HC week 14 Flashcards
Waar staat LARISA voor?
LARISA: locatie, activiteiten, reiziger, incubatietijd, syndromen, aanvullend onderzoek
Pathogenese malaria
Na muggenbeet komen sporozoïten binnen 30 min in de lever. Daarna kost het 7-12 dagen tot de geïnfecteerde levercellen openbarsten: daarna kunnen merozoïeten zich verder verspreiden. Dit gaat via de rode bloedcellen. Binnen 24-72 uur vermenigvuldigt de ziekte zich sterk (pathogene fase). Ze kunnen ook als slapende variant komen: hypnozoïeten.
Malaria verwekkers
- Plasmodium falciparum: kan alle ery’s infecteren, geeft dus ernstiger beloop. Ook is er sequestratie (vastplakken) van die ery’s, incubatie 8-14 dagen
- Plasmodium vivax: alleen jonge ery’s, piekende koorts, incubatie 12-17 dagen
- Plasmodium ovale: alleen jonge ery’s, piekende koorts, incubatie 16-18 dagen
- Plasmodium malariae: piekende koorts, incubatie 18-40 dagen
- Plasmodium knowlesi: apenmalaria
Malaria symptomen
- Koorts
- Hoofdpijn, spierpijn
- Veranderd bewustzijn
- Buikpijn, misselijkheid, braken, diarree
- Icterus, hepatosplenomegalie
Malaria verschijnselen
- Verhoogd CRP
- Shock
- Cerebrale malaria
- Nierinsufficiëntie
- Ernstige anemie
- Acidose
- Hypoglycemie/leverfalen
- Cardiale dysfunctie
Wat geeft bescherming/resistentie tegen malaria
Hemoglobinopathie geeft bescherming tegen malaria. Afwezigheid van de duffy factor (nodig voor ery’s binnendringen) geeft resistentie.
Diagnostiek malaria:
- Dikke druppel en uitstrijk
- Antigeen sneltest
- Quantitative Buffy Coat analyse
Behandeling malaria
- P. falciparum: atovaquon/proguanil
- P. malariae / knowlesi: chloroquine
- P. vivax / ovale: chloroquine
Alarmsymptomen koorts:
- Hoge koorts
- Huid- en/of slijmvliesbloedingen
- Hypotensie
- Hypoxemie
- Ernstige dehydratie
- Meningeale prikkeling
- Veranderd bewustzijn
Dengue
- Overgebracht door gele koorts mug
- Steekt bij voorkeur overdag of vroege avond in stad
- Besmette mug levenslang virusoverdracht
- Klachten: koorts, hoofd-, spier- en gewrichtspijn, huiduitslag, buikklachten
- Oedeem past meer bij zika, conjunctivitis past meer bij zika, trombopenie meest bij dengue
- Recidiverende infectie met ander serotype dengue geeft ernstiger beeld, omdat antistoffen het virus wel herkennen en binnen de cel laten, maar niet kunnen neutraliseren
- Behandeling: niet curatief maar symptomatisch, wel vaccin beschikbaar
Cutane larva migrans:
- Bewegend, intens jeukend spoor, lineair met bochten
- Incubatietijd: enkele uren
- Duur klachten: tot enkele maanden
- Diagnose adhv klinisch beeld
- Therapie: ivermectine
Tunga penetrans:
- Bevruchte zandvlo graaft in in stratum granulosum, na 2 weken eitjes
- Verspreiding vooral in de tropen
- Symptomen: zwelling, jeuk, ontsteking, bacteriële superinfectie
- Behandeling: wonddesinfectie, uitprepareren
Myiasis
- Vliegenlarven leggen eitjes op vochtige plek, die dringen binnen en worden larven
- Pijnlijke bulten die bewegen
- Calliphora & lucillia: rottend, dood vlees
- Cordylobia: Afrika, op bedekte huid (wasgoed)
- Dermatobia hominis: Zuid-Afrika, niet-bedekte huid
Indicatie diagnostiek diarree:
- > 5 dagen diarree
- Bloed/koorts
- Extremes-of-age
- Immuungecomprommitteerd
Behandeling reizigersdiarree:
- Milde TD (interfereert niet met activiteit): geen antibiotica, evt loperamide of ORS
- Matige TD (interfereert met activiteit): azitromycine of rifaximine, evt loperamide of ORS
- Ernstige TD (niet te verdragen, dysenterie altijd ernstig): azitromycine, evt ciprofloxacine
Langetermijn gevolgen diarree:
- Bij 3-17%
- IBS-achtig beeld
- Vaker bij parasitaire of ernstige infecties
- Reactieve artritis
- GBS
Amoebedysenterie
- Amoebiasis is infectie met entamoeba histolytica, transmissie is feco-oraal
- Klachten aspecifiek, soms asymptomatisch en chronisch
- Darm geeft dysenterie, weefsel geeft abcessen
- Diagnostiek darm via microscopie, PCR en serologie
- Diagnostiek leverabces via punctie, serologie, beeldvorming
Waardoor komt icterus bij een ouder kind vaak?
Icterus bij een ouder kind komt vaak door een te hoog geconjugeerd bilirubine.
Oorzaken hoog ongeconjungeerd bilirubine:
- Verhoogde productie: hemolyse
- Verlaagde conjugatie: syndroom van Gilbert, syndroom van Crigler-Najjar
Oorzaken hoog geconjugeerd bilirubine:
- Obstructie galwegen
- Infectie: hepatitis A, B en C, Pfeiffer
- Genetisch
- Immunologisch
- Toxische hepatitis
Virussen verantwoordelijk voor hepatitis
hepatitis A, B, C, D, E, … EBV, CMV, enterovirus
Diagnostiek hepatitis
Diagnostiek van hepatitis wordt vooral gedaan met virusserologie, omdat je vooral ziek wordt van de immuunreactie en niet direct van het virus.
Transmissie hepatitis:
- Hepatitis A: importziekte, besmetting tijdens vakantie, faeco-orale route, acute ziekte
- Hepatitis B/C: risicogroepen, verticale transmissie of horizontaal via bloed of semen, kan chronisch dragerschap worden
Behandeling hepatitis A
- Meldingsplicht GGD
- Geen therapie, ondersteunend
- Omgevingsonderzoek
- Post-exposure profylaxe, vaccinatie
- Cave leverfalen
Wanneer naar school na hepatitis (A)
- 1 week na start symptomen
- Goede hygiëne
- Zo mogelijk gescheiden toilet
Hepatitis A:
- Virus in bloed en ontlasting 2-3 weken voor symptomen
- Virus in ontlasting tot 2 weken na ziekte
- Incubatietijd 30 dagen
- Klachten ontstaan acuut en zijn self-limiting
Klachten hepatitis A
- Prodromaal: algemene malaise, hoofdpijn, koorts
- Na enkele dagen: buikpijn, misselijk, braken, verminderde eetlust, geelzucht, soms jeuk
- Extra-hepatische stoornissen: huiduitslag/vasculitis, gewrichtspijnen (door neerslag immuuncomplexen), encephalopathie
Beloop hepA
Eerst hoog fecaal hepA en verhoogd ALT. Daarna IgM anti-hepA (3 mnd) en IgG anti-hepA (6 mnd)
Hepatitis C:
- Overdracht via bloed-bloed contact
- 6 verschillende genotypes
- Klachten zijn aspecifiek, ALAT stijgt
- Anti-HCV IgG (na 8 weken), daarna HCV RNA voor actieve infectie (na 1-2 weken)
- Chronisch als positief HCV-RNA > 6 maanden
- Uiterlijke kenmerken cirrose: gynaecomastie, erythema palmare, caput medusae, spider naevi, gingivale bloeding
- Aanwezigheid van leverfibrose kan met een biopt of fribroscan uitgevoerd
- Extrahepatische ziekte: depressie, vasculitis, nierfalen, diabetes mellitus, cardiovasculaire events, maligne lymfoom
- SVR is een maat van goede antivirale therapie
- Therapie: directe antivirale therapie
DAA’s remmen verschillende ontwikkelingsfasen hepC
- Proteaseremmers
- NS5A remmers
- Polymerase remmers
Opkomende infectieziekten definitie
- Recent toegenomen incidentie
- Verspreid naar nieuwe gastheerpopulaties of -soorten
- Recent zijn ontdekt of geëvolueerd
Zoönosen definitie
ziektes die gedeeld worden door mens en andere gewervelde diersoorten (>60%)
Oorzaken toename infectieziekten
- Meer handel in wilde dieren en dierlijke producten
- Meer intensieve veehouderij
- Meer ontbossing en humane invasie van natuurgebieden
Systematische ordening onderliggende factoren
- Globale/regionale factoren: klimaat, landgebruik, dierhouderij
- Factoren mbt leefomgeving: habitat, voedsel en water, migratie
- Factoren mbt populatiedynamica: contact tussen soorten, populatiegroei, uitbreiding territorium
- Factoren mbt interacties: mensen, dieren, vectoren
Aanpak van opkomende infectieziekten
- Goede surveillance
- Goede diagnostiek
- Beperken van ziekte en dood
- Wegnemen onderliggende oorzaken
Bekendste EID’s
SARS, zika, gele koorts, vogelgriep, ebola, <ERS en COVID-19
Het wel of niet uitgroeien van infectieziekte tot pandemie is afhankelijk van:
- immuunstatus bevolking
- gastheerfactoren
- virulentie
- vector
- omgevingsfactoren
- groepsimmuniteit
Acties tegen EID
- behandeling
- vaccinatie
- preventie: voorlichting, maatregelen, hygiène
Redenen om te vaccineren
persoonlijke bescherming
sociaal altruïsme
persoonlijk altruïsme
verplichting
