Basic Epidemiology. Bonita, Beaglehole, Kjellstrom (2006) Flashcards
Epidemiologie
Tak van de medische wetenschap die het voorkomen, de oorzaken en de behandeling van ziekte bestudeert
Hoe definieerde het WHO gezondheid?
Gezondheid is een toetstand van volledig fysiek, mentaal en sociaal welzijn en niet alleen de afwezigheid van ziekte of gebrek —> ideaal.
Gezondheidstoestand
‘Ziekte afwezig’, ‘ziekte aanwezig’, ‘normaliteit’ en ‘abnormaliteit’
Diagnostische criteria
Zijn meestal gebaseerd op symptomen, tekenen, geschiedenis en testresultaten.
Risicopopulatie
Potentieel vatbaar voor een ziekte
Incidentie
Weergave van het voorkomen van nieuwe gevallen die zich in een bepaalde periode in een bepaalde populatie voordoen.
Prevalentie
De frequentie van bestaande gevallen in een bepaalde populatie op een bepaald tijdstip.
Attack rate
Het deel van een risicopopulatie dat de ziekte oploopt gedurende een bepaald tijdsinterval.
Berekening attack rate
Aantal getroffen personen / aantal blootgestelde personen
Berekening prevalentie
Aantal mensen met ziekte of aandoening op een bepaald tijdstip / aantal mensen in de populatie dat risico loopt op het gespecificeerde tijdstip uitgedrukt in gevallen per 100 (percentage), of per 1000 inwoners (x10^n)
Puntprevalentiepercentage
Als de gegevens voor een bepaald tijdstip zijn verzameld
Lifetime prevalentie
Het totale aantal personen waarvan bekend is dat ze de ziekte gedurende ten minste een deel vana hun leven hebben gehad.
Factoren die de prevalentie bepalen
- De ernst van de ziekte
- De duur van de ziekte
- Het aantal nieuwe gevallen
Berekening incidentie
Aantal nieuwe gebeurtenissen in een bepaalde periode / aantal personen blootgesteld aan risico in deze periode (x10^n)
Incidentiecijfer per persoon
(Meest nauwkeurig):
Elke persoon in de onderzoekspopulatie draagt een persoonsjaar bij aan de noemer voor elk jaar (of week, maand, enz.) observatie voordat de ziekte zich ontwikkelt, of de persoon is niet meer te volgen - omhoog. De eenheden van incidentie moeten altijd een eenheid f tijd bevatten (gevallen per 10^n per dag, week, maand, enz.)
Berekening cumulatieve incidentie
Aantal mensen dat gedurende een bepaalde periode een ziekte krijgt / aantal mensen dat vrij is van de ziekte in de risicopopulatie aan het begin van de periode (x10^n)
—> meet de noemer alleen aan het begin van een onderzoek
Berekening case fatality (%)
Aantal sterfgevallen als gevolg van gediagnosticeerde gevallen in een bepaalde periode / aantal gediagnosticeerde ziektegevallen in dezelfde periode (x100%)
—> maatstaaf voor de ernst van de ziekte.
Observatiestudies
De natuur zijn gang laten gaan, de onderzoeker meet maar grijpt niet in
Beschrijvend onderzoek
Beperkt tot een beschrijving van het voorkomen van een ziekte in een populatie en is vaak de eerste stap in een epidemiologisch onderzoek.
Analytische studie
Gaat verder door relaties tussen gezondheidstoestand en andere variabelen te analyseren.
Experimenteel onderzoek
Houdt een actieve poging in om een ziektedeterminant of het verloop van een ziekte door behandeling te veranderen
RCT
Waarbij patienten als proefpersoneen worden gebruikt (klinische proeven)
Veldproeven
Waarbij de deelnemers gezonde mensen zijn
Community trials
Waarbij de deelnemers de gemeenschappen zelf zijn
Willekeurige fout
Wanneer een waarde van de steekproefmeting - uitsluitend door toeval afwijkt van die van de werkelijke populatiewaarde; dit veroorzaakt onnauwkeurige metingen van het verband.
Steekproefgrootte
Moet groot genoeg zijn opdat de studie voldoende statisch onderscheidingsvermogen heeft om de belangrijk geachte verschillen op te sporen. Er is specifieke informatie nodig voordat de steekproefgrootte kan worden berekend. In werkelijkheid wordt de steekproefgrootte vaak bepaald door logistieke en financiele overwegingen. De nauwkeurigheid van een studie kan worden verbeterd door ervoor te zorgen dat de groepen de juiste relatieve grootte hebben (vaak case-control).
Systematische fout (of vertekening)
Wanneer de testresultaten op een systematische manier afwijken van de werkelijke waarden. Als deze klein is, heeft een studie een hoge nauwkeurigheid.
Selectiebias
Wanneer er een systematisch verschil is tussen de kenmerken van de personeen die voor een studie zijn geselecteerd en de kenmerken van de personen die dat niet zijn. Indien persoenen die aan een studie deelnemen of blijven deelnemen andere kenmerken hebben dan degenen die aanvankelijk niet zijn geselecteerd, of die voor de voltooiing van de studie afhaken, is het resultaat een vertekende schatting van het verband tussen blootstelling en uitkomst.
Meetbias
Wanneer de individuele metingen of classificaties van ziekte of blootstelling onnauwkeurig zijn - d.w.z. dat zij niet correct meten wat zij geacht worden te meten.
Vertekeing door de waarnemer
Als de onderzoeker, de laborant of de deelnemer de blootstellingstatus kent, kan deze kennis de metingen beinvloeden.
Randomisatie
Vermijdt het verband tussen potentieel verwarrende variabelen en de blootstelling die wordt onderzocht
Beperking
De studie beperken tot mensen met bepaalde kenmerken
Matching
Selectie van de deelnemers aan het onderzoek om ervoor te zorgen dat mogelijke verstorende variabelen gelijkelijk zijn verdeeld over de twee groepen die worden vergeleken
Stratificatie
Meting van de sterkte van de associaties in welomschreven homogene categorieen van de confounding variabele
Statische modellering
Soms is het nodig om de sterkte van de associaties te schatten en tegelijkertijd te controleren door verschillende verstorende variabelen.
Interne validiteit
De mate waarin de resultaten van een waarneming juist zijn voor de onderzochte groep mensen.
Externe validiteit
De mate waarin de resultaten van een studie van toepassing zijn op mensen die er niet aan deelnemen.
