historiek van ABA

Question 1

voor WOII

Answer 1

1. 18-19e eeuw = heropvoeding & rehabilitatie voor mensen met handicap
2. na WOI = fysiotherapie & sport geneeskunde wordt evenbelangerijk als orthopedie & interne geneeskunde
3. na WOII
   - therapie & rehabilitatie voor mensen met fysieke beperkingen
   - op zoek naar nieuwe methoden voor gevolgen van langdurige immobiliteit te minimaliseren

Question 2

Dr. Ludwig Guttman

Answer 2

1. stoke mandeville hospital
   - 1944
   - spinal injuries centre
   - op aanvraag van britste regering = totale revaldiatie van britste RAF piloten
   - na ruggenmergletse, amputaties, …
2. sporten
   - boogschieten
   - rolstoelbasket
   - tafeltennis
   - al snel overshakelen naar competitiesport
   - “it’s not what you have lost, but what you have left, that counts”
3. stoke mandeville games
   - 1948
   - eerste competitie voor rolstoelatleten
   - voorloper van paralymische spelen

Question 3

paralympische spelen

Answer 3

1. algemeen
   - niet gehandicapte sport
   - sport voor mensen met handicap
   - 1 maand na echte
   - in zelfde veneus, hotels, … = allemaal rolstoel vriendelijk
   –> barcelona is goede reisplek voor mensen met rolstoel
2. Rome 1960 = eerste
   - enkele weken na olymische spelen
   - 400 atleten toen -> 4300 nu (Rio)
   - beperking door grenzen van infrastructuur & logistieke ondersteuning, ook reden dat olympische en paralympische nooit samen kunnen
   - enkel personen met ruggenmerg letsel
3. andere paralympische spelen
   - 1976 Toronto = ook blinden & amputatie
   - 1980 Arnhem = ook cerebral palsy
   - 1988 Seoel = ook Les Autres

Question 4

organisaties

Answer 4

1. IPC international paralympic comittee
   - opgericht in 1989
   - oprichting uit aantal afzonderlijke organisaties
   - samen georganiseerd binnen IOSD international organisations of sports for the disabled
2. delen van IOSD
   - CPISRA cerebral palsy internationale sports & recreation association
   - IBSA international blind sports federation
   - INAS international sports federation for persons with an intelectual disability
   - IWAS international wheelchair and amputee sports federation
3. historiek
   - CIPRA + IWAS = WAS world abilitysport sinds 1/1/2022
   - INAS => VIRTUS wild intelectual impairment sport

Question 5

niet paralymische organisaties

Answer 5

1. deaflympische spelen
   - voor doven
   - apparte winter & zomer spelen
   - om de 4 jaar in oneven jaren, jaar na olympische
2. special olympics
   - Eunice Kennedy Shriver
   - internationale organisatie
   - sporttrainingen & wedstrijden voor menselijke met verstandelijke beperking

Question 6

taken van IPC

Answer 6

1. paralympics
   - organiseren, coördineren & superviseren (fysieke, visuele ne verstandelijke beperkingen als doelgroep)
   - van paralympics & andere wereldspelen voor mensen met meervoudige beperkingen
   - van sportspecifieke compitities
   - promoten van de sport
2. classificatie systeem
   - in paralympiade van 2012-2016
   - met wetenschappelijke onderbouw & uitbouw
   - financieren stopgezet sinds COVID

Question 7

doelen van IPC

Answer 7

• organiseren van de Paralympische Spelen, wereldspelen en wereldkampioenschappen voor personen met meervoudige beperkingen
• in contact treden met het IOC en andere relevante internationale organisaties zoals de IOSD om dit te bereiken
• nastreven van integratie van sport voor personen met een beperking in de reguliere sporten, met respect voor de eigen identiteit
• superviseren en coördineren van de spelen en de kalender van de verschillende competities, daarbij rekening houdend met de sporttechnische noden van de individuele handicap
• promoten van sport voor personen met een beperking
• streven naar uitbreiding van de mogelijkheden voor het beoefenen van sport voor personen met een beperking, met bijzondere aandacht voor de “minderheden” en sporters met de “zwaarste beperkingen”
• vrouwen en vluchtelingen zijn groepen die een bijzondere aandacht krijgen.
• bijstaan en aanmoedigen educatieve programma’s, onderzoek en promotie- activiteiten om de doelstellingen te bereiken.

Question 8

winterspelen sporten

Answer 8

1. ski
   - alpineskiën
   - snowboarden
   - langlaufen
   - biatlon
2. andere
   - bobsleeën
   - rolstoelcurling
   - sledgehockey

Question 9

zomer spelen sporten

Answer 9

1. balsporten
   - voetbal 7 a side = CP
   - voetbal 5 a side = blinden voetbal
   - volleybal
   - (tafel)tennis
   - rolstoel rugby
   - rolstoel basket
   - goalball
   - boccia
2. watersporten
   - roeien
   - zeilen
   - zwemmen
   - kanovaren
3. andere
   - atletiek
   - bankdrukken
   - boogschieten
   - schietsport
   - judo
   - schermen
   - wielrennen = cycling & handbike
   - triatlon
   - badminton
   - paardensport
   - taekwando

Question 10

doelgroepen van paralympics

Answer 10

1. fysieke beperking
   - rolstoelgebruikers
   - ruggenmergletsels
   - amputaties
   - hersenschade
   - les autres
2. visuele functie berperking
3. verstandelijke beperking
4. psychische beperking of psychische kwetsbaarheid
5. auditieve beperking

Question 11

rolstoelgebruikers

Answer 11

1. pathologie groepen
   - ruggenmerg letsels
   - CP
   - amputees
2. sporten
   - uitrusting van rolstoel afh van sport
   - strategie & planning spelen grote rol in mogelijkheid tot presteren
3. gebruik van rolstoel
   - sommige sporten = gebruik van rolstoel
   - andere = verlaten

Question 12

ruggenmerg letsels

Answer 12

1. doelgroepen
   - polio & ruggenmerg letsels
   - bij stoke mandeville games
   - door gezamelijke tijdlijn = WOII & polio-epidemie na-oorlogse periode
2. gebruik van hulpmiddelen
   - vaak bij deze doelgroep
   - eerst goedkeuring door jury
   - toegestande hulpmiddelen worden tot in detail gedefinieerd binnen sportspecifieke reglementering

Question 13

amputaties

Answer 13

1. keuze van prothese
   - wel of niet gebruiken
   - geen verandering meer tijdens competitie(-reeks) na keuze
   - goedkeuring van prothese door jury
   - bv. werp bench bij paralympisch speerwerpen

Question 14

hersenschade

Answer 14

1. doelgroepen
   - eerst enkele aangeboren = pre, peri & postnataal tot 1j
   - later (1980) ook NAH niet aangeboren hersenletsels
   - heeel gevarieerde groep in mogelijkheden & beperkingen
2. mogelijkheden = heel divers
   - rolstoelgebruikers
   - stappers
   - sporters met loopcapaciteit

Question 15

les autres: dwerggroei

Answer 15

DAAA = dwarf athletic association of america
Mensen met dwerggroei
Sinds 1988 mee met spelen

1. oorzaken
   - endocrinologisch
   - chromosomale afwijkingen
   - skeletziekte
   - groeibelemmerde invloeden in jeugd
   - constitutionele oorzaken
2. gebrekken
   - korte ledematen
   - korte ribben
   - wervellichamen van kleine hoogte
   - sterk misvormd bekken
3. implicaties op fysieke activiteit
   - in sommige sporten beter = gewichtheffen
   - lopen is geen contra-indicatie, wel afstanden kleiner maken want is belastend voor misvormde wervelzuil
   - testen & activiteiten worden aangepast
   - uitrusting & terrein wordt aangepast

Question 16

categorieën van dwerggroei

Answer 16

2 categorieën v hypochondroplasie:

1. disproportionele
   - door skeletale dysplasie
   - benen te kort tov romp of omgekeerd
2. proportionele
   - primaire groeistroonis
   - weinig nood aan aanpassing
   - wel voor afstanden, materiaal & veldgrootes
3. co-morbiditeiten
   - bij 10% = verstandelijke beperking
   - problemen met hoofdcontrole = atalanto-axiale instabiliteit
   => duiken, springen & contactsporten zijn contra-indicaties, daarom eerst testen
   - problemen met stappen & zitten

Question 17

andere aandoeningen in les autres

Answer 17

1. aandoeningen
   - perifere zenuwschade
   - krachtvermindering door spieraandoeningen, kinderreuma & verlamming
   - sporters met misvormingen & scoliose
   - verstijging
   - ernstige stoornis van bewegingspatroon
2. andere
   - restletsels na orthopedische problemen
   - hersenschade met atypische problematiek
   - amputaties in combinatie met letsels aan andere ledematen

Allemaal moeilijk in te passen in andere categorieën

Question 18

visuele beperking

Answer 18

Toronto 1976

1. hulpmiddelen
   - guide die dient voor oriëntatie = altijd fluo aan
   - auditief = megafoon & communicatieoortjes
   - gidsloper => atleet niet helpen & hem als eerste over finisch laten gaan
   - felgekleurde materialen vb: afstootplank bij verspringen is breder / fellere kleur
2. motorische & sensoriele ontwikkeling kind
   - uitdaging om door sport te ontwikkelen
   - sport is deel van onderwijs
   - sportparticipatie behouden na verlaten van school
   - begeleiding van & naar sportaccomodatie nodig & geen optie van alleen sporten

Question 19

verstandelijke beperking

Answer 19

1. kenmerken
   - IQ lager dan 75
   - verminderd aanpassingsvermogen
   - verminderde zelfredzaamheid
   - typische gedragskenmerken
   - Down ook fysieke kenmerken => verhoogde presentatie van hartafwijkingen & gewrichtsinstabiliteiten/laxiteiten
   => invloed op sport & niveau keuze
2. geschiedenis
   - Atlanta 1996 = eerste deelname
   - Sydney 2000 = uitgeloten door spelers zonder verstandelijke beperking & vraag rond impact op sportprestatie
   - onderzoek naar impact van verstandelijke beperking => minder goede reproduceerbaarheid van bewegingen?
   - London 2012 = opnieuw meedoen voor atletiek, tafeltenis & zwemmen
   –> wetenschappelijk onderbouwt effect

effect:
- moeite constante prestatie
- moeite aanpassing aan veranderende omstandigheden,
- finesse in de details

VIRTUS virtual global games
- belangrijkste organisatie voor competitie x verstandelijke beperking (autisme, down…)

DOWN THE ROAD

Question 20

personen met psychische beperking of psychische kwetsbaarheid

Answer 20

1. algemeen
   - ontstaan uit sportprogramma’s voor psychiatrische patienten
   - ook mensen met autismespectrumstoornis (met normale cognitieve mogelijkheden binnen spectrum)
   - nood hebben aan aangepaste begeleiding & omkadering
   - doel = bereiken van sport in reguliere circuit
2. Psylos vlaamse ferderatie voor sport & recreatie in geestelijke gezondheid
   - op gericht in 1971
   - gefusioneerd met parantee in 2017 = parantee-psylos
   - gefusioneerd met G-sport vlaanderen in 2022 = G-sport vlaanderen
   => doelgroep blijft wel behouden: psychische kwetsbaarheid binnen steeds groter wordende unisportfederatie

Question 21

auditieve beperking

Answer 21

1. aanpassingen
   - visuele signalen vb: licht & vlagjes
   - gebruik van gebaren taal = officials meoten gebarentaal machtig zijn
   - vaak materiaal aanpassen door evenwichtstoornissen
2. belgian deaf sports comittee
   - nationale organisatie onder internationale koepelorganisatie
   - international committee of sports for the deaf
   - deaflympics

Question 22

organisatievormen van G-sport

Answer 22

1. algemeen
   - clubs normaal handicapspecifiek
   - sinds functionele classificatie = grenzen meer doorbroken
   - proriteiten beleid in 2009 heeft grenzen geopend
   - decreet van sportfederaties & sport voor allen = organisatorische integratie/inclusie
2. organisatorische integratie/inclusie
   - integratie = dezelde locatie, zelfde moment, zelfde club maar aparte groep, begeleiding & afgebakend deel
   - inclusie = alles samen = slechts heel uitzonderlijk geaccepteerd
3. typische G-sporten
   - boccia & goalbal
   - geen equivalent op regulier circuit
   - internationaal in eigen overkoepelende organisatie

Question 23

organisatie van G-sport in vlaanderen

Answer 23

1. organisaties
   - G-sport vlaanderen parantee-psylos + G-sport vlaanderen als deel van sport vlaanderen = Vlaamse G-sport federatie
   - door decreet van sportfederaties = 1 sportspecifieke federatie per sport
   => G-sport wordt gezien als 1 federatie
2. functies
   - G-sport vlaanderen = vlaamse vleugel van belgian paralympic commitee
   => enige die gemandeert is om vlaamse atleten op te sturen naar paralympische spelen
   - LHF ligue handisport francophone = waalse vleugel
   - samen = BPC belgian paralymic committee
   - deel van IPC international paralymic committee
3. vlaams instituut gezond leven
   - coaches “beweging op verwijzing”
   - webinar voor chronische aandoeningen

Question 24

de 3 pijlers van G-sport vlaanderen

Answer 24

1. regulerie sporfedraties (belangrijkste)
   - G-sport vlaanderen geeft steun aan reguliere sportfederaties voor classificatie & organisatie competitie
   - idem voor competitie sport -> EK -> WK -> paralympische spelen
   - sporten zonder regulier equivalent blijven onder G-sport Vlaanderen (Boccia, Torbal)
2. MOEV stichting vlaamse schoolsport
   - sportactiviteiten op vlaamse school
   - leerlingen aanzetten tot fitte, gezonde & veilige levensstijl
   - motiveren & ondersteunen van scholen bij uitwerking van beweging- & sporbeleid
3. activiteiten van steden, gemeenten & lokale initiatieven
   - sinds 2016 (G-)sport niet bij provinciale diensten
   - vroegere medewerkers behouden voor behoud van kennis

Question 25

S sport & recreas

Answer 25

1. algemeen
   - socialistische mutualiteiten
   - richten op brede sportveld van recreatieve sporter & competitie
2. onderdeel gezondbewegen voor iedereen
   - sporters met beperking zijn welkom
   - geen aanmoediging hiervoor officieel
3. to walk again (niet onder s sport)
   - hoogtechnologisch aanbod van gezond bewegen
   - mensen met beperking aanzetten laten genieten van eigenkunnen
   - door specifieke expertise
   - in grijze zone tussen therapie & gezond bewegen