HC.4; Stress en ondervoeding Flashcards
intermediair metabolisme
alle reacties betrokken bij
- het vrijmaken van en de opslag van chemische energie uit de stoffen afkomstig van voeding
- het gebruik van die energie in cellulaire processen
anabolisme
metabolische reacties die leiden tot de opslag van energie. anabolische reacties hebben als doel het behouden energie, leidend tot een netto toename van lean body mass en vetweefsel
anabolische reacties
aminozuren – eiwitten, eiwitsynthese
koolhydraten – glycogeen, glycogeen synthese
vetzuren – triglyceriden, lipide synthese
koolhydraten – triglyceriden, liponeogenese
catabolisme
metabolische reacties die leiden tot het vrijmaken van energie. deze reacties leiden tot het verlies van energie en daarmee een netto afname van lean body mass en vetweefsel
catabolische reacties
eiwitten – aminozuren, proteolyse
aminozuren – glucose, gluconeogenese
glycogeen – glucose, glycogenolyse
triglyceriden – vetzuren, lipolyse
anabolisme, hormonen
de belangrijkste hormoon in de regulatie van anabolisme is insuline.
insuline stimuleert de opname van glucose door cellen, eiwitsynthese, lipogenese en remt glycogenolyse, lipolyse en proteolyse
catabolisme, hormonen
de belangrijkste hormoon in de regulatie van catabolisme is glucagon.
andere hormonen betrokken bij catabolisme zijn adrenaline, cortisol, groeihormoon en thyroid hormoon. deze hormonen worden ook wel contra-regulerende hormonen genoemd vanwege hun tegengestelde werking aan insuline
cortisol
cortisol en de catecholaminen zijn behalve contra-regulerende hormonen ook stress hormonen. de productie van cortisol uit de cortex van de bijnier wordt gereguleerd door ACTH
het glucocorticoid cortisol stimuleert de afbraak van eiwit en lipiden om zo de glucose spiegel in het bloed op peil te houden en mobiliseert bovendien de vrije vetzuren als brandstof voor de spieren en andere organen.
stress
elke lichamelijke verandering die de stabiliteit van het interne milieu van het lichaam dreigt te verstoren
voorbeelden van lichamelijke stress
verwondingen
infecties
septische shock
hartinfarct
chirurgische ingrepen
stress response
als onderdeel van de stress response zal het lichaam o.a. de stress hormonen catecholaminen en glucocorticoiden aan het bloed gaan afgeven
dat gebeurt door een complexe reactie waarbij het autonoom zenuwstel een belangrijke rol speelt, waarbij o.a.;
- de adrenaline secretie uit het bijniermerg toeneemt
- de afgifte van ACTH uit de voorkwab van de hypofyse wordt gestimuleerd, die op zijn beurt de afgifte van cortisol stimuleert
dit is een manier van het lichaam om o.a. genoeg energie uit de energiedepots te mobiliseren en de hartfrequentie en bloeddruk te verhogen. zo is er voldoende brandstof voor de fight or flight reactie beschikbaar om de oorzaak van stress te bestrijden en de stressor te elimineren
elimineren stress
als het lichaam de oorzaak van de stress kan elimineren, zal de afgifte van de stresshormonen weer dalen en zal de homeostase hersteld worden. daarna zullen de energiedepots weer worden aangevuld, de hartfrequentie en de bloeddruk weer normaal worden. het lichaam komt weer in een anabole toestand
chronische stress
wanneer de stress uitlokkende factor blijft bestaan, niet ge-elimineerd kan worden en chronisch wordt, kan de afbraak van spieren langdurig blijven bestaan. het herstel van de patient kan door het verlies van spiermassa bemoeilijkt en zelfs onmogelijk worden. dus langdurige hoge cortisol en adrenaline spiegels als gevolg van stress kunnen het lichaam ernstig verzwakken
langdurig vasten
langdurig vasten is ook een stress factor voor het lichaam en zal daarom de spiegel van meerdere stress hormonen in het bloed verhogen. dit heeft verschillende effecten op het intermediair metabolisme.
bij langdurig vasten;
- gaan de vrije vetzuren en ketonlichamen als belangrijkste energie van het lichaam fungeren
- probeert het lichaam zo een verdere afbraak van spieren te voorkomen
als een gevaste toestand chronisch blijft bestaan zal dat uiteindelijk leiden tot een uitputting van alle energie voorraden van het lichaam en dit zal leiden tot het verlies van een goede werking van alle organen die een vitale functie hebben
indeling ondervoeding
onvoldoende intake
malabsorptie
verlies
toegenomen behoefte
