Hfst 2: het zenuwstelsel Flashcards
Wat regelt het centraal zenuwstelsel?
regelt het lichamelijke en psychisch functioneren?
Waaruit is een neuron opgebouwd?
- cellichaam
- dendrieten: contact met andere neuronen
Wat bedoeld men met conductie?
Wanneer prikkel als elektrisch stroompje overgaat van neuron op neuron
Hoe verloopt de prikkelgeleiding tussen neuronen?
- dendrieten niet in direct contact met elkaar -> aan uiteinde dendriet = synaps: synaptische spleet -> geleiding via neurotransmitters (chemische stofjes)
- prikkel komt aan in 1e presynaptische neuron -> neurotransmitters komen vrij in synaptische spleet uit blaasjes-> binden aan receptoren van post-synaptisch neuron
- neurotransmitter past precies op speciefieke receptor
Hoe werken bepaalde psychofarmaca in op de neurotransmitters?
antipsychotica blokkeren de receptoren van dopamine, waardoor dopamine minder sterk of helemaal niet meer werkt
Wat zijn neurotransmitters?
de signaalstofjes die zenuwimpulsen overdragen tussen neuronen
en/of kliercellen en spiercellen
Welke neurotransmitters zijn belangrijk binnen GGZ?
- dopamine;
- serotonine;
- noradrenaline;
- gamma-aminoboterzuur (GABA
Wat zijn de voornaamste neurotransmitters?
- acetylcholine;
- noradrenaline;
- dopamine;
- serotonine;
- GABA (gamma-amino-zuren);
- histamine;
- glutamaat;
- endorfines;
- oxytocine
Wat doet acetylcholine?
nodig om ons geheugen goed te laten werken, om ons energiek en actief te voelen
Wat gebeurd er wanneer er te weinig acetylcholine wordt aangemaakt?
vermindert de communicatie binnen het lichaam en kunnen spieren en hersenen hun taken minder goed uitvoeren
Wat zijn de functies van acetylcholine binnen het lichaam?
- cholinergische stimulatie: overzetten van signalen van de motorische zenuwen naar de skeletspieren
- Ter hoogte van de hersenschors de stof draagt bij aan de verwerkingssnelheid van informatie in de hersenen -> redeneren, denkvermogen en geheugenproces
Welke effecten brengt de cholinergische stimulatie van acetylcholine tweeg?
o relaxatie van de meeste spieren in de periferie en coronaire bloedvaten en hersenvaten;
o zorgen voor miosis, erectie, zweetsecretie, speeksel- en traansecretie;
o zorgen voor controle over de sfincter en blaascontractie ter hoogte van de urinewegen
Waar wordt noradrenaline aangemaakt?
afkomstig uit het bijniermerg, net zoals adrenaline
Welk soort neurotransmitter/ hormoon is noradrenaline?
- orthosympatische neurotransmitters met hoofdzakelijk een vasoconstrictische werking
- werkt samen met adrenaline en cortisol
Wanneer wordt noradrenaline geproduceerd?
Na een acute, hevige stressprikkel kan de hypothalamus via het ruggenmerg het bijniermerg stimuleren om noradrenaline te produceren en aan het bloed af te geven
Wat is het effect van noradrenaline op het lichaam?
- reactie van lichaam op noodsituaties (sneller kloppen van het hart, openzetten
van de luchtwegen, stijgen van bloeddruk); - contracties van spieren t.h.v. de sfincters en bloedvaten (uitgezonderd coronairen en hersenvaten: bv. ejaculaties, mydriase, vermindering darmmotiliteit en tonus);
Wat is het effect van een tekort of te veel aan noradrenaline?
- tekort: depressief
- teveel: euforisch, gespannen, angstig of opgewonden
Welke stoffen werken in op de receptoren van noradrenaline?
Cafeïne versterkt de receptoren voor noradrenaline en zorgen voor een krachtiger effect.
Ook middelen zoals cocaïne en amfetamines stimuleren de werking van noradrenaline
Wat is dopamine?
een neurotransmitter in de hersenen die het mogelijk maakt voor zenuwcellen
om met elkaar te communiceren
Wat doet dopamine?
- speelt een belangrijke rol binnen de hersenen bij het ervaren van genot, stemming, welzijn en beweging
- reguleert de motorische activiteit in de spieren
Waar in de hersenen komt dopamine voor?
- basale ganglia: zorgt er voor dat bepaalde bewegingen gemakkelijker gemaakt kunnen worden, of ongewenste bewegingen juist onderdrukt kunnen worden
Welke stoffen hebben een invloed op de werking van dopamine?
middelen zoalscocaïne en medicatie zoals bv. Rilatine® vertragen de recycling van dopamine, waardoor een over-stimulatie van de dopaminebanen plaats vindt
Wat zijn de symptomen van te weinig dopamine in de postsynaps?
- depressie, concentratiestoornissen, gebrek aan zelfvertrouwen, demotivatie, sociale isolatie …
- galactorroe, amenorroe (door te veel prolactine);
- ziekte van Parkinson, akinesie, dyskinesie, ADHD