wie is bevoegd tot het geven van een noodverordening?
De burgemeester
Wanneer kan een noodverordening worden afgekondigd?
Bij oproerige bewegingen, ernstige wanordelijkheden/rampen/ongevallen of de ernstige vrees voor het ontstaan daarvan en alleen ter handhaving van de openbare orde.
Wat staat in een noodverordening?
Precieze gedragsregels in relatie tot de gebeurtenis
Wat is de procedure voor het opstellen van een noodverordening binnen een gemeente?
Burgemeester stelt de noodverordening vast en maakt deze bekend. Vanaf dat moment is deze van kracht.
- De noodverordening wordt bekend gemaakt aan de gemeenteraad, commissaris van de koning en hoofdofficier van justitie.
- Gemeenteraad bekrachtigt achteraf de verordening of niet.
- Zodra bijzondere omstandigheden zijn opgeheven wordt de verordening ingetrokken.
