HC12 Keuzen in de zorg: ethisch perspectief Flashcards
wat zegt het utililisme?
die handeling/dat beleid is juist/rechtvaardig dat tot het
grootste geluk/welzijn voor het grootste aantal leidt
(kosteneffectiviteit!)
wat zegt het prioritarisme?
dat beleid is rechtvaardig dat de positie van degenen die
het slechts af zijn het meest bevordert. (focus op absolute
welzijn/gezondheid, niet relatief t.o.v. anderen)
de pakketcriteria zijn ongeveer hetzelfde als de trechter van Dunning
➢ Noodzakelijkheid
➢ Is de ziekte ernstig genoeg? (hoge of lage ziektelast)
➢ Is de behandeling zo duur dat iemand die niet zelf kan betalen?
➢ Effectiviteit
➢ Is aangetoond dat de behandeling werkt?
➢ Werkt de behandeling minimaal even goed als standaardbehandeling?
➢ Kosteneffectiviteit
➢Is de verhouding tussen wat de behandeling kost en wat deze oplevert
acceptabel?
➢ Uitvoerbaarheid
➢Is opname van de behandeling in het pakket in de praktijk te realiseren?
(o.a. budgetimpact)
wat houdt: prioriteit geven aan de meest noodzakelijke zorg in?
de samenleving is bereid om meer te betalen naarmate de ziekte ernstiger is
waar kijk je naar/wie is het slechtst af: legt de ‘fair innings’ benadering van Daniel Callahan uit, jaren 80-90
○ Oorspronkelijke benadering jaren 80-90
§ ‘ideaal van hogere leeftijd: standaard te verwachten dingen hebt kunnen realiseren in het leven, dan heb je gekregen van het leven wat het leven je te bieden heeft’
§ Natuurlijke levensspan: 70 jaar -> eerder overlijden = voortijdig, behandelen na 70 = leven verlengen
§ Boven 70 jaar moet nadruk niet op levensverlenging maar op levenskwaliteit richten
maar dit kan worden gezien als leeftijdsdiscirminatie
wat voor gedachteexperiment had John Rawls bedacht om te kijken hoe we de zorg moeten verdelen?
- Was op zoek naar rechtvaardigheidsprincipes om samenlevening te ordenen
- Gedachteexperiment: we stellen ons vrije en gelijke personen voor die vanachter een sluier van onwetenheid kiezen over de basis van de samenleving
- Personen weten niks van elkaar en zijn gelijk aan elkaar
- Ze weten zelf niet welke positie ze in de samenleving zouden innemen
- De principes die deze personen kiezen, dat zouden rechtvaardige principes zijn
leg de rechtvaardigheidsopvattingen van het zorginstituut uit:
- fair innings
- prospective health
- rule of rescue
➢ Fair innings: Het is het meest rechtvaardig als iedereen een minimale
leeftijd X (bijvoorbeeld 80 jaar) in goede gezondheid kan bereiken
➢ Prospective health: Het is het meest rechtvaardig als we prioriteit
geven aan mensen met de slechtste gezondheidsverwachting
➢Ofwel: prioriteit voor wie het grootste % van haar
levensverwachting dreigt te verliezen (‘proportional shortfall)
➢ Rule of rescue: Het is het meest rechtvaardig als we prioriteit geven
aan mensen in de meest acute levensbedreigende situaties en/of veel
acuut kwaliteit van leven verlies. oftewel wie gaat eerder dood (wie heeft het minste QALYs over met aandoening)
*zie tabel met berekeningen
hoe bereken je de ziektelast? en welk rechtvaardigheidsprincipe kiest het gezondheidsinstituut hiermee?
(resterende QALYs onder aandoening - resterende QALYs met de aandoening (zonder behandeling)) / resterende QALYs zonder de aandoening
gezondheidsinstituut kiest prospective health dus met proportional shortfall
stel de ziektelast voor 2 personen is 0.5, maar de ene kan nog 30 jaar langer leven bij behandeling en de ander 1 jaar, wat betekent dit voor de kosten?
behandeling van die nog 30 jaar kan leven mag 30x zo veel kosten, omdat de behandeling 30x zo veel QALYs oplevert
is de grens van 80 000 per qaly bij ziektelast van < 0.4 beslissend?
nee, bv hoge zeldzaamheid (-> weesgeneesmiddelen), hoge ziektelast kunnen meewegen. grote impact op budget kan het juist strenger maken
wat is procedurele rechtvaardigheid van Daniels & Sabin?
het gaat erom dat wanneer een proces rechtvaardig is, de uitspraak dat ook is
een rechtvaardig proces is:
▪ Relevance: The decision-making criteria and factors considered
should be relevant to the goals and values of the affected
stakeholders
▪ Publicity: The decision-making process should be transparent, and
the reasons for the decisions made should be made publicly available.
▪ Revisions and appeals: There should be a mechanism for
challenging decisions and allowing for revisions or appeals.
▪ Enforcement: There should be an enforcement mechanism to ensure
that decisions are followed through and implemented as intended.
