Hfdstk 12 persoonlijkheidsstoornissen Flashcards
Wat is een persoonlijkheidsstoornis?
Definitie persoonlijkheidsstoornis:
Het geheel van klinisch significante toestanden en gedragspatronen, die neigen te duren en die uitdrukking zijn van de kenmerkende levensstijl van een individu en van zijn manier van omgaan met zichzelf/anderen
wat maakt iemand met een antisociale persoonlijkheidsstoornis gevaarlijk?
Lijken geen geweten te hebben
Impulsiviteit : zonder enig gevoel voor verantwoordelijkheid en stil te staan bij de gevolgen
Geïrriteerd en agressief, vooral wanneer dingen niet gaan zoals de persoon ze wil.
Gebrek aan empathie
Nooit wroeging, geen spijt, geen schuldgevoelens.
Onverschillig met betrekking tot eigen veiligheid: neemt enorme risico’s (onveilige seks, hard rijden, zwaar middelengebruik, gevaarlijke criminele activiteiten,..)
Heel de wereld is fout, behalve hij: grandioos gevoel van eigenwaarde
Charme en charisma: stelt hem in staat om te manipuleren
Gladde rationaliseringen die het handelen goed praten
Leg de 3 clusters van persoonlijkheidsstoornissen uit?
Cluster A: persoonlijkheidsstoornissen gekenmerkt door bizar, vreemd, excentriek gedrag
Cluster B: persoonlijkheidsstoornissen gekenmerkt door dramatisch, emotioneel, impulsief of labiel gedrag.
Cluster C: persoonlijkheidsstoornissen gekenmerkt door nerveus of angstig gedrag.
Wat zijn de DSM V kenmerken van de antisociale stoornis?
De patiënt:
Wordt gekenmerkt door lichtgeraaktheid en agressie wat wel blijkt uit de vechtpartijen waarbij hij, vaak op eigen initiatief, betrokken is
Gedraagt zich consequent onverantwoordelijk, hij weet zich niet in een nette baan te handhaven en zijn financiële verplichtingen komt hij niet na
Is impulsief en het lukt hem niet een mooi plan voor de toekomst te maken
Bedriegt de medemens, bijvoorbeeld door regelmatig te liegen, zich onder een anderen naam te presenteren of anderen te misbruiken voor eigen voordeel en pret
Heeft van wroeging of spijt in het geheel geen last
Wat is de antisociale persoonlijkheidsstoornis?
Levenslang patroon van onverantwoordelijk gedrag, zonder rekening te houden met rechten van anderen, normen van de samenleving, geweten en wet.
Lijken geen geweten te hebben
Impulsiviteit : zonder enig gevoel voor verantwoordelijkheid en stil te staan bij de gevolgen
Geïrriteerd en agressief, vooral wanneer dingen niet gaan zoals de persoon ze wil.
Wat is het verloop en voorkomen van de antisociale persoonlijkheidsstoornis?
Manifesteert zich op jonge leeftijd. Het gaat om signalen die wijzen op spanning: depressie, verveling, overtuiging dat anderen vijandig tegenover hem staat,..
Wordt vooral zichtbaar in vroege adolescentie: alcohol en drugproblemen, seksuele activiteiten
Gaat gepaard met onvermogen om intieme, warme, verantwoordelijke relaties aan te gaan met familie, vrienden, partner
Amerikaans onderzoek: 1,5 tot 3,5 % van de bevolking
Drie keer meer bij mannen dan bij vrouwen
Wat is een borderline stoornis?
Gebrek aan stabiliteit in hun leven,
Problemen met zelfbeeld, seksuele oriëntatie, levensontwerp en carrièrekeuze, type van vrienden en waarden
Fantastische momenten, plots afgewisseld met hele afschuwelijke
Doodsbang om in de steek gelaten te worden: alles trachten te doen om dit te vermijden.
Impulsief gedrag
Wisselende stemmingen: zwart-wit denken
Intern conflict: voelen zich ‘onbeminnelijk’ maar wensen toch steeds geliefd en geaccepteerd te worden
Wat zijn de kenmerken in de DSM V voor borderline stoornis?
Pogingen om uit alle macht te voorkomen dat hij in de steek gelaten wordt
Een patroon van instabiele en intense relaties waarbij de persoon heen en weer balanceert tussen over-idealisering van de partner en devaluatie ervan
Identiteitsstoornis:een duidelijk en aanhoudend onstabiel zelfbeeld of zelfgevoel.
Impulsief gedrag op minstens twee gebieden: financies, seks, alcohol en drugs, winkeldiefstal, roekeloos rijden en eten
Herhaaldelijk dreigen met of pogingen ondernemen tot zelfdoding of zelfverminking
Affectieve labiliteit: wisselende emotionele stemmingen : depressie, irritatie, angst gedurende enkele uren en zelden langer dan 2 dagen
Chronische gevoelens van leegte en verveling
Onaangepaste, hevige woede of gebrek aan controle over de woede wat tot uiting komt in herhaalde woedeaanvallen en zelfs vechtpartijen
Voorbijgaande, aan stress gebonden, paranoïde gedachten of ernstige dissociatieve verschijnselen
Wat zijn de 9 symptomen bij borderline?
verlatingsangst impulsiviteit stemmingswisselingen gevoel van leegte instabiele relaties identiteitsstoornis suïcidaal gedrag intense woede dissociatie
Een borderline persoonlijkheid ervaart drie dramatisch verschillende fasen, die plotselinge verschuivingen veroorzaken in zijn wereldvisie: Dysfore impasse Woede-uibarstingen Eenzaamheid-angst Leg deze fasen uit.
Fase 1: inwendige opbouw van spanning (dysfore impasse).
De persoon voelt zich gedeprimeerd en geïrriteerd
Weet niet hoe het psychisch ongemak te verwoorden.
Snakt wanhopig naar koestering en intieme verbinding
Is niet in staat dit te onderkennen of te uiten
Heeft de intieme ander letterlijk nodig om het te helpen zijn gevoel van zelfintegratie in stand te houden.
Identiteitsdiffusie: gevoel alsof hij uit elkaar zal vallen
Een vreemde angst overvalt hem.
Groeiend gevoel van angst en onwerkelijkheid.
Gespannen en ongenaakbaar.
Onder deze zich opbouwende geïrriteerdheid en woedende beschuldigingen leeft een intense dwingerigheid,
Fase 2 : woedeuitbarsting
Door de woede uitbarsting wordt de ander weggedreven
Fase 3 : eenzaamheid/angst
De ‘borderliner’ begeeft zich in wanhopige pogingen om de gevoelens van eenzaamheid af te weren
Alcoholmisbruik, drugs en promiscuïteit doen zich in deze derde fase het meest voor.
Ook verzoening past hierbij: de man belooft alles om zijn vrouw maar terug te krijgen, om de subjectieve gevoelens van eenzaamheid af te weren
Zij die tot voor kort verachtelijk was, is nu onmisbaar.
Advies bij het omgaan met borderliners?
Laat hen de realiteit inzien
Help hen eigen fouten leren accepteren
Stel je grenzen
Laat hen nooit vallen, zie steeds de angst achter hun gedrag
Zwart-wit denken is typisch, dus laat je niet in een kamp duwen.
Vertrouw als hulpverlener op je eigen gevoel: door hun problematiek kunnen ze hulpverleners tegen elkaar opzetten of hen idealiseren
Wat is de histrionische persoonlijkheidsstoornis?
vroegere theatrale persoonlijkheidsstoornis
Dramatiseren , theatrale staat centraal, heel verleidend in contact
Overdrijving op vlak van emoties, gedrag en uiterlijk
Enthousiaste mensen, extravert en flirterig, maar op een vervelende manier
Staan graag in middelpunt van de belangstelling
Hun manier van doen, heeft iets theatraal, waardoor het onecht en oppervlakkig lijkt.
Verleidelijk gedrag is meer sociaal dan seksueel bedoeld.
Vriendschappen lopen niet goed door de gevoelens van rivaliteit en met de overtuiging dat uw seksegenoten beslist jaloers zijn op u.
Kernwoord: Aandacht
Omgaan is leuk maar vermoeiend
Charme en suggestie kunnen conflicten voorkomen
Achter het theater een angstig en onzeker iemand schuilt
Laat je niet verleiden tot eindeloze gesprekken over zijn minderwaardigheidscomplex
Heb veel tijd en geduld
Wat is narcistische persoonlijkheidsstoornis?
Overdreven gevoel van eigenwaarde, weinig zelfkritiek
De stellige overtuiging bijzondere rechten te hebben.
Een overtrokken idee over eigen kunnen en prestaties
Kijkt op anderen neer, behalve op de enkele uitverkorenen die in de narcistische zeepbel zijn opgenomen
Constante behoefte aan aandacht, bewondering en erkenning.
Overgevoelig, gemakkelijk te kwetsen, geen kritiek verdragen, gauw op de teentjes getrapt.
Gaat meteen tot de tegenaanval over wanneer zich gekwetst voelt
Alleen de beste arts, de beste monteur, de beste kapper, de beste restaurants
Benijd anderen op hun prestaties en bezittingen en denkt dat de anderen even jaloers ophem zijn.
De enige mensen die van tel zijn, zijn degenen die opeen of andere wijze van nut kunnen zijn bij de strevingen.
Interpersoonlijke relaties zijn problematisch: anderen zien u als arrogant, zelfzuchtig, veeleisend, koud, afstandelijk.
Wat zijn de kenmerken van narcisme in de DSM V?
Een diepgaand patroon van grootheidsgevoelens (in fantasie en gedrag), behoefte aan bewondering en gebrek aan empathie, beginnend in de vroege volwassenheid en tot uiting komend in diverse situaties zoals blijkt uit 5 of meer van volgende kenmerken:
Heeft een opgeblazen gevoel van eigen belangrijkheid (bv overdrijft eigen prestaties en talenten, verwacht als superieur erkend te worden zonder de erbij horende prestaties).
Is gepreoccupeerd met fantasieën over onbeperkte successen, macht, genialiteit, schoonheid of ideale liefde
Gelooft dat hij of zij heel speciaal en uniek is en alleen begrepen kan worden door, of hoort om te gaan met andere heel speciale mensen of mensen (of instellingen) met een hoge status
Verlangt buitensporige bewondering
Heeft het gevoel bijzondere rechten te hebben, dat wil zeggen een onredelijke verwachting van een uitzonderlijk welwillende behandeling of een automatisch meegaan met zijn of haar verwachtingen
Exploiteert anderen, dat wil zeggen maakt misbruik van anderen om zijn of haar eigen doeleinden te bereiken
Heeft gebrek aan empathie is niet bereid de gevoelens en behoeften van anderen te erkennen of zich ermee te vereenzelvigen
Is vaak afgunstig of meent dat anderen op hem of haar afgunstig zijn
Is arrogant of toont hoogharig gedrag of hoogharige houding
Hoe ga je het best met een narcist om?
Ga niet mee in grootheidsfantasieën Respectvolle benadering Steunend en beschermend Stel duidelijk je grenzen Eindeloos geduld
