Hfst 5: Thoraxdrainage Flashcards
Hoe ontstaat een pneumothorax?
Normaal is pleuraholte één gesloten geheel dat vacuüm is. Wanneer lucht tussen beide pleurabladen terecht komt omwille van beschadiging van één of beide pleurabladen (pleura visceralis en pleura parietalis) valt negatieve druk en dus ook
het vacuüm weg
Wat gebeurt er wanneer er vocht in de pleuraholte komt?
Wanneer vocht in pleuraholte terecht komt omwille van bijvoorbeeld maligniteit kan dit benauwdheid met zich meebrengen
Wat is het doel van thoraxdrainage?
doel van thoraxdrainage is afvoeren van lucht en vocht zodat long zich normaal kan ontplooien en zorgvrager terug normaal kan ademen
Hoe kan de indicatie voor een thoraxdrainage onderverdeeld worden?
indicaties kunnen ingedeeld worden in 2 groepen afhankelijk van doel (verwijderen van lucht of vocht) waarvoor thoraxdrain geplaatst wordt
Hoe kan een spontane pneumothorax ingedeeld worden?
- Primaire oorzaak
- Secundaire oorzaken:
o onderliggend longlijden
o trauma
o iatrogene oorzaken
Wat gebeurt er bij een pneumothorax met een primaire oorzaak?
oorzaak is onbekend. Grote magere mannen lopen hierbij groter risico. Zonder enige reden ontstaat klein defect in één of beide pleura. Er ontstaat plots scherpe pijn bij ademhalen. Na enige tijd krijgt zorgvrager het benauwd en wordt hij kortademig. De symptomen verminderen wel waardoor personen soms enige tijd met pneumothorax rondlopen zonder het te beseffen
Hoe kan onderliggend longlijden zorgen voor een pneumothorax?
elke longziekte vormt gevaar. Het longweefsel en/of de pleura kunnen hun stevigheid verliezen waardoor pleura makkelijker scheurt
De
benauwdheid en pijn nemen toe naarmate grootte van pneumothorax. Vaak ontstaat gevoel van niet meer kunnen doorademen
Welke vormen van longlijden kunnen bijvoorbeeld zorgen voor pneumothorax?
longemfyseem, tuberculose, chronische bronchitis, sarcoïdose en bronchiaal astma
Hoe kan trauma zorgen voor een pneumothorax?
een vreemd of lichaamseigen materiaal brengt een beschadiging toe aan de pleura. Voorbeelden zijn ribfracturen, messteek, ….
Hoe kunnen iatrogene oorzaken zorgen voor een pneumothorax?
door medische procedure ontstaat pneumothorax door beschadiging van pleura bv. bij plaatsen van CVK, mechanische beademing met hoge drukken of bij chirurgische ingreep t.h.v. longen wordt bewust het vacuüm onderbroken om ingreep goed te kunnen uitvoeren
Hoe wordt de diagnose van een pneumothorax gesteld?
De diagnose en opvolging gebeurt aan hand van RX opname. Hierop krijgt men duidelijk beeld van ernst van pneumothorax. longweefsel is duidelijk zichtbaar
Waar wordt een thoraxdrain geplaatst bij een pneumothorax?
thoraxdrain hoog in pleuraholte geplaatst worden om lucht te verwijderen en vacuüm te herstellen
Wat houd een spanningspneumothorax in?
levensbedreigende situatie waarbij er druk wordt opgebouwd tussen twee longvliezen. druk kan long dichtdrukken, maar ook hart en belangrijke bloedvaten wegdrukken. Hierdoor komt bloedcirculatie in gedrang, wat levensbedreigende situatie is. spanningspneumothorax is eerder
zeldzaam
Hoe kan pleuravocht ingedeeld worden?
transsudaat en exsudaat
Wat is transsudaat?
helder vocht tussen pleurabladen dat veroorzaakt wordt door circulatiestoornis. Hierbij zal men geen thoraxdrain plaatsen
Wat ligt er aan de oorzaak van exsudaat?
infectie, maligniteit of auto-immuunziekte liggen aan de oorzaak van de productie van exsudaat. Hiervoor is wel drainage van het vocht noodzakelijk.
Ook bloed ten gevolge van operatie of groeiende longtumoren kunnen aan oorzaak liggen van pleuravocht.
Welke vormen van pleuravocht zijn er?
- hydrothorax: aanwezigheid van vocht tussen de pleuravliezen;
- hemothorax: bloed in de pleuraholte;
- empyeem pus (etter) in de pleuraholte, ook wel pyothorax genoemd;
- chylothorax: lymfe in de pleuraholte
Wat is het gevolg van pleuravocht?
Door aanwezigheid van vocht wordt long ingeduwd waardoor hij niet over zijn volle capaciteit beschikt. zorgvrager krijgt benauwd gevoel en moeilijkheden om te ademen. Afhankelijk van oorzaak kan dit acuut of langzaam verloop kennen
Hoe wordt de diagnose van pleuravocht gesteld?
Net zoals bij een pneumothorax zal diagnosestelling gebeuren aan hand van RX-opname waarbij men duidelijk aanwezigheid van vocht zal waarnemen
Waar wordt een thoraxdrain geplaatst bij een pleuravocht?
Bij pleuravocht zal thoraxdrain laag in pleuraholte geplaatst worden om goede drainage te bekomen
Wat zijn de symptomen van pleuravocht?
- kleine pneumothorax verloopt vaak asymptomatisch;
- dyspnoe, tachycardie, hypotensie;
- pijn aan getroffen zijde: acuut optreden van pijn, unilaterale scherpe pijn die uitstraalt naar schouder en nek;
- fladderthorax;
- bij pneumothorax: subcutaan emfyseem met crepitatie bij palpatie;
- cyanose;
- angst;
- bij hemothorax: hypovolemische shock;
- desaturatie;
- bloedgassen: lage PaO2
Wie plaatst een thoraxdrain?
De plaatsing van een thoraxdrain gebeurt door de chirurg, onder lokale of algemene
verdoving. Als verpleegkundige bieden we assistentie
Via welke toegangswegen kan een thoraxdrain geplaatst worden?
- laterale benadering: in 4de of 5de intercostale ruimte op voorste tot middelste axillaire lijn;
- anterieure benadering: in 2de intercostale ruimte op midclaviculaire lijn.
Wat gebeurd er na plaatsing van een thoraxdrain?
thoraxdrain vastgemaakt aan huid met speciale hechting: tabakzaknaad (beursnaad). Bij verwijderen van drain kan opening hierdoor gemakkelijk dichtgetrokken worden door aan 2 uiteinden te trekken. Na plaatsing van thoraxdrain wordt altijd RX thorax uitgevoerd om positie van drain te controleren
Welke vormen van thoraxdrainage bestaan er?
- 3-flessensysteem
- analoog drainagesysteem
- digitaal drainagesysteem (Thopaz)
- passieve of actieve drainage
Hoe werkt het 3-flessensysteem bij thoraxdrainage?
- eerste fles: collectorkamer en vangt vocht op.
- tweede fles: waterslot -> veiligheidssysteem dat ervoor zorgt dat lucht wel uit drain kan maar niet in omgekeerde richting.
- derde fles: drukcontrolekamer en limiteert de zuigkracht van vacuümsysteem. De diepte van water regelt kracht waarmee drain aanzuigt.
Hoe werkt het analoog drainagesysteem?
- 3 flessensysteem werd in 1 compartimentssysteem ondergebracht.
- drainagesysteem wordt voorbereid door verpleegkundige die water toe zal voegen om waterslot te bekomen en correcte hoeveelheid vloeistof zal toevoegen om zuigkracht te bepalen
- systeem wordt aangesloten aan vacuüm dat aanwezig op kamer en leiding wordt geopend zodat zuigkracht geactiveerd wordt
- drainagesysteem maakt borrelend geluid
Hoe werkt het digitaal drainagesysteem (thopaz)?
- digitaal drainagesysteem houdt elektronische gegevens bij over hoeveel vocht gedraineerd werd en of er luchtlek aanwezig is.
- druk kan eenvoudig worden ingesteld en er bevindt zich automatische klep die optreedt als waterslot
- systeem is veel compacter en moet niet meer aangesloten worden op apart vacuümsysteem
- Het is voorzien van batterij voor transport. Er is opvangreservoir aanwezig van 300, 800 of 2000 ml.
Hoe werkt passieve drainage?
- gebeurt op basis van ademhaling -> positieve druk van uitademen zorgt ervoor dat vocht of lucht vanzelf naar buiten komt
- waterslot zal voorkomen dat vocht of lucht terug kan stromen -> druk van -8 cm H2O gebruikt. Het lichaam herstelt zich op deze manier spontaan, zonder actieve handelingen.
Hoe werkt actieve drainage?
vacuümpomp gecreëerd waardoor negatieve druk ontstaat -> grotere hoeveelheden lucht en vocht naar buiten gezogen -> Hoe lager flow, hoe meer actief er wordt gezogen
Een druk van -20 cm H2O wordt gezien als
standaard voor actieve drainag
Wanneer wordt actieve thoraxdrainage gebruikt?
Dit wordt best enkel in eerste acute fase gebruikt waarbij zv nog zeer moeilijk heeft om te ademen. Langdurig gebruik van actieve drainage geeft verhoogde kans op complicaties zoals irritatie van pleura
Wat zijn de mogelijke complicaties van thoraxdrainage?
- pijn
- benauwdheid
- pleuravocht
- spanningspneumothorax
- subcutaan longemfyseem
- lekkage van vocht
- infectie van de insteekopening
Waardoor kan pijn ontstaan bij thoraxdrainage?
thoraxdrain wordt midaxillair tussen ribben geplaatst. Door zuigkracht komen pleura dicht tegen drain waardoor dit pijn kan veroorzaken
-> belangrijk dit vooraf te melden aan zorgvrager zodat adequate pijnstilling kan gegeven worden
Waardoor kan benauwdheid ontstaan bij thoraxdrainage?
- Na plaatsen van thoraxdrain zou benauwdheid minder moeten worden doordat long meer is uitgezet.
- Indien er lucht zou ontsnappen langs thoraxdrain kan dit benauwdheid verergeren.
- Bij acute benauwdheid moet men er steeds op alert zijn dat thoraxdrain niet is afgeknikt waardoor doel niet meer kan worden uitgevoerd
Waardoor kan pleuravocht ontstaan bij thoraxdrainage?
- Controleer steeds pleuravocht op hoeveelheid en kleur
- Bruin vocht is oud bloed, helderrood bloed zal wijzen op actieve bloeding terwijl groen vocht meestal wijst op infectie
- Bij pneumothorax zal weinig tot geen vocht aanwezig zijn. Indien toch meer dan 100ml
bloed aanwezig is kan dit wijzen op bloeding ter hoogte van longen - Wanneer op half uur tijd meer dan liter pleuravocht gedraineerd wordt, zet je drain tijdelijk stop en verwittig arts
- Door te snelle vochtdrainage kan hypotensie
ontstaan. Vaak wordt deel gecompenseerd door IV extra vocht toe te dienen
Wat is een spanningspneumothorax?
aandoening waarbij er zich toenemende hoeveelheid
lucht in pleuraholte ophoopt. Er is lek ontstaan waardoor lucht alleen naar binnen kan en niet meer naar buiten. Dit veroorzaakt grote druk in pleuraholte, met als gevolg dat long -hartfunctie ernstig vermindert. Bijvoorbeeld door afknikking van
afvoerslangen of tijdens transport wanneer de drain niet openstaat
Waardoor kan subcutaan longemfyseem ontstaan bij thoraxdrainage?
- Wanneer insteekopening te groot is voor drain kan buitenlucht terechtkomen in pleuraholte en weefsels rondom -> lucht kruipt onder huid. Rondom opening kan je verdikking zien van huid die crepiteert
- te grote druk op insteekopening wanneer drain verstopt zou zijn
- Controleer bij elke verbandwissel of subcutaan emfyseem aanwezig is
Waardoor kan lekkage van vocht ontstaan bij thoraxdrainage?
Door te grote incisie kan er vocht lekken naast
thoraxdrain. Het verband zal hierdoor verweken. De drain wordt steeds gehecht maar wanneer lekkage ontstaat, moet de huid dichter bij drain geplaatst worden met behulp van huidstrips.
Hoe kan infectie van insteekopening bij thoraxdrainage vermijd worden?
Laat, na plaatsen van thoraxdrain, verband 48 uur gesloten. Verzorg nadien dagelijks insteekplaats. Gebruik voor verzorging een splitkompres en absorberend verband om insteekplaats goed af te dekken. Controleer bij elke verzorging op tekenen van infectie.
Wanneer wordt een thoraxdrain verwijderd?
Wanneer zv hemodynamisch stabiel is en drainproductie minder dan 30 ml per 24 uur is mag drain verwijderd worden of indien luchtlekkage gestopt is
Hoe wordt een thoraxdrain verwijderd?
De drain zal verwijderd worden door arts. hechting om drain te fixeren zal eerst verwijderd worden. Er zal aan zv gevraagd worden om uit te ademen en op dat ogenblik zal drain verwijderd worden
Wat gebeurd er bij het verwijderen van een thoraxdrain met een beursdrain?
Indien beursnaad werd geplaatst zal deze aangetrokken worden. beursnaad zijn hechtingen rondom insteekplaats die, wanneer ze aangetrokken worden, werken als strop
Wat zijn de verpleegkundige aandachtspunten bij een thoraxdrain?
- patiënt observeren
- teruglopen van vloeistof en lucht mag niet!
- drainagesysteem stabiel op grond, niet plat;
- afvoerslangen controleren op stase, verstopping en afknikking (spanningspneumothorax);
- controleer of er geen lekkage is langs insteekpunt van thoraxdrain of er infectietekens aanwezig zijn
- observeer en rapporteer kleur en hoeveelheid van drainagevocht
- laat pt, bij bedrust, zoveel mogelijk halfzittende houding aannemen
- stimuleer patiënt tot diep zicht en hoesten om pneumonie te voorkomen;
- dagelijkse verzorging insteekplaats thoraxdrain
- controleer waterslot
- extra fixatie afvoerslang om tractie te voorkomen;
- thoraxdrain mag enkel afgeklemd worden tijdens wisselen van drainagesysteem;
- laat afvoerslang regelmatig leeglopen in opvangsysteem door heveling toe te passen
- controleer drukcontrolekamer
- als meer dan 250 ml bloed gedurende 3 uur wordt opgevangen in collectorkamer en er geen afname van dit bloed gezien wordt dan moet arts onmiddellijk verwittigd
- tijdens vervoer vacuüm afzetten
