HC3 - Methodologie / Evidence Based Practice (EBP)

Question 1

Dichotome variabelen

Answer 1

Een nominale variabele die slechts twee waarden kan aannemen

Question 2

Prevalentie

Answer 2

Proportie van een populatie die zich op een bepaald moment in de tijd in ‘ziektestatus’ bevindt. Hoeveel mensen zijn ziek?

Question 3

Incidentie

Answer 3

Beschrijft de dynamische ziektefrequentie en dus snelheid van overgang van de ‘niet-ziektestatus’ naar de ‘ziektestatus’. Hoeveel nieuwe ziektegevallen?

Question 4

Puntprevalentie

Answer 4

Aantal mensen dat op een bepaald moment de ziekte heeft —> Bij wie en wanneer trad een ziekte op?

Question 5

Periodeprevalentie

Answer 5

Aantal mensen dat in een bepaalde periode de ziekte heeft —> Deel van een groep of populatie dat een specifieke ziekte heeft gehad in een bepaalde periode (bijv. Jaarprevalentie)

Question 6

Cumulatieve incidentie

Answer 6

Proportie van het aantal mensen in een groep dat in een bepaalde periode een uitkomst ontwikkelt. Heeft slechts waarden in functie van een gegeven en vermeld tijdskader.

Question 7

Incidence rate

Answer 7

Tijd waarin deelnemers de ziekte niet / niet meer hadden en nog leefden; persoonsjaren(-dagen). Ook wel incidentiecijfer of incidentiedichtheid. —> maat voor de snelheid waarin nieuwe ziektegevallen in een populatie ontstaan; mag niet worden vertaald naar een individueel risico in een bepaalde periode.

Question 8

Persoonsjaren

Answer 8

Totaal aantal jaren dat de personen in het onderzoek het risico liepen de ziekte te ontwikkelen.

Question 9

Berekening van prevalentie

Answer 9

Prevalentie = aantal personen op een bepaald moment ziek / aantal personen in de groep waartoe ziektegevallen behoren

Question 10

Berekening van cumulatieve incidentie

Answer 10

Cumulatieve incidentie = incidentie / aantal mensen zonder ziekte in de groep aan het begin van de onderzochte periode

Question 11

Berekening van incidence rate

Answer 11

Incidence rate = incidentie / persoonsjaren

Question 12

Kansen

Answer 12

Ratio tussen aantal keer plaatsgevonden en aantal keer gemeten —> kans op 6 gooien met een dobbelsteen is 1/6

Question 13

Absolute risico

Answer 13

Kans op een uitkomst te ontwikkelen

Question 14

Relatieve risico

Answer 14

Ratio van kansen uit de index- en referentiegroep, geeft een factor van een af- of toename van de kans bij interventie —> als >1: de kans op het krijgen van de ziekte is groter in de blootgestelde (index) groep. Als <1: bijvoorbeeld afname van ene risico door de itnerventie bij de indexgroep

Question 15

Odds

Answer 15

Ratio tussen aantal keer plaatsgevonden en niet plaatsgevonden —> odds om 6 te gooien met een dobbelsteen is 1/5 (5 tegen 1). Wanneer het relatieve risico niet werkt als associatiemaat: odds ratio berekenen

Question 16

Odds ratio

Answer 16

Verhouding tussen de odds van de wel en niet blootgestelde groep —> Als 0-1: verlaagd risico bij blootstelling. Als >1: verhoogd risico bij blootstelling. Het relatieve risico en odds ratio zijn vergelijkbaar bij lage prevalentie van de ziekte en verschillen van elkaar bij hoge prevalentie van de ziekte.

Question 17

Berekening kans

Answer 17

Kans = aantal keren dat een gebeurtenis plaatsvond / aantal keren dat er gemeten is (alle waarnemingen)

Question 18

Berekening relatieve risico

Answer 18

Relatieve risico = kans indexgroep / kans referentiegroep

Question 19

Berekening odds

Answer 19

Odds = aantal keren dat de gebeurtenis plaatsvond / aantal keren dat de gebeurtenis niet plaatsvond

Question 20

Berekening odds ratio

Answer 20

Odds cases / odds controls

Question 21

Associatiemaat bij prospectief onderzoek

Answer 21

Odds ratio en relatieve risico kunnen berekend worden

Question 22

Associatiemaat bij case-control onderzoek

Answer 22

Alleen odds ratio kan berekend worden —> op basis van de gegevens is niet bekend wat het toaal aantal mensen in de bevolking is dat wel/niet blootgesteld is aan de determinant.

Question 23

Wat is informatiever, de odds ratio of het relatieve risico en waarom?

Answer 23

Relatieve risico is informatiever dan odds ratio, en hier wordt dan ook de voorkeur aan gegeven. De interpretatie is intuitiever / makkelijker en er zijn andere associatiematen mee te berekenen

Question 24

Primair onderzoek

Answer 24

Onderzoek door auteurs zelf verricht, interpretatie van data leiden tot conclusie ‘uit eerste hand’.

Question 25

Secundair onderzoek

Answer 25

Vertrekt vanuit onderzoek, interpretatie en conclusie van anderen. Hoogste vorm van wetenschappelijk bewijs.

Question 26

Narrative review

Answer 26

Geeft ook een overzicht van de literatuur, maar er wordt niet op systematische wijze gezocht. Studies worden op basis van een theoretisch kader of opinie van een onderzoeker geselecteerd, er is dus veel sprake van subjectiviteit en daarmee grote kans op vertekening van de uitkomsten. Hierdoor wordt een beschrijvende (narrative) review beschouwd als een zwakkere vorm van bewijs dan een systematische review.

Question 27

Systematic review

Answer 27

Bij het zoeken van de studies wordt op een systematische wijze te werk gegaan. Ook wordt methodologische kwaliteit door meerdere onderzoekers onafhankelijk van elkaar kritisch beoordeeld. —> transparant, controleerbaar, reproduceerbaar

Question 28

Meta-analysis

Answer 28

De uitkomsten van individuele studies worden getalsmatig samengevoegd om daarmee tot een nauwkeurige schatting van het effect te komen.

Question 29

Stroomdiagram

Answer 29

Weergave van proces van in- en exclusie van studies.

Question 30

Discrepantie

Answer 30

Een situatie waarin twee zaken niet met elkaar overeenstemmen.

Question 31

Heterogeniteit

Answer 31

Verschil in studies

Question 32

Herogeniteit op methodologisch / klinisch vlak

Answer 32

Wanneer de interventie, deelnemers of uitkomstmaten niet voldoende vergelijkbaar zijn.

• Deelnemers: variatie in- en of exclusiecriteria
• De behandeling / interventie

Question 33

Heterogeniteit op statisch vlak

Answer 33

Van uitkomsten van de studies, door middel van complexe statische analyses. Forest plot: de effecten en het 95%-betrouwbaarheidsinterval van de individuele studies worden grafisch weergegeven

Question 34

Meta-analyse

Answer 34

Statische pooling van alle gegevens van alle studies. Zo wordt een globaal effect berekend (positeif of negatief). Voorwaarde voor pooling is dat de studies zowel methodologisch als statisch voldoende gelijk (of homogeen) zijn om bij elkaar gevoegd te mogen worden. Als er sprake is van heterogeniteit kan er subgroepanalyse worden uitgevoerd.

Question 35

Wanneer auteurs heterogeniteit vaststellen, kunnen ze hier op verschillende manieren mee omgaan. Welke vier manieren zijn dit?

Answer 35

• Systematische review zonder meta-analyse —> Geen meta-analyse doen.
• Studies uitsluiten die aanleiding geven tot heterogeniteit —> Er moet goed worden uitgelegd waarom hiervoor is gekozen en welke/wat voor studies zijn uitgesloten.
• Subgroepanalyse —> meta-analyse per subgroep van studies.
• Individuele data gebruiken —> individuele data van alle studies samenvoegen om zelf statische analyse te doen. Let op: brengt de randomisatie van originele studies in gevaar omdat er niet opnieuw gerandomiseerd wordt door de auteurs van de review.

Question 36

Publicatiebias

Answer 36

Alleen studies met significante verschillen tussen indexgroep en referentiegroep worden gepubliceerd. Een meta-analyse overschat dan het effect van een determinant (interventie of andere blootstelling)

Question 37

A1

Answer 37

Systematische reviews (meta-analyse)

Question 38

A2

Answer 38

Gerandomiseerd dubbelblind vergelijkend onderzoek van goede kwaliteit

Question 39

B

Answer 39

Vergelijkend onderzoek, maar niet met alle kenmerken als genoemd onder A2 (hieronder valk ook patient-controle onderzoek, cohortonderzoek)

Question 40

C

Answer 40

Niet vergelijkend onderzoek (case reports)

Question 41

D

Answer 41

Mening van deskundigen

Question 42

Niveau 1

Answer 42

Gebaseerd op een systematische review (A1) of ten minste twee onafhankelijk van elkaar uitgevoerde van niveau A2

Question 43

Niveau 2

Answer 43

Gebaseerd op ten minste twee onafhankelijke van elkaar uitgevoerde onderzoeken van niveau B

Question 44

Niveau 3

Answer 44

Gebaseerd op een onderzoek van niveau A2 of B, of op onderzoek van niveau C

Question 45

Niveau 4

Answer 45

Mening van deskundigen