Hfst 4: Respiratoire zorg Flashcards
Wat is een tracheotomie?
- chirurgische procedure waarbij opening wordt gemaakt via hals tot in trachea. incisie gebeurt tussen 1ste, 2de of 3de trachearing en gebeurt onder lokale of algemene anesthesie. In deze opening wordt tracheacanule gebracht waarlangs zv kan ademhalen
- afhankelijk van indicatie tijdelijk of definitief
Wat zijn de indicaties voor een tracheotomie?
- tumorgroei in de keel/mondregio;
- bloeding in de mond/keel ten gevolge van ongeval;
- chemische of thermische brandwonden;
- tracheo-oesofagale fistel;
- ernstige anafylactische shock;
- dubbelzijdige stembandverlamming;
- operatie in mond/keelholte waarbij postoperatief zwelling kan optreden;
- langdurige kunstmatige beademing;
- neurologische aandoeningen: verminderde of afwezige slikreflex
Wat is percutane dilatatie tracheotomie (PDT)?
techniek waarbij patiënt niet naar OK hoeft
* trachea wordt aangeprikt met dikke naald onder toezicht van bronchoscoop;
* in naald wordt voerdraad aangebracht tot in trachea
* over voerdraad wordt dilatator geschoven die opening in trachea dilateert;
* zodra opening voldoende is gedilateerd plaats men tracheocanule voorzien van cuff
Wat zijn de voordelen van PDT?
- minder complicaties;
- snelle plaatsing;
- goedkoper;
- geen operatiezaal nodig
Wat is een tracheacanule?
gebogen buis vervaardigd uit polyurethaan. Deze kan in verschillende maten bestaan afhankelijk van de leeftijd, geslacht en anatomie van de zorgvrager
Uit welke onderdelen bestaat en tracheacanule?
- de buitencanule;
- de binnencanule;
- de mandrin
Wat is de functie van de buitencanule van een tracheacanule?
houdt rand van stoma open en is voorzien van plaatje met 2 gleufjes om lint (of speciaal voorzien bandje) door te schuiven en daarmee canule rond hals te fixeren . Bij bepaalde types scharniert plaatje ten opzichte van canuleschacht, zodat bij hoofdbewegingen van patiënt de canule binnen trachea minder tegen wand schuift en zo slijmvliesbeschadiging kan voorkomen worden.
Wat is de binnencanule van een tracheacanule?
- is tweede buisje dat in buitencanule past en erin vastklikt;
- kan gemakkelijk en snel verwijderd worden;
- vangt slijm uit luchtpijp op
- wordt zo nodig uitgenomen om proper te maken en zo ademhalingsweg goed open te houden
Wat is de mandrin van een tracheacanule?
- heeft afgeronde top en past in buitencanule;
- dient alleen om buitencanule gemakkelijker in te brengen en om inwendige beschadigingen te voorkomen
Welke soorten tracheacanules zijn er?
- canule met cuff
- canule zonder cuff
- canule met venster
Bij wie wordt een canule met cuff geplaatst?
bij personen die gestoorde of afwezige slikfunctie hebben. Door opblazen van cuff (een ballon op het einde van de canule) wordt trachea volledig afgesloten
Wat is de functie van een cuff bij een tracheacanule met een cuff?
- cuff voorkomt dat excreties in trachea en longen terecht komen met pneumonie als gevolg
- Wanneer zv beademd wordt zal cuff ook voorkomen dat lucht langs canule kan ontsnappen
Waarom moet de druk in de cuff van een tracheacanule gecontroleerd worden?
druk in gecuffte canule moet twee- tot driemaal per dag gecontroleerd worden. Wanneer cuff te hard is opgeblazen ontstaan inwendige drukletsels die op lange termijn tracheastenose kunnen veroorzaken. Wanneer cuff te weinig is opgeblazen zal functie van cuff wegvallen. De druk in cuff ligt tussen 25 en 30 mmHg
Wat zijn de aandachtspunten bij het opblazen van een cuff bij een tracheacanule?
cuff steeds met cuffmeter dient opgeblazen te worden en niet met spuit!
-> Als je cuff opblaast met spuit dan kan het zijn dat cuff te hard is opgeblazen. Dit geeft druknecrose aan binnenkant van trachea en kan na verloop van tijd littekenweefsel veroorzaken. Hierdoor kan op termijn stenose ontstaan
-> Wanneer cuff gelost wordt moet er gelijktijdig geaspireerd worden, zodat patiënt slijm en sputum niet aspireert
Wanneer wordt een canule zonder cuff geplaatst?
Wanneer canule zonder cuff wordt geplaatst is zv wakker en heeft hij goedwerkend slikreflex
Wat is het voordeel van een tracheacanule met een venster/ gefenestreerde canule?
Deze canule heeft opening t.h.v. bocht. Dit zowel in de buiten- en binnencanule. Dit zal ervoor zorgen dat zorgvrager, na begeleiding van een logopedist, in staat zal zijn om te spreken wanneer hij zijn vinger op opening van de canule plaatst. Hiervoor kan ook een spraakklep gebruikt worden. De inademing zal gebeuren via de canule en de uitademing via de stembanden
Hoe wordt een spraakklep gebruikt bij een tracheacanule?
Bij het gebruik van een spraakklep zal deze opengaan bij inademing en weer sluiten bij
uitademing. Belangrijk is dat de cuff van de tracheacanule gelost wordt als de patiënt wil spreken. Ook hier moet er gelijktijdig geaspireerd worden als de cuff gelost wordt
Wat zijn de mogelijke vroegtijdige complicaties van een tracheacanule?
- Bloeding
- Subcutaan emfyseem
- Verstopping van de tracheacanule
Hoe kan subcutaan emfyseem ontstaan bij een tracheacanule?
wanneer operatiewonde te groot is voor canule kan bij uitademen lucht terechtkomen onder huid. Dit kan je voelen door op omliggende huid van tracheotomie te drukken. Er zal verdikking voelbaar zijn die crepiteert (krakend geluid) bij aanraking
Hoe kan vroegtijdige verstopping van de tracheacanule ontstaan?
door een bloeding kunnen bloedklonters ontstaan die canule gedeeltelijk of volledig verstoppen. Het is noodzakelijk zo vlug mogelijk te aspireren of door verwijderen van binnencanule verstopping te verwijderen
Wat zijn de mogelijke laattijdige complicaties van een tracheacanule?
- Infectie
- Verstopping tracheacanule
- Ritmestoornissen bij aspireren
- Pneumonie
Hoe kan laattijdige verstopping van de tracheacanule ontstaan?
door lucht wordt mucus veel taaier waardoor grotere mucusproppen gevormd worden. Normaal kan zv die zelfstandig ophoesten. Wanneer mucusprop te groot is, kan tracheacanule verstopt raken. Het is
noodzakelijk om zo vlug mogelijk prop te verwijderen door te aspireren of verwijderen van binnencanule
Hoe kunnen ritmestoornissen ontstaan bij het aspireren van een tracheacanule?
wanneer met een katheter mucus wordt weggezogen in dieper gelegen deel van trachea kunnen ritmestoornissen optreden ten gevolge van vagale prikkeling
Hoe kan een pneumonie ontstaan bij een tracheacanule?
doordat er een rechtstreekse doorgang ontstaat naar de longen bestaat er een groter risico dat micro-organismen de longen binnendringen met een infectie tot gevolg
Wat is aspireren?
Aspireren is het uitzuigen van bloed of secreties. Draag hierbij steeds niet-steriele handschoenen, een mondmasker en een spatbril.
Wat zijn de aandachtspunten bij het aspireren van een tracheacanule?
- duurtijd van aspireren zo kort mogelijk (10 tot 15 seconden) houden want tijdens aspireren krijgt zv geen zuurstof -> Tussen 2 aspiraties min 30 sec
- Breng aspiratiekatheter traag 10cm in canule zonder aspiratie -> aspiratiekatheter is ongeveer de helft in diameter dan canule en ligt tussen Ch 8 en Ch 14 -> Wanneer je te diep gaat kan dit beschadiging brengen aan binnenwand van trachea. Te diep of te lang aspireren zijn meest voorkomende fouten
- Respecteer ook steriliteit en raak de laatste 15 cm van aspiratiekatheter niet aan mag uitzuigen wel herhalen en katheter ook gebruiken om na uitzuigen van trachea neus en mond te aspireren maar niet omgekeerd
- Spoel katheter en slang steeds nadien
- Kijk tijdens aspireren ook naar aspiraat. Beoordeel kleur, consistentie, geur en hoeveelheid
- zuigkracht van aspiratietoestel: 150mmHg
- Om hardnekkige slijmen en korsten in canule te verwijderen of te vermijden kan je tracheacanule instilleren
Hoe wordt de tracheacanule geinstilleerd?
Hierbij wordt er NaCl 0.9% of medicatie ingedruppeld via de binnencanule. Na het inbrengen enkele seconden wachten en nadien aspireren
Wat zijn de verpleegkundige aandachtspunten bij het reinigen van een tracheacanule?
- Bij reinigen van canule zullen we steeds niet-steriele handshoenen en mondmasker dragen om onszelf te beschermen tegen secreties. Deze techniek is geen steriele handeling, maar huishoudelijk proper.
- binnencanule zal tweemaal per dag gereinigd worden. fixatiebandje vervangen we dagelijks of indien nodig vlugger. Zorg dat fixatiebandje niet te strak zit
- Bij reinigen van binnencanule zullen we ook cuffdruk meten bij canule met cuff. De cuff opblazen of aflaten kan hoestreflex veroorzaken bij zv
Wanneer de cuff wordt afgelaten, moet er steeds geaspireerd worden. - Breng indien nodig splitgaas aan tussen huid en buitencanule om drukletsels te voorkomen.
- Gebruik canuleborstel om binnencanule goed te reinigen. Spoel en droog grondig. Niet in alle instellingen zijn er canuleborstels aanwezig. alternatief is met kleine steriele kompressen en met steriel pincet binnencanule reinigen.
- Als zv over twee binnencanules beschikt kan je ze onmiddellijk vervangen
Waarvoor dient een kunstneus bij een tracheacanule?
Het verwarmen, bevochtigen en filteren van de lucht kan gedeeltelijk worden overgenomen door een kunstneus of filter. Door gebruik te maken van een kunstneus worden het indikken van slijm en infecties van het slijmvlies deels voorkomen
Wat is belangrijk bij de reanimatie van een patiënt met een tracheacanule?
Bij een reanimatie is het van belang dat er steeds gebruik gemaakt wordt van de canule om te beademen. Sluit de Ambu® rechtstreeks aan op de canule.
Wat is een tracheostomie?
chirurgische interventie waarbij de luchtpijp wordt opengemaakt en randen van opening aan huid in hals worden vastgehecht. Een tracheostomie is definitief. tracheostomie wordt aangelegd bij uitvoeren van laryngectomie waarbij zowel larynx als stembanden weggenomen worden
Wat gebeurt er na een tracheostomie?
In stoma wordt canule of larytube aangebracht -> ziet er anders uit dan tracheacanule en kan worden gefixeerd met stomapleister.
Tijdens of na ingreep kan definitieve stemprothese geplaatst worden zodat zorgvrager terug leert praten. Dit vraagt enige training met logopedist.
Wat zijn de indicaties van een tracheostomie?
- bij larynxcarcinoom,
- na glossectomie (definitieve slikproblemen),
- bij neurologische aandoeningen: zoals MS, ALS (onbehandelbare aspiratie).
Wat is een stemprothese?
Om te kunnen spreken wordt er verbinding gemaakt tussen luchtpijp en slokdarm. In wand hiertussen bevindt zich stemprothese. stemprothese is klein buisje (1 à 2 centimeter) van siliconenmateriaal met aan beide uiteinden een plaatje. Hierdoor blijft het op zijn plaats zitten
Hoe werkt een stemprothese?
In stemprothese zit klepje dat als éénrichtingsventiel werkt. Er kan wel lucht van luchtpijp naar slokdarm gestuurd worden om te kunnen spreken, maar voorkomt dat voedsel en vloeistoffen van slokdarm in luchtpijp komen
Om te kunnen spreken moet tracheostomie na inademen, worden afgesloten. Vervolgens wordt slokdarmslijmvlies door langsstromende lucht in trilling gebracht en brengt zo geluid voort: de ‘slokdarmstem’. Door te articuleren wordt dit geluid tot verstaanbare spraak gevormd
Wat is het verschil tussen tracheotomie en een tracheostomie op vlak van ademhaling?
- tracheotomie: Ademhaling kan zowel gebeuren via de canule als via de neus
- tracheostomie: Ademhaling gebeurt enkel via de canule (stoma)
Wat is het verschil tussen tracheotomie en een tracheostomie op vlak van spraak mogelijkheid?
- tracheotomie: Ja, Verklaring: Patiënt kan nog gebruik maken van aanwezige stembanden. Praten is mogelijk met canule met venster of door de vinger op canule met losse cuff te plaatsen
- tracheostomie: Neen, Verklaring: De patiënt heeft geen stembanden
Wat is het verschil tussen tracheotomie en een tracheostomie op vlak van risico op aspiratie?
- tracheotomie: Ja, Verklaring: Bij patiënten met verminderde of afwezige slikreflex is er aspiratierisico in geval cuff niet goed is opgeblazen. Algemeen is door aanwezigheid van canule risico op verslikken groter
- tracheostomie: Neen, Verklaring: Er is geen aspiratierisico omdat er geen verbinding meer is tussen voedingsweg en luchtweg
Wat is het verschil tussen tracheotomie en een tracheostomie op vlak van permanentheid?
- tracheotomie: tijdelijk
- tracheostomie: definitief
Wat is het verschil tussen tracheotomie en een tracheostomie op vlak van noodzaak aan een canule?
- tracheotomie: ja
- tracheostomie: neen
