hfs 5 Flashcards
sekshormonen
- testosteron
- oestrogeen
- progesteron
testosteron man
behoud secundaire geslachtskarakteristieken, genitalien, spermaproductie en stimulatie van bot en spier groei
FSH man
bepaald spermaproductie
LH
bepaald testosteronproductie
inhibin
hormoon geproduceerd in testes, reguleert niveaus van FSH
oestrogeen
brengt veel veranderingen puberteit; onderhoudt slijmvliezen en stopt groei botten en spieren
prolactine
stimuleert melkproductie na de bevalling
oxytocine
stimuleer vrijkomen van melk uit de tepels, samentrekking van de baarmoeder bij bevalling en versterkt de hechting
gender
identiteit, identiteitsexpressie en tot wie je je aangetrokken voelt
XXY chromosomen
Klinefelter’s syndroom; man kleine testikels, wordt geen sperma geproduceerd en testosteron waarde zijn laag
homologous organen
als organen mannen en vrouwen vanuit hetzelfde embryonisch weefsel zijn
analogous
wanneer organen mannen en vrouwen zelfde functie hebben
cryptorchidis
testikels zijn nog niet ingedaald
epigenetica
functionele veranderingen in het DNA die de genetische code zelf niet veranderd, maar wel leidt tot veranderingen in genetische expressie
gendervariabele
1) chromosomaal gender
2) gonadaal gender
3) prenataal hormonaal gender
4) interne organen
5) extern genitaal uiterlijk
6) pubertaal hormonaal gender
7) toegewezen gender
8) genderidentiteit
intersex
wanneer iets niet klopt in 1 t/m 6 van de gender variabele
oorzaken disorder of sex development
- congenital adrenal hyperplasia
- androgen-insensitivity syndrome
congenital adrenal hyperplasia
genetische vrouw ontwikkelen de eierstokken normaal als foetus, maar later gaat de adrenale klier abnormaal functioneren en wordt overschot aan androgenen gemaakt. Genitalien lijken op die van een man
androgen-insensitivity syndrome
genetische man produceert normale testosteron niveaus maar het weefsel is hier ongevoelig voor, waardoor prenatale ontwikkelingen gefeminimizeerd worden
meiden en puberteit
- borstgroei
- groei schaamhaar en okselhaar
- lichaamsgroei
- eerste menstruatie
leptine
gerelateerd aan de start van de puberteit en lichaamsvet
kisspeptine
stimuleert hypothalamus om meer GnRH te maken waardoor LH en FSH gestimuleerd worden en de eierstokken oestrogeen gaan aanmaken
jongens en puberteit
- groei testes en scrotale zak
- groei schaamhaar
- penis vergroot
- erecties komen vaker voor
- groei spiermassa
menstruatie cyclus
1) folliculaire fase
2) ovulatie
3) luteale fase
4) menstruatie
folliculaire fase
fase net na menstruatie wanneer het eitje gaat rijpen
ovulatie
follikel breekt waardoor gerijpte eicel vrijkomt
luteale fase
follikel veranderd in kliermassa van cellen, wanneer zwangerschap uitblijft daalt de hormoon afscheiding sterk en wordt het endometrium afgestoten
menstruatie
endometrium wordt losgelaten van de baarmoeder
Mittelschmerz
jezelf kunnen voelen ovuleren in de vorm van kramp in onderbuik
anovulatoire cyclus
menstruatie kan plaatsvinden zonder ovulatie
cervical mucus cycle
onder invloed van oestrogeen wordt het baarmoederslijmvlies helder
basale lichaamstemperatuur cyclus
onder invloed van progesteron stijgt je lichaamstemperatuur met een halve graad in de tweede helft van je cyclus
dysmenorrhea
pijnlijke menstruatie
endometriosis
endometrium groeit op een andere plek in de baarmoeder
amenorroe
afwezigheid menstruatie
premenstrual syndrome (PMS)
stemmingswisselingen afhankelijk van moment in cyclus, ook depressie en prikkelbaarheid
premenstrual dysphoric disorder (PMDD)
PMS maar geformaliseerd in andere diagnose
