hista kolokvij 1 Vo.2 Flashcards
Koja je prva faza propravljanja tkiva za proučavanje mikroskopom
uzimanje uzorka
Kako se uzima uzorak za histološki preparat
vrlo oštrim priborom, da se tkivo što manje uništi i najčešće se materijal uzima od usmrćenih, svježe uginulih životinja
Koji je drugi korak u izradi preparata
fiksacija
Zašto je potrebna fiksacija
da se izbjegne razgrađivanje tkiva enzimima ili bakterijama i sačuva njegov fizički ustroj i molekularni sastav
Kako se provodi fiksacija
Tijelo se obično uroni u otopinu tvari koje stabilizira ili križno povezuje tkivne bjelančeviine
Koji su neki fiksativi?
formaldehid ili formalin
Koji je 3. korak izrade HE preparata?
uklanjanje vode unošenjem fiksiranog tkiva u sve koncentracije otopine etanola
-prosvjetljivanje - etanol se zamjeni otapalom za sredstvo za uklapanje, najčešće
ksilolom, a za vrijeme prožimanja otapalom tkivo obično postaje prozirno
Što slijedi nakon dehidracije i što je?
uklanjanje ili impregnacija, može se zarezati tek nakon uklapanja u neko čvrsto sredstvo - parafin i čvrste smole
Za dehidraciju - kod uklapanja u parafin koje otapalo zamijenjuje etanol
ksilol
Koje je posljednja metoda izrade HE preparata
boanje i stavljanje stakalca i sredstva za pričvršćivanje
Koja je najčešće primjenjiva metoda bojanja u histologiji
Hematoksilin - eozin
Hematoksilin je bazična boja koja daje plavo - ljubičasto obojenje kiselim komponentama, dok eozin kisela boja koja daje crveno - ružičasto obojenje bazičnim komponentama
Koje bojanje se koristi za razlikovanje kolagena od mišićnog tkiva
Mallory trikrom bojenje
Čemu služi bojanje perjodnom kiselinom i Schiffov - im reagensom (PAS)
PAS - pozitivne stanice su glikogen, neutralni mucin, glikolipid, bazalne membrane, hijalin, koloid štitne žlijezde, kolagen pogotovo tipa 3 –> navedene supstance se oboje u različitim nijansama ljubičasto crvene boje
Što i u koju boju boji Mallory trikrom bojenje
Jezgre i mišićno tkivo boje se u crveno, a kolagen u plavo
Koji je rezltat bojenja po Nisslu
rezultat bojenja su ljubičasto plavo obojena Nisslova tjelešca u citoplazmi perikariona neurona
Za što se koristi bojanje po Nisslu
za identificiranje strukture neurona i njihovo razlikovanje od glija stanica
Modificirana metoda prema prof. dr. sc. Zvonimiru Kozariću
Koristi se za prikaz procesa okoštavanja, metodom se kost boji u narančasto, hijalna hrskavica plavo, a eritrociti crveno
Verhoeff - Van Giesson bojanje za što se koristi
Za detekciju elastičnih vlakana koja boji u tamno plavu do crnu boju
Kako Verhoeff - Van Gieson bojenje
kolagen oboji crveno, a mišićno tkivo žuto
Za što služi aldehid - fuksin
Boji elastična vlakna u plavo ljubičasto, služi za razlikovanje elastičnih od kolagenih vlakana
Za što služi Toludine Blue
boji nukleinske kiseline u plavo, a mucine i hrskavicu u ljubičasto
Za što služi Toludine Blue bojanje
Za identifikaciju mastocita, mucina i hrskavice
Kakvo je to bojanje retikulinskih vlakana
Metoda kojom se impregniranjem solima srebra retikulinska vlakna boje u crno
Kakva su retikulinska vlakna
argirofilna
Wright Giemsa bojenje i May-Grunwald-Giemsa (Po Pappenheim-u)
Koristi se za bojenje razmaza krvi i koštane srži
Koja su bojenja za masti
Oil red O boji masne kapljice u citolpazmi stanice crveno, a sudan black boji masne kapljice u citoplazmi stanice crno
Koja je građa stanične membrane
troslojna lipoproteinska ovojnica
Od čega se sastoji stanična membrana
dva sloja proteina koji su odvojeni slojem lipida
Koji su proteini stanične membrane
integralni (izravno ugrađeni u lipidni dvosloj samo dijelom)
površinski ili periferni (nalaze se na površini membrane i slabo su vezani za nju)
transmembranski (poptuno prolaze kroz membranu)
Što je površinski omotač vanjske stanične membrane
glikokalis
Što je glikokalis
glikoproteinski ili polisaharidski omotač vanjske stanične membrane
Koja je uloga glikokalisa
ima ulogu difuzije barijere i stvaranje selektivne mikrookoline stanice
Što je endocitoza
proces koji uključuje unos otopljenih i krutih tvari
fagocitoza - krute tvari
pinocitoza - otopljene tvari
Što je egzocitoza
skupni naziv za niz procesa kojima se iz stanice izbacuju različite tvari - žlijezdane stanice
Što je pinocitoza
u stanicu se unose tvari otopljene u međustaničnu tekućinu
Što je fagocitoza
proces unošenja krutih čestica iz izvanstaničnog prostora u stanici
Što su mitohondriji
Polimorfni organi koji mogu biti krugli, ovalni ili nitasti
Koja je građa mitohondrija
okruženi su dvostrukom membranom (lipoproteinske ovojnice) - vanjska i unutarnja
- između membrana - među membranski prostor
- unutrašnjost - ispunjena zrnatim matriksom
kriste mitohondrija - nabori unutrašnje membrane
Koje vrste mitohondrija postoje
mitohondrij krista, tubulus, saklus i prizma
1) krista- odnosi se na mitohondrije s visoko razvijenim kristama, služe za povećanje površine za proizvodnju energije
2) tubulus - odnosi se na mitohondrije s tubularnom morfologijom, membrane su izdužene u obliku crijevi
3) saklus - odnosi se na mitohondrije s izduženim vrećastim oblikom
4) prizma - odnosi s na mitohondrije s prizmatičnim oblikom, membrane izdužene u obliku prizme
Koja je uloga mitohondrija
sintetizira ATP i proizvodnja energije
Što su ribosomi
male, elektronski guste čestice od različitih ribosomskih proteina (ribonukleoproteina) rRNK
Koja je uloga ribosoma
sinteza proteina
Koje vrte endoplazmatkse mrežice postoje
hrapava i glatka
Koja je razlika hrapave i glatke endoplazmatske mrežice
hrapava - sustav paralelnih tubula ili cisterni na kojima se nalaze vezani ribosomi
glatka - sustav međusobno povezanih membrana cjevasta izgleda, povezan sa HER, ali nema ribosome kao HER
Koja je ukoga hrapave, a koja glatke ER
uloga HER je sinteza ekskretosnih proteina, a uloga GER je sinteza steroida
Što je goglijev kompleks
sastoji se od niza membranom ograničenih staničnih prostora koji su funkcionalno smješteni između ER- a i plazmaleme
Koja je građa goglijevog kompleksa
niz od 3 do 12 plosnatih cisterni (saccules)
Koja je uloga goglijevog kompleksa
prihvaća sintetizirane proteine i dorađuje ih, obrađuje i prerađuje, dovodi do završnog proizvoda i šelje po stanici i izvan nje
Što su lizosomi
membranom okruženi stanični organeli koji sadrže veliki broj hidrolitičkih enzima - unutarstanična razgranja tvari
Koji lizosomi postoje i objasni
primarni - vrlo male okrugle strukture, okruženi 6nm debelom lipoproteinskom ovojnicom i ispunjeni zrnatim sadržajem
sekundarni - okrugle ili ovalne tvorbe vrlo heterogena sadržaja
Što spada u sekundarne lizosome
autofagosomi, rezidualna tjelešca, zrnca lipofuscina…
Koja je građa lizosoma
okrugle ili ovalne organele
Što je citoskelet i od čega se sastoji
mreža proteinskih vlakana koja se nalazi unutar stanice i pruža oblik, strukturu i mehaničku potporu
mikrotubuli, centru+ioli, aktinski i intermedijarni filamenti
Što su mikrotubuli?
ravni ili blago savinuti cilindrični organeli, prisutni u gotovo svim stanicama, sastavi su dio složenih staničnih organela – centrioli, trepeteljke bičevi
Koja je građa i uloga mikrotubula
građa - mogu doći pjedinačno, u nakupinama ili u obliku parova ili tripleta
uloga - važni u diobi stanica i održavanju oblika stanica čineći stanični citoskelet
Što su centrioli
cilindrične strukture, sastavljeni od 9 tripleta mikrotubula
Što su aktinski filamenti i koja im je uloga
mikrofilamenti koji u mišiću dolaze kao tanke niti, a uloga im je da omogućuju kontrakciju mišićne stanice
Što je kromatin
On čini genetičku osnovu stanice i mijenja se u pojedinim fazama aktivnosti stanice
U kojim oblicima dolazi kromatin
heterokromatin - sastoji se od kromatinskih zrnaca i mrežolika je izgleda te tvori nekativni dio kromatinskog materijala
eukromatin . čini svjetliji mrežoliki dio jezgre
Što je jezgrica i koji je drugi naziv za nju
nukleolus, unutarjezgrena struktura koja se sastoji od proteina RNK , a primarna joj je uloga sinteza ribosoma
Što je jezgra i koji je drugi naziv za nju
nucleus, dio stanice koji sadrži genetičke informacije koje određuju mirfolloško i funkcionalno ustrojstvo stanice
Koje osnovne vrste tkiva postoje
vezvino, živčano, mišićno i epitelno
Što gradi epitelno tkivo
grade ga gusto zbijene mnogokutne stanice s vrlo malo međustanične tvari
Što je ispod epitelnih stanica, tj na čemu leže epitelne stanice
na bazalnoj membrani
Što je epitelno tkivo
tkivo koje pokriva površinu tijela i unutarnje organe te ima važnu ulogu zaštiti i održavanju funkcija tih organa
Što se nalazi ispod epitela
vezivno tkivo - s krvnim žilama putem kojeg se osmozom epitel prehranjuje - može biti slabo vaskularizirano ili čak ne uopće, osim u unutarnjem uhu - stria vascularis
Što su papile i kako nastaju
to su tvorbe koje nastaju na mjestima gdje je debelo epitelno tkivo - vezivno tkivo s krvnim žilama duboko se uvlači između stanica epitela
Od čega nastaje epitelno tkivo
Od 3 zametna listića
Podloga na kojoj leže epitelne stanice
bazalna membrana ili bazalna lamina
Što je bazalna lamina
Jedan od sastojaka bazalne membrane, dok je bazalna membrana širi pojam koji se odnosi na cijeli sloj ispod epitela
- vidi se elektronskim mikroskopom
- sloj je izvanstanične tvari na bazalnoj plohi epitelnih stanica koje
izlučuju epitelne, masne, mišićne i Schwanove stanice
Od čega se sastoji bazalna lamina
od središnjeg dijela tankih vlakanaca, lamina densa (s jedne ili obje strane može imati svijetliji sloj - lamina rara ili lamina lucida)
- građena je od molekula K4 (kolagena IV), glikoproteina lamina i proteoglikana, a uz vezivno tlivo je bezana sidrenim vlakancima od kolagena tipa 6
Kako nastaje bazalna membrana i kako se može vidjeti
može se vidjeti svijetlosnim mikroskopom i nastaje spajanjem 2 bazalnih lamina ili bazalne lamine i lamine reticularis
Koji su međustanični spojevi
1) apikalni (mikrovili, stereocilije, cilije i flageli)
2) lateralni ( zonula occludens, zonula adherens, macula adherens ili dezmosom, tijesni spij ili neksus)
3) bazalni (bazalni labirint, hemidezmosom)
Koji su apikalni međustanični spojevi
mikrovili, stereocilije, cilije i flageli
Što se veže uz staničnu membranu aktinske filamente
Vežu se proteini miozin I i klamodulin
Koji protein usnopljuje aktinske filamente
vilin
Što su mikrovili
prstoliki izdanci citoplazme na površini većine stanica
Što su stereocilije
dugački, razgranati izdanci površina nekih stanica (epididymisa i sjemenovoda)
Koji izdanci su nepokretni
stereocilije
Gdje se nalaze cilije/trepetiljke i flageli/bičevi
na epitelnim stanicama dišnog sustava ili epitela jajovoda
Koja je funkcija cilija i flagela
pokretanje tekućine ili sluzi preko površine stanica
Tko posjeduje bič
samo spermij
Koja je osnovna struktura trepetiljka i bičeva
aksonema - od mikrotubula i njima pridruženih proteina (mikrotubuli su smješteni u 9 + 2 rasporedu)
Koji su prvi međustanični spojevi
lateralni
Što su lateralni međustanični spojevi
specijalizirana područja stanične membrane putem kojih se stanice povezuju i međusobno komuniciraju, povezuju stanice svih vrsta tkiva
Kako se prema funkciji dijele lateralni međustanični spojevi
pričvrsni spojevi (zonula adherens, dezmosom, hemidezmosom), nepropusni (čvrsti spojevi) i komunikacijski spojevi (tijesni sp/neksus)
Koji je to čvrsti spoj i koji je drugi naziv
zonula occludens - spoj u obliku vrpce ili pojasa koji obavija cijelu stanicu, prvi u slijedu međustaničnih spojeva
Koji proteini grade spoj zonula occludens
klaudin i okludin
KOji je to prijanjajući pojas i koji je drugi naziv
Zonula adherens, leži neposredno ispod zonula occludens, susjedne stan membrane su udaljene 15 - 20 nm
Čime je ispunjenmeđustanični prostor zonule adherens
izvanstaničnim dijelovima molekula transmembranskih proteina kadherina
Što je macula adherens i koji je drugi naziv
Dezmosom, raspoređeni po postraničnim membranama stanica, složene ovalne tvorbe koje se kao zadebljanja stan. membrana mogu vidjeti svjetlosnim mikroskopom
Koji sve proteini čine dezmosom
dezmoplakin i plakoglobin (grade pričvršne ploče) i dezmoglein i dezmokolin koji se vežu uz dezmoplakin i plakoglobin
Što je tijesni spoj i koji je drugi naziv
neksus, dopuštaju prolaz iona i malih molekula između stanica ćime omogućuju međustaničnu komunikaciju
Koja je građa neksusa
6 transmembranskih proteina koneksina koji se udružuju i grade cilindar u čijem je središtu hidrofilni kanal (KONEKSON)
Koji su bazalni međustanični spojevi
bazalni labirint i hemidezmosom
Što je bazalni labirint
uvrnuća bazalnog dijela stanične membrane, uvrnuća dijele citoplazmu na uske prostore koji sadržavaju uzdužno postavljene mitohondrije
Što je hemidezmosom
Na dodirnoj površini nekih epitelnih stanica i njihove bazalne lamine, nalikuju na polovicu dezmosoma i služe za povezivanje epitelnih stanica i bazalne lamine
Koje su osnovne funkcije epitelnog tkiva
prekrivanje i oblaganje slobodnih površina, apsorpcija, sekrecija i podražljivost i kontraktibilnost
Kako dijelimo epitel prema građi i funkciji
pokrovni, žlijezdani, neuroepitel i mioepitel
Kakav je to pokrovni epitel
pokriva vanjsku površinu tijela i šuplje tvorbe u tijelu
Kako se dijeli pokrovni epitel na osnovi staničnih slojeva
jednoslojni i mnogoslojni epitel
Kakav jednoslojni epitel može biti na osnovi oblika stanica
pločasti, kubični, visokoprizmatični/cilindrični, višeredni ili pseudovišeslojni visokoprizmatični epitel i prijelazni
