Hfst 5: zelfstudie

Question 1

Sigmund Freud

Answer 1

• 19de - 20ste eeuw
• toonde aan wat er onder de oppervlakte vd burgerlijke preutse maatschappij broedde (~ Marx)
• psychoanalyse: casus Anna O.
  => ziekteverschijnselen gaan verder tot in de jeugd + onderdrukte verlangens
• wereldbeeld: beschaving is slechts mogelijk door beheersing libido (= realiteitsprincipe), kunst wetenschap en filosofie zijn sublimaties van deze onderdrukte gevoelens
• invloed: op psychologie en psychiatrie + op ontwikkeling structuralisme
• kritiek: door zijn autoriteit veranderen zijn theorieën in dogma’s, zijn beeld vd vrouw is beperkt verkeerd en gevaarlijk, stelt het realiteitsprincipe als statisch en onveranderbaar voor

Question 2

Herbert Marcuse

Answer 2

• Frankfurter Schule: instituut dat bestond uit een groep denkers uit versch richitngen om tijdsproblemen te bestuderen en oplossen
• > pijlers: Marx en Freud
• “Eros and civilisation”: synthese tss Marx en Freud uitgegaan vanuit aliëntatie => het private en het politieke spelen op elkaar in + nieuw soort realiteitsprincipe
• fascisme: studie vd autoritaire persoonlijkheid
• stalinisme: door het absolute geloof in nationalisering vd economie worden individuele behoeften onderdrukt
• consumptiemaatschappij: bevrijding door revoltes van de groepen die nog niet totaal in het systeem waren opgenomen
• opnieuw negatief leren denken omdat het systeem op zich negatief en destructief is
• > Grote Weigering: we moeten van de vervreemding vh bewustzijn tot het bewustzijn van de vervreemding komen

Question 3

Michel Foucault

Answer 3

• structuralisme: mens is deel ve structuur waaruit hij zich moet bevrijden
• tegen humanisme: het in zinloos zich in te zetten voor vooruitgang en geluk van de mens, wel om optimaal te functioneren
• het discours = maatschappij waarbinnen we geboren worden, bepaalt wat mag en wat niet mag
• de macht: zit overal en kan niet uitgeschakeld worden + begrijpen door machtsinstellingen te onderzoeken
• opnieuw leren kijken naar gebeurtenissen en gewoonten die ons zo vertrouwd zijn dat we niet doorhebben dat ze macht op ons uitoefenen (~ Bloch)
  => gevangen binnen de machtstructuren

Question 4

Jean Baudrillard

Answer 4

• 20ste eeuw
• semiotiek: studie vd tekenwaarde van objecten
• > objecten zijn ook statuskenmerken met tekenwaarde
• we differentiëren ons dmv objecten => discriminatie tss mensen met ‘exclusieve tekens’ en de rest
• oplossing: opnieuw de symbolische waarde beklemtonen om zo in ons handelen inzicht te krijgen op een manier om menselijk handelen te herstellen

Question 5

Bertrand Russel

Answer 5

• 19de-20ste eeuw
• analytisch en logisch-positivistische filosofie
• de wereld bestaat uit logisch met elkaar verbonden ‘sense-data’ (zintuiglijke feiten) + sense-data v verschillende objecten vormen de geest
• vooroordelen, temperament, geloof mogen een plaats in het denken van de filosoof innemen

Question 6

de Wiener Kreis

Answer 6

• 20ste eeuw
• verzet tegen metafysica en de vraag naar zin
• enkel bezighouden met de echte feiten
• verifieerbaarheidsprincipe: wat niet door ervaring kan worden geverifieerd is zinloos
• Moritz Schlick, Rudolf Carnap, AJ Ayer

Question 7

Ludwig Wittgenstein

Answer 7

• 20ste eeuw
• “Tractatus logico-philosophicus”: de grens vinden van wat zinvol in taal kan worden uitgedrukt n zich daartoe beperken + grens tussen wetenschap en niet-wetenschap
• “Pilosophische Untersuchungen”: analyse van functies van de taal ++ levensvormen waarin bepaalde taak wordt gebruikt
• > taal kan de werkelijkheid niet uitbeelden want wordt altijd gebruikt binnen een bepaald ‘taalspel’ waarvan we de regels moeten kennen