Hfdstk Suicidepreventie Flashcards
Leg uit wat bedoeld wordt met het suïcidaal proces
Aan suïcide gaat een proces vooraf
o Gedachte → plan → daad
• Tijdspanne verschilt van persoon tot persoon
o Meestal sneller bij jongeren en mannen
- Signalen slechts deels observeerbaar
- Poging als belangrijkste signaal
- Catharsiseffect van een poging is tijdelijk
- Geen eenvormig proces
- Ambivalentie: dood ↔ ander leven
op welke signalen ga je letten?
Verbale signalen
(In)direct verbale boodschappen die wijzen op hopeloosheid en/of een negatieve kijk op zichzelf/omgeving/toekomst.
Non-verbale signalen : internaliserend
• Zich isoleren, terugtrekken, stiller zijn
• Lusteloosheid, futloosheid
• Rusteloosheid
• Sombere stemming
• Interesseverlies; de neiging om activiteiten die men vroeger graag deed te verwaarlozen
• Slaapstoornissen: te veel/te weinig
• Concentratiestoornissen, vergeetachtigheid
• Plotse huilbuien
• Zichzelf verwaarlozen
Specifieke signalen
●Neiging om onverantwoorde risico’s te nemen, kleine ongelukjes
●Mondelinge en/of schriftelijke aanwijzingen (gedicht, opstel, tekening) waaruit blijkt dat men leven somber inziet en veel bezig is met de dood/zelfdoding
●Interesse in bepaalde boeken/muziek/internetsites ●Afscheid nemen van belangrijke personen en/of plaatsen
●(Vermeerderd) alcohol- en druggebruik
●Weggeven van persoonlijke spullen
●Voorbereidingen treffen voor een suïcidepoging bijv. geschikte plaatsen en/of middelen zoeken ●Zelfmoordpoging
Leg het verschil uit tussen een suicidepoging en suicide?
SUICIDE ➔ Is een daad met dodelijke afloop ➔ Gesteld door de betrokken persoon zelf ➔ Met de wetenschap of verwachting van de dodelijke afloop ➔ Doel: gewenste veranderingen bewerkstelligen
SUICIDEPOGING ➔ Gedrag zonder dodelijke afloop ➔ Zichzelf verwonden of het innemen van een zodanige hoeveelheid van een bepaalde stof dat de therapeutische norm is overschreden ➔ Opzettelijk en weloverwogen uitgevoerd ➔ De persoon bedoelde via de gevolgen van deze handeling door hem gewenste veranderingen te bewerkstelligen
Mensen hebben last vernauwing, hoe komt dit?
daarom Zien mensen geen andere oplossingen meer • Zien ze niet meer wat nog wél goed gaat • Beseffen ze niet wat / wie ze achterlaten • Geloven ze dat niemand hen kan helpen • Menen ze dat dit nooit nog over gaat
leg uit: de twee P’s en drie O’s
= uiting van 2 P’s en 3 O’s Pijnlijke Problemen die ervaren worden als Ondraaglijk, Onoplosbaar en Oneindig
Wat zijn de drempelverlagende factoren die meespelen in het suicidaal proces?
➔ alcohol, medicatie, drugs ➔ beschikbaarheid van het suïcidemiddel ➔ voorbeelden van suïcidaal gedrag in de omgeving ➔ media ➔ impulsiviteit ➔ eerder suïcidaal gedrag
Wat zijn de beschermende factoren die meespelen in het suicidaal proces?
➔ verantwoordelijkheid voor iets/iemand
➔ verbinding met anderen
➔ angst om te sterven
➔ gedachten en gevoelens kunnen bespreken
➔ goede prestaties
➔ positieve attitude rond en toegang tot geestelijke gezondheidszorg
Wat is ambivalentie?
de patient wil zowel suicide plegen als doorgaan met leven
welke factoren spelen een rol bij kwetsbaarheid in integratief bio-psychosociaal model?
➔ Biologische factoren
◆ erfelijkheid ◆ serotonerg neurotransmittersysteem
➔ Psychologische factoren
◆ denkfouten ◆ impulsiviteit ◆ coping
welke factoren spelen een rol bij stress in integratief bio-psychosociaal model?
➔ Sociale en familiale factoren
◆ Levensgebeurtenissen ◆ Sociale context ◆ Bevolkingsgroepen.
➔ Psychiatrische kenmerken
◆ het suïciderisico ligt 11x hoger bij mensen met een psychiatrische stoornis dan in de algemene bevolking ◆ ongeveer 90% van de mensen die zich suïcideren hebben een psychiatrische diagnose.
Psychiatrische kenmerken
➔ Stemmingsstoornissen ◆ Bipolaire stoornis ◆ Depressie
➔ Persoonlijkheidsstoornis (vb. Borderline persoonlijkheidsstructuur)
➔ Psychosegevoeligheid
➔ Middelenmisbruik
➔ Eetstoornissen
Wat zijn de uitlokkende factoren bij het bio-psychosociaal model?
Recente ingrijpende levensgebeurtenissen (triggers)
Werkelijk of dreigend verlies (vrijheid, relatie, job, …)
Welke drempels kan men ondervinden bij het bespreekbaar maken van suicide?
Drempels voor de suïcidale persoon
● Vrezen gek verklaard te worden
● Schaamte
● Willen anderen niet lastig vallen / sparen
● Vrezen dat onmiddellijk anderen zullen ingelicht worden
● Bang niet au sérieux genomen te worden.
Drempels voor ons
● Breng ik hen niet op ideeën?
● Stel dat het niet zo is, shockeer ik hen dan niet?
● Geef ik de andere door het te bespreken niet boodschap dat het ok is en dat hij/zij het mag doen?
● Geen tijd
● Eigen taboe
● Wat moet ik doen als het antwoord « ja » is?
Waarom is het beter om juist wel te vragen aan de persoon of die met suicidegedachten zit?
● Risico-inschatting!
● Gevoel van opluchting
● Doorbreken van isolement
● ‘Ruimte’ scheppen om een beladen thema te bespreken
● Je geeft hiermee te kennen dat je niet bang bent om het onderwerp bespreekbaar te stellen
● Jongere kan gedachten over suïcide ordenen
● Intermenselijk contact / goede werkalliantie
Wat is de basishouding van de suicidepreventie medewerker ?
Evenwicht zoeken tussen erkenning van het lijden en de mogelijkheid tot verandering.
Suïcidaliteit verkennen
Wanhoop valideren
Erkenning voor het lijden
Hoop installeren
Copingmechanismen
Systeem betrekken
Resources
Basishouding: Wat werkt niet?
● Onderschatten: “Zo erg zal het wel niet zijn, dat gaat wel over”
● Veroordelen: “Dat kan je je ouders toch niet aandoen” ● Vermijden: “Laat ons maar over iets anders praten”
● Verwijten: “Laat je toch zo niet hangen”
● Minimaliseren: “Als je daar al zelfmoord voor moet plegen”
● Uitdagen: “Doe het dan als je het zo graag wil, maar doe dan wel het ineens goed”
● Onmiddellijk oplossingen aandragen: “Ga eens wat meer buiten, de frisse lucht zal je goed doen”
● Meteen positieve zaken aanhalen: “Je hebt toch nog je vrienden, denk dan daaraan”
● Besmet worden door hopeloosheid: “Je situatie is zo ontzettend moeilijk. Ik kan begrijpen dat je het niet meer ziet zitten want ik zie ook geen verbetering voor de toekomst.”
