Historische avant-garde Flashcards
Historische avant-garde
verzamelnaam voor een aantal onderling verwante bewegingen, zoals dadaïsme, kubisme, expressionisme, futurisme en constructivisme. Kunstenaars willen een nieuw soort kunst na de verwoesting van de WOI. Niet meer het ‘hogere’ of het gevoel weergeven, maar de werkelijkheid zelf uitdrukken met alle geldende conventies.
Modernisme
overkoepelende term voor de doorbrak van het nieuwe, moderne in de kunst. Modernisten willen hun visie op de werkelijkheid uitdrukken, wat leidt tot deformatie van de werkelijkheid en in een vergaande vorm tot abstracte kunst.
Autonomistische poëtica
De dichter stuurt het gedicht, maar het gedicht stuurt evengoed de dichter. Het staat op zichzelf en is dus autonoom. Vorm van het gedicht wordt op stand gebracht door de taal, de associaties die woorden oproepen, klank en rijm en binnengeslopen dubbelzinnigheden. Veel experimenten. Typografie wordt een poëtisch middel.
Poëtica
de opvatting die men in een bepaalde periode heeft over kunst. De manier waarop in een bepaalde periode over kunst wordt nagedacht of naar kunst wordt gekeken.
Autonomieopvatting
de eigenwettelijkheid en autonomie van het literaire werk wordt benadrukt. ‘De wereld is er al. Waarom zouden we hem herhalen’.
Constructivisme
Objectieve studie, basisvormen- en lijnen. Piet Mondriaan is hier beeldvormer van. Teruggaan naar de basis. Autonomistisch, geen nabootsing. Objectief naar de kern van de kunst. Kwam veel voor in tijdschrift De Stijl.
Kubisme
Pablo Picasso en Mondriaan. Kenmerken zijn: afgevlakt volume, verwarrend perspectief, collage, stilleven, vereenvoudigen. De kubisten deden alsof de natuur alleen maar bestond uit kubussen, kegels en bollen en gaven zo de werkelijkheid weer.
Expressionisme (komt in tentamen)
stroming waarin de schrijver zijn eigen ik op de werkelijkheid projecteert, waardoor de werkelijkheid vervormd (gedeformeerd) wordt. De werkelijkheid wordt omgevormd tot een kunstproduct. Felle en onnatuurlijke kleuren, grille beelden, vervormingen, grof geschilderd, plat vlak, geen perspectief. Geschilderd vanuit het gevoel (het kind) en niet zozeer vanuit ratio.
Organisch expressionisme
de nadruk op eigen, heftige en diepe beleving, die per definitie subjectief is. Het ‘hart’ van de dingen zoeken. Niet afbeelden, maar uitdrukken.
Humanitair expressionisme
de kunstenaar moet iets betekenen voor de gemeenschap: verkondiging liefde, broerderschap, vrede.
Futurisme
toekomst. Kenmerken zijn snelheid, energie, agressie, vooruitgang en nieuwe technologie. Filoppo Marinetti, Giacomo Balla. De drang naar teruggaan naar de kern. Oorlogsenthousiasme, flirt met fascisme.
Dadaïsme (komt in tentamen)
een stroming die geen stroming (geen isme) wil zijn en verzet zich tegen wereld én kunst. Wil de scheiding tussen kunst en niet-kunst opheffen. Paul van Ostaijen, I.K. Bonset, Marcel Duchamp. Geestelijke reiniging, terug naar 0. Wat is kunst? Readymades. Vage grens tussen expressionisme en dadaïsme. Letterklankbeelden.
Vrije vers
hoort bij expressionisme. Verwaarlozen regels van de taal, verbreken vaste versvorm, verrassende woordcombinaties, beeldspraak ontleend aan de stad (niet aan de natuur!), werkwoorden en zelfstandige naamwoorden ipv bijvoeglijke naamwoorden, wegvallen interpunctie, hoofdletters en regeleinden.
Poésie pure
een dichtvorm waarbij de schone klank en de symboliek hiervan belangrijker zijn dan de betekenis. Het gaat alleen maar om de klank.
Readymade
Een readymade is een kunstvorm (waaronder ook gedichten) waarbij dagelijkse voorwerpen of uitspraken tot kunst worden gemaakt. Heel simpel, terug naar 0.
